Z Andrzejem Kulką w świat
Główną atrakcją Parku Narodowego Gór Guadalupe - i zarazem podstawową przyczyną jego powstania - są jednak doskonale zachowane skamieniałe rafy z okresu permskiego. Wspominam o tym dopiero teraz, gdyż nie każdy jest fanatykiem geologii, nie każdy potrafi dostrzec w skalnych ścianach ślady bujnego życia w płytkim, tropikalnym morzu sprzed 250 milionów lat. Kaniony i zbocza gór Guadalupe stanowią prawdziwą skarbnicę wiedzy dla paleontologów, którzy przybywają tutaj z całego świata, aby podziwiać doskonale zachowane skamieniałości. Pozwolę sobie podkreślić, że tutaj znajdują się najlepiej zachowane skamieniałe permskie organizmy na całym świecie. Dlaczego ten właśnie okres wzbudza takie podniecenie pośród naukowców? Otóż pod koniec permu, z niewyjaśnionych jeszcze przyczyn, na Ziemi wyginęło 80% lądowych i ponad 90% morskich gatunków zwierząt oraz roślin! Była to niemalże kompletna zagłada życia na naszej planecie! Późniejszy świat, Mezozoik, wyglądał już zupełnie inaczej, z dominacją wielkich gadów. Podobne jak w permie, wydarzenie powtórzyło się 65 milionów lat temu, z końcem epoki kredowej, kiedy wskutek upadku kolosalnego meteorytu na Jukatan (ze spotęgowanym efektem nadzwyczajnej aktywności wulkanów Dekanu), z powierzchni naszej planety zniknęły dinozaury (z wyjątkiem ptaków), amonity i wielkie wodne gady. Tenże katastroficzny epizod dał początek Trzeciorzędowi i niebywałemu rozwojowi ssaków, w tym ludziom! Z tego powodu tak ważne jest dokładne zbadanie i analiza wydarzeń zamierzchłych epok.
Aby docenić bogactwo tutejszych skamieniałości trzeba wybrać się na szlak będący północnym odgałęzieniem wspomnianej już trasy Killpatrick Canyon, a nazwanym adekwatnie Permian Geology Trail lub Permian Reef Trail. Jest to trudna trasa do przejścia, licząca w całości 13 km (8.4 mili) w obie strony, z objaśnieniami obok ścieżki. Pół dnia jednak wystarczy, żeby poznać tajemnice życia zamierzchłych epok późnego Paleozoiku. W skałach ujrzymy m.in. podległe procesowi fosylizacji gąbki, głowonogi, ramienionogi i ślimaki.
Na szczęście, oprócz pozostałości organizmów wymarłych, mamy obecnie w parku zwierzęta i rośliny całkiem żywe! Ze względu na wysokie temperatury i suche powietrze, zwierzęca aktywność przejawia się w nocy, o świcie i zmierzchu. Ale i w ciągu dnia - spacerując szlakami - napotykamy węże, jaszczurki, kojoty i jelenie mulaki. Żyją tutaj również króliki, lisy, rysie i jeżozwierze. Wyżej w górach są też jelenie wapiti, pumy i niedźwiedzie, ale trzeba mieć dużo szczęścia, by je ujrzeć na własne oczy. Najbardziej obiecującym miejscem na obserwowanie dzikiej zwierzyny jest bodajże wspomniana już kotlina The Bowl, 3-kilometrowa depresja na wysoczyźnie porośniętej lasem.
Z roślin wymieńmy wiele odmian egzotycznych dla nas kaktusów, agawy i juki. Należy dodać, że wzmiankowane już liściaste gatunki, spotykane zwłaszcza w kanionie McKittrick, dostarczają na przełomie października i listopada wspaniałe widowisko kolorowej jesieni, tak zdumiewające w pustynnym klimacie! Piękne barwy prezentują osiki, kontrastujące z zielenią sosen i jodeł w zagajnikach najwyższych partii gór.
Ciekawostki
* Najbardziej fotografowaną górą w parku jest charakterystyczny monolit El Capitan o wysokości 2,464 m n.p.m. (8,085 stóp). Najciekawszą jego panoramę oferuje parking znajdujący się na zakręcie tuż na południe od przełęczy Guadalupe Pass.
* Na terenie parku uczeni doliczyli się 225 gatunków ptaków, 67 gatunków ssaków oraz 58 gatunków gadów i płazów. Do tego... 11 tysięcy gatunków insektów!
* Występująca na przedpolu gór wielka agawa (century plant) służyła Indianom do produkcji doskonałego, popularnego dzisiaj trunku - mezcal.
Uwagi
* Zgodnie z oczekiwaniami, teren obejmujący zarówno pustynię, jak i wysokie góry, cechuje zmienna, nieprzewidywalna pogoda, zwłaszcza na wiosnę i w lecie, kiedy gwałtowne burze z piorunami i znaczne obniżenie temperatury mogą zaskoczyć nieprzygotowanego turystę.
* Pustynny klimat wymaga starannego zaplanowania pieszych wycieczek na trasy parku. Koniecznie trzeba nosić ze sobą wodę pitną, w ilości co najmniej 4 litrów dziennie.
* Podczas spacerów szlakami Gór Guadalupe zwracajmy uwagę na realne zagrożenia zdrowia i życia. Występują tutaj grzechotniki i skorpiony, a także jadowite pająki i stonogi, których ukąszenia są bardzo bolesne. Gwoli prawdy, od chwili powstania tego parku narodowego nie zanotowano jeszcze ani jednego ukąszenia człowieka przez grzechotnika!
* Na terenie parku nie wolno karmić ani drażnić dzikiej zwierzyny, nie można też zabierać żadnych obiektów; roślin, nasion i skamieniałości. Nie wolno rozpalać ognisk, jednak dozwolone jest używanie kuchenek gazowych. Psy musimy trzymać na smyczy, jednak nie wolno ich zabierać na piesze szlaki w góry. Zabronione jest korzystanie na szlakach z rowerów!
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka. Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Teksasem włącznie, w kwietniu 2021. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: www.andrzejkulka.com.
