Część 1. A góry wciąż rosną.
Park narodowy Grand Teton znajduje się w Górach Skalistych, w stanie Wyoming, zajmując powierzchnię 1,250 km kwadratowych. Dolinna część jego terenu leży na wysokości 2,000 m, podczas gdy najwyższy szczyt - Grand Teton - sięga 4,197 metrów nad poziomem morza. Ten region Gór Skalistych cechuje klimat kontynentalny z ostrą, długą zimą oraz krótkim latem. Grand Teton zasługuje na wizytę o każdej porze roku, nawet w środku zimy, kiedy czynny jest słynny w całych Stanach resort narciarski Jacson Hole/Teton Village.
Wschód słonca nad rzeką Snake
Zjawiska geologiczne sprawiły, że pasmo Teton posiada unikalne kształty; ostre, wyniosłe szczyty wyrastające niemal pionowo ponad doliną Jackson Hole. Cały łańcuch jest jednorodnym blokiem krystalicznego podłoża o wymiarach 25 x 60 km, wyniesionym wzdłuż tektonicznego uskoku. Najstarsze skały - gnejsy i łupki metamorficzne powstałe głęboko w Ziemi 2.5 mld lat temu - znajdują się obecnie wysoko na górskich szczytach! Dźwiganie tektonicznego bloku rozpoczęło się "zaledwie" 9 milionów lat temu (dla porównania Alpy i Karpaty fałdują się od 30 milionów lat) i trwa nadal. W ciągu tego okresu potężne siły geologiczne wyniosły skalne masy (tzw. skrzydło wiszące uskoku) na niebagatelną wysokość 4,200 m. n.p.m., obniżając jednocześnie dno doliny Jackson Hole do głębokości 6 km! Innymi słowy skały, które 9 milionów lat temu leżały obok siebie na jednym poziomie, dzieli obecnie aż 10 kilometrów w pionie, co doskonale obrazuje dynamikę przemian w skorupie Ziemi!
Wysoko podniesiony blok podlegał (i dalej podlega) niszczącym siłom erozji; strumienie wcinały się głęboko w podłoże tworząc żleby i doliny. Około 250 tysięcy lat temu ogromny obszar dzisiejszego stanu Wyoming został pokryty przez lodowiec o miąższości 500-700 metrów, który wyżłobił m.in. zagłębienie pod obecne jezioro Jackson Lake i pozostawił niewyobrażalne ilości skalnego rumoszu wypełniającego dolinę-zapadlisko Jackson Hole. Około 9 tysięcy lat temu, po ociepleniu klimatu i ustąpieniu lodowca, drobne, lodowe jęzory schodzące z górskich dolin sypały materiał morenowy, tamując bieg strumieni i tworząc liczne, tak obecnie podziwiane jeziora wzdłuż wschodnich stoków pasma.
Panorama Grand Teton
Pierwszymi ludźmi, którzy żyli w okolicach obecnego Parku Narodowego Grand Teton byli Indianie. Wbrew pozorom Jackson Hole i otaczające góry nie były dla nich najlepszym miejscem do zamieszkania. Przeżycie mroźnej i śnieżnej zimy w skórzanych tipi i wigwamach z patyków nie było łatwe, tym bardziej, że znaczna część zwierzyny łownej migrowała jesienią na płaskowyże na zachód od gór. Nic dziwnego, że Indianie traktowali te tereny wyłącznie jako letnie łowiska i żadne z tutejszych plemion nie rościło pretensji do ziem wokół pasma Teton.
Mount Moran
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka. Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po Stanach Zjednoczonych, między innym w Góry Skaliste Montany w Wyoming, do Yellowstone, w dniu 6 sierpnia 2022. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: www.andrzejkulka.com.
