ZARYS HISTORYCZNY
Grupy ludzi tzw. Kultury Paleoarktycznej żyły na terenie znanym dzisiaj jako Park Narodowy Jeziora Clark od 7-8 tysięcy lat, czyli od ukończenia ostatniego zlodowacenia. Archeolodzy nieprzerwanie znajdują ślady osadnictwa wzdłuż zasobnych w ryby rzek i jezior, najstarsze znad jeziora Twin Lakes i rzeki Tazimina. Wiele stanowisk datuje się na grupy Indian reprezentujących tzw. kulturę Archaiczna Północna, którzy 6000-4500 lat temu z upodobaniem zakładali osady nad dużymi jeziorami. Ślady wyraźnie odmiennych, przypominających kulturę Eskimosów grup - tzw. Kultury Norton - datują się na okres sprzed 2500-1000 lat. Po nich nastało plemię Tanaina (Dena'ina), utrzymujące się do dzisiaj głównie z polowań na wielkie ssaki i z połowu łososi czerwonych. Autochtoniczne wioski Kijik i Tanalian Point przetrwały do naszych czasów, ta pierwsza - z zachowanymi domami z drewnianych bali, zagłębionymi w ziemi - stała się Pomnikiem Narodowej Historii. Indianie zakładali osady przede wszystkim wzdłuż strumieni będących tarliskami łososi. Z nastaniem lata setki tysięcy ryb docierały dosłownie pod progi ich domostw.
Rzeka Tanalian
Rosyjscy handlarze futer i misjonarze eksplorowali ten region w ostatniej dekadzie XVIII stulecia. W 1867 doszło do zakupu Alaski przez Amerykanów, a w niecałe 20 lat później powstały pierwsze puszkarnie łososi nad zatoką Bristol Bay. Wkrótce potem pojawili się tutaj poszukiwacze złota. Indianie opuścili Kijik w 1909 roku przemieszczając się do Nondalton i Lime Village - osad leżących bliżej od przynoszących dochody zakładów przemysłowych.
Na przełomie XIX i XX wieku zaczęło rozwijać się rybołóstwo ściągając kolejne rzesze osadników, tym razem Amerykanów. W okolicach jeziora Lake Clark powstały skupiska traperów i górników wydobywających miedź. U ujścia rzeki Tanalian utworzyła się osada Tanalian Point, a następnie - w zatoczce Hardenberg Bay, kilometr dalej - Port Alsworth rozrastający się szczególnie po porzuceniu wioski Kijik przez Indian.
Obecnie coraz większe znaczenie w regionie odgrywa rekreacja. W grudniu 1980 roku najbardziej atrakcyjne turystycznie i dziewicze rejony okalające wielkim łukiem jezioro Clark zostały objęte ochroną jak park narodowy.
Wulkan Iliamna
NAJWIĘKSZE ATRAKCJE
Turyści odwiedzający Park Narodowy Jeziora Clark oddają się głównie podglądaniu zwierzyny, wędkowaniu, spływom pontonowym i kajakowym oraz górskim wędrówkom.
Prawdziwą ozdobą parku są majestatyczne, pokryte lodem, dymiące stożki czynnych wulkanów Iliamna oraz Mt Redoubt, oba wznoszące się powyżej 3 tys. metrów ponad poziom morza.
Każdego przyjezdnego urzeka niewiarygodne zróżnicowanie krajobrazów na terenie parku, od równi pływowych nad oceanem i pokrytych tajgą dolin, poprzez tundrę, po granitowe turnie i lodowce. Brzegi rybnych rzek i okolice jeziora Clark były zamieszkałe przez Indian od prehistorycznych czasów, jednak ludzka populacja - z racji surowego klimatu - nigdy nie była liczna. Posmak prawdziwej dziczy wszechogarnia każdego turystę pokonującego bezdroża parku pieszo, czy też wodnymi szlakami.
Wielki byk
Wschodnie granice tego parku narodowego stanowią skalne wybrzeża oceanicznej zatoki Cook Inlet. Tutaj napotkamy zarówno strome klify, jak i płaskie, zabagnione równiny będące prawdziwym rajem dla wodnego ptactwa. Przybrzeżne wody przemierzają lwy morskie i wieloryby bieługi, polujące na łososie gromadzące się przed wejściem na tarło u ujścia rzek. Ten rejon jest zdominowany sylwetkami stożków Iliamna Volcano (3053 m/10016 stóp n.p.m.) oraz Redoubt Volcano (3108 m/10197 stóp). Oba wulkany można też przy sprzyjającej pogodzie podziwiać z szosy Sterling Highway w okolicy Ninilchik na półwyspie Kenai.
Środkowa część parku zdominowana jest przez łańcuch gór Chigmit, wyraźnie odrębną jednostkę tektoniczną oddzielającą od siebie wspomniane już pasma Alaska i Aleuty. Zachodnie pogranicza parku biegną poprzez lasy borealne i podnóża wzgórz pokrytych tajgą. W tej części znajdziemy tysiące spektakularnych jezior i dziewicze rzeki pełne ryb. Wpływające do zatoki Bristol Bay rzeki Tlikakila, Mulchatna i Chilikadrotna zaliczają się do odrębnych, prawnie chronionych klejnotów przyrodniczych znanych jako "dzikie rzeki", Wild Rivers, obiekt marzeń każdego kajakarza. Pomimo "rajskich" krajobrazów należy zdawać sobie sprawę z surowej i zmiennej pogody regionu znanej z przekształcania się w ciągu godziny z ciepłego, słonecznego dnia w śnieżną zadymę!
Zmierzch nad Górami Aleuckimi z płw. Kenai
Park Narodowy Jeziora Clark zawiera kilka ekosystemów charakterystycznych dla różnych regionów Alaski. Spektakularne krajobrazy rozciągają się od morskich brzegów Zatoki Cooka, poprzez pasmo Chigmit do pokrytych tundrą łagodnych wzgórz zachodniego interioru. Góry Chigmit, ulokowane na styku z pasmem Alaska, są łańcuchem poszarpanych szczytów, poprzedzielanych lodowcami i upiększonymi aktywnymi wulkanami.
Ogromne obszary parku stanowią wspaniałą ostoję dla licznych zwierząt. Bardzo często spotyka się niedźwiedzie czarne i grizli, a także łosie.
Pokaźne stado - ponad 200 tysięcy sztuk - renów karibu żyje pośród wzgórz wokoło jezior Turquoise, Twin oraz Snipe. Na nagich górskich turniach i alpejskich łąkach pasma Chigmit pasą się muflony północne (koziorożce Dalla), których populację ocenia się w parku na około 600 sztuk. Pospolite są bobry i lisy. Trudniej jest dostrzec znacznie ostrożniejsze wilki, rysie i rosomaki.
Z morskich ssaków odwiedzających wody zatok Chinitna Bay i Tuxedni Bay warto wymienić lwy morskie i wieloryby bieługi. Na terenie parku spotyka się przedstawicieli ponad 125 gatunków ptaków, w tym m.in. orły bieliki, orły przednie, sokoły wędrowne, sowy i pardwy wierzbowe (stanowy ptak Alaski).
Lilia kamczatka
Roślinność występująca na obszarze parku jest stosunkowo uboga pod względem ilości gatunków; dominują świerki, wierzby, olchy, topole, osiki i brzozy. Łąki pokrywają się latem kwiatami: łubinem, dzikim geranium i wierzbówką.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka
Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Alaską włącznie, najbliższe terminy; 25 sierpnia oraz 3 września 2022. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W .Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: www.andrzejkulka.com/alaska.htm
