Sposób powoływania sędziów w Stanach Zjednoczonych różni się od sposobu powoływania sędziów w Polsce i jest nieco inny w każdym ze stanów.
Ciekawą instytucją są tak zwane “retention election”, które odbędą się w listopadzie. Retention election to wybory powszechne, w trakcie których uprawnieni do głosowania obywatele decydują, czy aktualnie urzędujący sędzia utrzyma swoje stanowisko na następną kadencję. W tych wyborach sędzia nie konkuruje o stanowisko z innym kandydatem, a raczej otrzymuje przedłużenie urzędowania o kolejną kadencję.
Retention election to wybory merytoryczne, gdzie nie liczy się opcja polityczna, a raczej fakt, czy sędzia dotychczas sprawował swoją funkcję w sposób zadawalający. W przypadku uzyskania wymaganej większości sędzia zachowuje swój urząd i pełni go do końca kolejnej kadencji.
W Illinois obywatele uprawnieni do głosowania znajdą na kartach wyborczych nazwiska sędziów, którzy ubiegają się o kolejną kadencję.
Aby sędzia mógł dalej pełnić swój urząd obywatele muszą postawić krzyżyk w okienku “yes” obok nazwiska sędziego.
Kontakt przeciętnego obywatela z wymiarem sprawiedliwości jest niewielki i najczęściej ogranicza się do wizyty w sądzie w sprawie mandatu drogowego albo rozwodu. Wiedza dotycząca szczegółów pracy sędziego i działalności sądów też znana jest głównie adwokatom i prawnikom. Jak w takim razie wyborca może zorientować się, który sędzia zasługuje na kolejną kadencję?
Przed każdymi wyborami wszystkie izby adwokackie (Bar Associations) publikują raporty dotyczące sędziów i ich pracy. Raporty powstają na podstawie analizy pracy danego sędziego, kwestionariusza oraz wywiadów dotyczących prowadzenia spraw przez sędziego. Dodatkowo The Chicago Council of Lawyers publikuje raport dotyczący ewaluacji sędziów, którego kryteria obejmują: praworządność i sprawiedliwość, kompetencje i znajomość prawa, integralność, doświadczenie, temperament, cierpliwość, pracowitość, dokładność, bezstronność, neutralność, respekt dla wszystkich stron, niezależność od wpływów politycznych i instytucjonalnych, profesjonalizm, oraz zaangażowanie w społeczność.
Na tej podstawie sędziowie otrzymują noty: “qualified”, “well qualified”, “highly qualified” i“not qualified”. Jeżeli sędzia nie weźmie udziału w ewaluacji może uzyskać ocenę “not recommended”.
Wyniki ewaluacji i raporty poszczególnych izb adwokackich publikowane są na stronach internetowych oraz w prasie.
“Retention election” odbywają się co dwa lata. Aby sędzia utrzymał swoje stanowisko musi otrzymać 60% głosów poparcia. W tym roku o głosy wyborców zabiega między innymi szef sądów Powiatu Cook Timothy Evans. Sędzia Evans jest bardzo dobrze znany polonijnej społeczności. Wielokrotnie gościł w polskich mediach i na polonijnych uroczystościach. Co roku uczestniczy w Polskiej Paradzie w centrum miasta. Kilka lat temu został wyróżniony tytułem “Friend of Polonia” nadawanym przez Komitet Parady 3 Maja. Sędzia Evans utworzył odrębny sąd drogowy, ustanowił Sądy Sprawiedliwości Naprawczej, wprowadził programy sądowe dzięki którym ułatwiony jest dostęp do sprawiedliwości. Jeden Sąd Sprawiedliwości Naprawczej działa przy Bazylice Św. Jacka. Sędzia Evans uzyskał najwyższe noty od wszystkich Izb Adwokackich.
Innym sędzią, którego nazwisko jest na liście “retention” jest mówiący po polsku sędzia Steven Kozicki. Sędzia Kozicki pracuje w Trzecim Dystrykcie w Rolling Meadows, działa w polskim stowarzyszeniu prawników Advocate Society, którego przed laty był prezesem. Praca Sędziego Kozickiego także została oceniona pozytywnie i Izby Adwokackie udzieliły mu rekomendacje.
Małgorzata Ptaszyńska
