Królewski Marrakesz
Sobota, 11 listopada
Gdybym miał odpowiedzieć na pytanie, co w Maroku sprawia największe wrażenie, odpowiedziałbym bez wahania: Sahara i Marrakesz. Sahara ze względów oczywistych, jako spełnienie podróżniczych marzeń z dzieciństwa i młodości a także urzeczywistnienie legend o pustyniach i karawanach wielbłądów. Marrakesz natomiast wymaga starannego przygotowania do tematu i solidnej, uprzedniej lektury, jako miasto, które wywarło silny wpływ na rozwój części Europy, zwłaszcza Półwyspu Iberyjskiego. Jak już wspomniałem, jest to miasto źródłosłów i jednocześnie kwintesencja Maroka, z bogatą historią dwukrotnej stolicy potężnego imperium obejmującego ogromny kawał Afryki i tereny dzisiejszej Hiszpanii.
Marrakesz położony jest na Mesecie Marokańskiej - falującej wyżynie na przedpolu gór Atlasu Wysokiego, w odległości około dwustu kilometrów od wybrzeża Atlantyku. Topografia mniej więcej taka jak w Fezie, ale... znacznie bliżej do najwyższych gór kraju (niegdyś ewentualne, doskonałe schronienie przed najeźdźcami) i do Czarnej Afryki! Obładowane złotem i kością słoniową karawany z Sahary przekraczały góry, aby w tej okolicy znaleźć wytchnienie przed dalszą drogą w stronę oceanu. Jeden z berberyjskich wodzów, Jusuf bin Taszufin, rozpoznał strategiczne walory tego miejsca i w 1062 roku po Chrystusie zbudował wokół swojego obozowiska rozległe mury obronne z licznymi bramami. Z pobliskich gór doprowadzono wodę systemem podziemnych kanałów. Jusuf został pierwszym władcą dynastii Almorawidów - fanatycznego, religijnego ugrupowania Morawidów żyjącego na Saharze w XI wieku. Mężczyźni tej sekty zakrywali twarze, jak czynią to zreszta obecni Tuaregowie (nazywając innych żartobliwie połykaczami much).
Jakub al Mansur, najpotężniejszy król kolejnej dynastii, Almohadów, zbudował w mieście fortece, założył piękne ogrody i upiększył Minaret Księgarzy (Kutubija), który do dzisiaj jest czymś w rodzaju logo Marrakeszu. Następna dynastia - Merenidzi - upodobała sobie co prawda inne miasta: Fez oraz Meknes, ale szczęście uśmiechnęło się do Marrakeszu w XVI wieku, gdy został ponownie stolicą bogatego państwa, tym razem dynastii Saadytów. Najznakomitszy z nich, sułtan Mulaj Abdullah rozbudował miejską uczelnię (medresa Alego ibn Jusufa), odnowił meczety i w 1558 roku stworzył dzielnice handlowe dla chrześcijan i żydów. Jego następca postawił pięknie zdobione pałace dekorowane złotem, ale to już był kres świetności Marrakeszu. Po przejęciu władzy przez dynastię Alawitów - panującą do dziś w Maroku - stolicą został Meknes, a obecnie Rabat. Od XVII wieku rozpoczął się powolny upadek miasta, tracącego na znaczeniu jako ośrodek handlowy. Marrakesz popadał w ruinę i zapomnienie aż, zupełnie nieoczekiwanie, w latach 60. i 70. jego urok (a także łatwy dostęp do haszyszu) został zauważony i doceniony przez europejskich hipisów. Do Marrakeszu przybyli (prywatnie) Rolling Stonesi, Beatlesi i członkowie grupy Led Zeppelin, po nich znakomici projektanci mody, gwiazdy kina i amatorzy oryginalnych nieruchomości na starówce. Dzisiaj jest to niewątpliwie najciekawsze miasto Maroka.
Marrakesz był więc stolicą kraju podczas rządów aż trzech dynastii, dłużej niż pozostałe tzw. Miasta Cesarskie: Fez, Meknes i Rabat. Stąd przepych i bogactwo stylów z różnych epok, jest co zwiedzać! Z turystycznego punktu widzenia najważniejsze jest stare miasto, czyli medyna. Gliniane domy w obrębie starych murów tworzą nieprawdopodobny labirynt wąskich uliczek, z tysiącem straganów zgrupowanych wg fachu, czyli w takie nasze średniowieczne cechy. Część targowa nazywa się suk i w większości posiada zadaszenie z patyków czy belek chroniące ludzi przed piekącym słońcem. Miasto od swojego powstania podzielone jest na kilka sekcji, z których każda posiada własny meczet, szkołę, źrodło wody, piekarnię, łaźnię hamam oraz zajazd dla karawan.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka
Autor jest właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki z polskim przewodnikiem po całym świecie, również do Afryki. Bliższe informacje na stronie internetowej www.andrzejkulka.com lub pod nr tel. 773-237-7788.
