Jak ulozyc portfel inwestycyjny?

Nasze cele

Azeby prawidlowo ulozyc portfel inwestycyjny, musimy okreslic najpierw nasze cele. Sposob zagospodarowania pieniedzy zalezy od tego, kiedy i ile bedziemy ich potrzebowac.

Nasz horyzont czasowy moze byc:

· krotkoterminowy,

· srednioterminowy,

· dlugoterminowy.

Cele natomiast, dyktowane powyzszymi ograniczeniami czasowymi, moga byc nastepujace:

· przechowanie kapitalu,

· konserwatywna akumulacja kapitalu na przyszlosc (dla strachliwych lub tych, ktorzy nie maja duzo czasu),

· agresywna akumulacja kapitalu na przyszlosc (dla odwaznych lub majacych duzo czasu),

· biezacy dochod.

Przechowanie kapitalu

Jezeli bedziemy potrzebowac pieniedzy wkrotce (za rok czy dwa) na zakup domu, to powinnismy zapomniec o gieldzie, a trzymac je w miejscu, gdzie nie straca one na wartosci, np. w banku i na krotkoterminowym funduszu obligacyjnym. Styl ten nazywa sie zachowaniem kapitalu (capital preservation).

Akumulacja kapitalu

Jezeli nie potrzebujemy dochodu dzisiaj, to nastawiamy sie na przyrost kapitalu (growth lub capital appreciation), gdyz ta strategia daje najwiekszy potencjal. Nie warto liczyc na odsetki czy dywidendy, bowiem przynosza one tylko kilka procent zysku. Natomiast przyrost kapitalu jest teoretycznie nieograniczony, a w praktyce wynosi srednio tyle, ile wzrasta gielda. Inwestowanie nastawione na przyrost kapitalu jest bardziej ryzykowne niz inwestowanie dochodowe. Dochod jest forma zysku, gwarantowana przez emitenta obligacji czy akcji. Przyrostu kapitalu nikt nam nie gwarantuje - mowimy tylko o pewnej dozie prawdopodobienstwa na to, ze wartosc naszych akcji (funduszy powierniczych) wzrosnie w przyszlosci.

Wybor pomiedzy spokojnym a agresywnym przyrostem kapitalu (longterm vs aggressive capital growth) zalezy od naszej tolerancji na ryzyko i horyzontu czasowego. Srednioterminowe potrzeby dyktuja rozwage i unikanie ryzykownych instrumentow, gdyz ich cena moze sie zalamac i trzeba bedzie kilku lat, by te strate nadrobic. Jezeli oszczedzamy natomiast na studia malego dziecka czy na wlasna emeryture, to mozemy poczynac smielej, gdyz bedziemy mieli duzo czasu na przeczekanie zalaman gieldowych.

Wybieranie kapitalu

Dochod (income). Jezeli teraz potrzebny jest nam staly strumien dochodu, to nastawiamy sie na instrumenty placace odsetki (obligacje) lub dywidendy (dochodowe akcje, najlepiej utilities lub akcje preferowane). Dochodu potrzebuja np. emeryci do uzupelnienia nieduzej emerytury lub osoby zyjace z kapitalu (na przyklad wdowa zyjaca z kwoty otrzymanej z odszkodowania na zycie meza). Dochod jednak jest zawsze ograniczony do kilku procent powyzej inflacji. Obecnie w miare bezpiecznie mozemy zarabiac co najwyzej 5% - 7% od swego kapitalu. Ponadto kapital nie zwiekszany, zacznie tracic swa moc nabywcza i z uplywem czasu bedziemy go mieli coraz mniej.

Przyrost kapitalu z dochodem (growth and income) jest strategia, ktora laczy otrzymywanie biezacego strumienia dochodu z szansa na przyrost kapitalu. Mozna ja uzyskac inwestujac w akcje placace wysokie dywidendy lub laczac akcje z obligacjami. Jezeli biezacy dochod nie jest wystarczajacy, to brakujace pieniadze mozna uzyskac ze sprzedazy czesci walorow (funduszy powierniczych czy akcji).

Tabela zawiera sugestie skladu portfeli, majacych pomoc osiagnac rozne cele w zaleznosci od czasu, jaki ma inwestor i jego tolerancji na ryzyko. Przedstawiona tabela nie wyczerpuje wszystkich mozliwosci, daje tylko obraz strategii.

Podstawowe zasady konstrukcji portfela

Konstruujac swoj portfel inwestycyjny, powinnismy stosowac sie do zasad alokacji i dywersyfikacji.

• Alokacja - to rozlozenie walorow pomiedzy kilka kategorii, jak akcje, obligacje i gotowka. Walory te zachowuja sie inaczej w okreslonych warunkach ekonomicznych, przez co dobrze zdywersyfikowany portfel jest bardziej stabilny. Rozklad ilosciowy naszych zasobow powinien przypominac piramide. Najwiecej powinnismy trzymac w instrumentach o umiarkowanym ryzyku, a te o duzym ryzyku stosowac z umiarem. Szczegolowa alokacja zasobow zalezy od wieku, tolerancji na ryzyko, wiedzy, doswiadczenia i indywidualnych zapatrywan na rynki kapitalowe kazdego z nas.

• Dywersyfikacja - to urozmaicenie inwestycji w ramach danej kategorii. Samo rozlozenie pieniedzy w kilka miejsc zmniejsza ryzyko (wiadomo, mozna stluc wszystkie jajka, jezeli sa one w jednym koszyku).

Nasz portfel jako jedna calosc

Problem: Przecietny srednio zamozny inwestor trzyma pieniadze w wielu miejscach:

• w banku,
• na koncie IRA,
• w programie 401(k) w pracy,
• w kilku towarzystwach funduszy powierniczych,
• u maklera.

Liczba owych kont ulega podwojeniu w przypadku malzenstw. Do tego czasem dochodza dodatkowe konta dla dzieci, polisy ubezpieczeniowe z kontem oszczednosciowym (whole life policies) czy konta przeznaczone na konkretne cele (samochod, wplata na dom itp.).

Ponadto, nadmiernie gorliwy inwestor kazdy z tych portfeli stara sie dywersyfikowac, tzn. doklada staran, zeby miec IRA w kilku funduszach, pieniadze 401(k) czy Keogh tez rozlozone w paru produktach. Jezeli ma konto w firmie Vanguard, to szybko rozprasza pieniadze w kilku mutual funds, jezeli w Fidelity - to od razu wykupuje Fidelity Contrafund, Growth and Income i pare innych. U maklera tez ma kilka funduszy i kilkanascie indywidualnych akcji.

Stop, mili Panstwo. Takie nadmierne rozdrabnianie pieniedzy ma powazne wady:

1. Zaczynamy tonac w papierach, bo z kazdej firmy i od kazdego funduszu dostajemy wyciagi kont i korespondencje.

2. Sledzenie porfela i jego utrzymanie staje sie uciazliwe i czasochlonne.

3. Ponadto, tracimy z oczu alokacje walorow i stopien ich ryzyka.

Rada: Patrzmy na nasze inwestycje, jak na jedna calosc, a nie jak na serie malych portfeli. Oznacza to, ze wcale nie musimy oddzielnie alokowac i dywersyfikowac kazdego programu emerytalnego czy konta, bo to nie ma sensu. Wystarczy, ze komponenty te skladaja sie na madrze rozlozony pakiet papierow wartosciowych.

Alokacja walorow

Portfel kazdego inwestora powinien skladac sie z odpowiedniej mieszanki akcji, obligacji i gotowki, co nazywa sie alokacja. Rozni specjalisci podpowiadaja rozne metody alokacji w zaleznosci od wieku, tolerancji na ryzyko (czyli naszego inwestycyjnego temperamentu), a takze od przewidywan kierunku gieldy. Gdy widac chmury na horyzoncie, stratedzy Wall Street i doradcy finansowi radza przesunac walory bardziej w strone obligacji.

Sugestia: Mozemy stosowac sie do sposobow alokacji pieniedzy, ktora najbardziej odpowiada naszym przekonaniom.

Oto najprostsza metoda.

• Konserwatywni inwestorzy powinni od 100 odjac swoj wiek, by obliczyc procent akcji, jaki powinni trzymac. I tak konserwatywny 40-latek powinien miec 60% pieniedzy w akcjach i 40% w obligacjach.

• Procent akcji przecietnych inwestorow powinien rownac sie 115 minus ich wiek (75% akcji dla 40-latka i 25% obligacji).

• Agresywni inwestorzy odejmuja swoj wiek od 130, co daje 100% akcji dla osob ponizej 30 lat, a dla 40-latka - 90% akcji i 10% obligacji.

Gdy juz zdecydujemy, ile pieniedzy trzymac w jakim rodzaju papierow wartosciowych, powinnismy rozlozyc je w poszczegolnych kategoriach. Oto sugerowana alokacja pieniedzy, przeznaczonych na akcje dla przecietnego inwestora:

• Aggressive growth funds (fundusze nastawione na agresywny przyrost kapitalu) - 20%. Fundusze te inwestuja przede wszystkim w akcje malych lub srednich spolek, ktore rozwijaja sie bardzo dynamicznie.

• Growth funds, zwane tez long-term growth, inwestuja w akcje wiekszych spolek, ktore notuja staly, zrownowazony rozwoj od dluzszego czasu. Powinnismy im powierzyc ok. 40% pieniedzy przeznaczonych na akcje.

• Growth and income (fundusze nastawione na przyrost kapitalu i dochod), zwane rowniez rotal return - 20%. Komponentami tych funduszy sa akcje duzych, stabilnych spolek placacych hojne dywidendy.

• Fundusze miedzynarodowe - 20%.

Pieniadze przeznaczone na obligacje mozna rozlozyc nastepujaco:

• Government bond funds (inwestuja w obligacje rzadowe) - 25%,

• Corporate bond funds (inwestuja w obligacje spolek) - 50%,

• Highyield bond funds (fundusze inwestujace w obligacje przedsiebiorstw posledniej jakosci) - 25%.

Jezeli nasza pula przeznaczona na obligacje nie jest duza, mozna ja ulokowac cala w obligacjach przemyslowych (corporate bond fund). Jezeli mamy duzo pieniedzy i dochod okolo $200,000 rocznie, mozemy pokusic sie o obligacje bezpodatkowe (municipal bond fund).

Definicje wszystkich kategorii funduszy powierniczych i istote ich funkcjonowania znajda Panstwo w ksiazce pt. "Jak inwestowac w fundusze powiernicze".

Jak latwo zauwazyc, odpowiednia alokacja dla osoby w danym wieku i o danym temperamencie automatycznie powoduje przesuniecie w kierunku przyrostu kapitalu lub dochodu.

Dywersyfikacja

W kazdej kategorii walorow powinnismy miec pieniadze nie w jednym instrumencie, lecz w kilku. Na przyklad, wybor jednej tylko akcji z kategorii aggressive growth moze spowodowac utrate np. polowy kapitalu w przeciagu kilku dni, jezeli gwiazda sezonu okaze sie niewypalem. Fundusz powierniczy da nam potrzebna dywersyfikacje, bo bedziemy miec pokrycie w akcjach kilkudziesieciu, kilkuset spolek. Przy nieduzym portfelu jeden fundusz agresywny wystarczy, przy wiekszym - przyda sie kilka.

Jaki fundusz wybrac

Wiele publikacji pomaga inwestorom. Finansowe miesieczniki (Money, Kiplinger"s) podaja na poczatku roku ranking ponad 3 tysiecy najwiekszych funduszy powierniczych. Nawiasem mowiac, analizy funduszy mozna dokonac kazdego dnia, chociazby przy pomocy finansowego dziennika The Wall Street Journal. Mozna tam znalezc biezace notowania funduszy zbiorowych wraz z ich osiagnieciami od poczatku roku. The Wall Street Journal dzieli akcyjne i obligacyjne fundusze na 26 kategorii i ocenia kazdy fundusz literami od A do E, gdzie A oznacza najlepsze wyniki, a E najgorsze. Czytelnicy, majacy dostep do Internetu, znajda na sieci wiele uzytecznych lokalizacji, np. Wall Street City (www.tscn.com, www.stockmaster.com).

Azeby odpowiednio ocenic fundusz, trzeba go porownac z innymi, ale tylko w jego kategorii. W pewnym roku 10% zwrotu moze byc znakomite dla funduszy zbilansowanych, ale mierne w kategorii aggressive growth. Finansowe magazyny, oprocz rekordzistow, podaja rowniez srednie wyniki w kazdej kategorii.

Sugestie funduszy w kazdej kategorii znajda Panstwo we wspomnianej uprzednio ksiazce pt. "Jak inwestowac w fundusze powiernicze" na stronie 64.

Przykladowy "przeciwwstrzasowy" portfel

Sugestia: Oto portfel inwestycyjny zaproponowany przez firme Birgham, Osborn & Scarborough LLC z San Francisco w Kalifornii dla przecietnej osoby o sredniej tolerancji na ryzyko, ktora nie jest pewna kierunku gieldy.

Akcje

Duze amerykanskie spolki , cel - growth (13% rozlozone po 70% i 30% pomiedzy ponizszymi funduszami):

• Vanguard Index Trust 500, najwiekszy fundusz indeksowy, minimalny wklad $3,000, tel. 800-523-7731,

• T. Rowe Price Equity Income, min. $2,500, tel. 800-638-5660.

Duze amerykanskie spolki, styl inwestycyjny value, ( growth, 9%, rozlozone rowno pomiedzy dwa fundusze):

• Dodge & Cox Stock Fund, min. $2,500, tel. 800/621-3979.

• Vanguard Windsor II, min. $3,000, tel. 800/523-7731.

Amerykanskie male spolki (8% rozlozone pomiedzy dwa fundusze):

• Baron Asset Fund, min. $2,000, tel. 800/992-2766.

• T. Rowe Price Small-Cap Stock Fund, min. $2,500, tel. 800/638-5600.

Amerykanskie male spolki, styl inwestycyjny value (5%):

• Neuberger & Berment Genesis, szukajacy spolek, ktore beda rozwijaly sie dynamicznie niezaleznie od gospodarki, min. $1,000, tel. 800/877-9700.

• Royce Premier Fund, min. $2,000, tel. 800/221-4268.

Fundusze REITs(4% portfela):

• Cohen & Steers Realty Shares, min. $2,000, tel. 800/4379912.

• Vanguard Specialized Portfolios - REIT Index Portfolio, min. $3,000, tel. 800/534-7731.

Fundusze zagraniczne(11%):

• T. Rowe Price International Stock Fund, min. $2,500, te1.800/638-5660.

• Wartburg Pincus International Equity Fund, min. $2,500, tel. 800/ 927-2874.

Obligacje

Wysokiej jakosci obligacje przemyslowe i rzadowe (35% calej puli, z czego 70% ma byc w pierwszym funduszu, a 30% w drugim):

• Vanguard Fixed Income Securities Fund Short-Term Corporate Portfolio. min. $3,000, tel. 800/523-7731.

• Vanguard Bond Index Fund - Total Bond Market Portfolio ma ok. 70% w obligacjach rzadowych i 30% w przemyslowych, min. $3,000, tel. 800/523-7731.

Duzo placace obligacje przemyslowe (7% calej puli):

• Vanguard Municipal Bond Fund - High-Yield Portfolio, min. $3,000, tel. 800/523-7731.

Zagraniczne obligacje (8%):

• T. Rowe Price International Bond Fund, min. $2,500, tel. 800/638-5660.

• Wartburg Pincus Global Fixed Income Fund, min. $2,500, tel. 800/927-2874.

Majac powyzszy przyklad przed soba, radze teraz przejrzec swoj portfel inwestycyjny, by sprawdzic, czy jest prawidlowo rozlozony.

Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363; Tel. (718) 224-3492