Pierwszy kwartal na gieldzie
Pierwszy kwartal biezacego roku byl znakomity na gieldzie. Przecietny zdywersyfikowany fundusz zarobil 1.7 proc., a najlepsze - znacznie wiecej. Janus 20, rekordzista za rok 1998, w pierwszych trzech miesiacach zwyzkowal o dalsze 23.04 proc., wraz z siostrzanym Janus Mercury (23.68 proc.) i Janus Olympus (23.39 proc.). Za pierwszy kwartal w kategorii zdywersyfikowanych funduszy zwyciezyl Van Wagoneer Emerging Growth z wynikiem +55.84 proc. W grupie funduszy specjalistycznych wiedzie resort internetowy.
Internet Fund zarobil 93.7 proc., a 343.2 proc. w 12 miesiacach. Drugi byl Amerindo Technology D (+66.72 proc. za kwartal, 164.45 proc. za 12 miesiecy) i Munder A Net Net (54.1 proc. i 141.05 proc.).
Czy nie byloby dobrze, zeby i Panstwa pieniadze pomnazaly sie w takim tempie?
Jak inwestowac?
Inwestowanie to lokata kapitalu w celu jego pomnozenia. W Ameryce mozna uczynic to na wiele sposobow.
• Najlepiej jest zainwestowac w siebie. Kilka tysiecy dolarow zainwestowane w ukonczenie studiow, jakiegos praktycznego kursu zawodowego czy chociazby w dobra znajomosc jezyka angielskiego jest najlepsza inwestycja, ktora procentowac bedzie cale zycie w formie satysfakcjonujacej pracy i godziwych zarobkow.
• Wlasny biznes jest kolejna droga do "snu o Ameryce". Najwiecej ludzi dorobilo sie znacznych majatkow, a przynajmniej godziwego poziomu zycia wlasnie dzieki rozwinieciu dobrze prosperujacego biznesu. Ryzyko jest tu znaczne, bo wiekszosc biznesow upada, ponadto praca to bardzo ciezka, ale probowac warto.
• Znakomita lokata pieniedzy jest zakup kilkurodzinnego domu, jego wyremontowanie i wynajmowanie mieszkan lokatorom, by splacali pozyczke hipoteczna. W ten sposob mozna mieszkac tanio lub nawet bezplatnie i po latach miec splacona kamienice, ktora bedzie utrzymywac nas na starsze lata. Wielu Polakow, "zlotych raczek", inwestuje w domy ze znakomitymi rezultatami. Ale dom, to duzy wydatek, obowiazek i niemaly wysilek. Co ma robic z pieniedzmi ktos majacy tylko pare tysiecy lub ten, komu nieruchomosci jako lokata kapitalu nie odpowiadaja?
• Gielda jest miejscem, gdzie rodzi sie wiele fortun. Wielu inwestorow zarobilo miliony, a nawet miliardy dolarow i przeszlo do historii, jak Warren Buffet. Na szczescie, na gieldzie jest miejsce dla drobnych inwestorow, ktorzy maja tylko pare tysiecy dolarow i nieduzo doswiadczenia. Stalo sie to dzieki funduszom powierniczym (mutual funds), o ktorych chce wlasnie dzisiaj z Panstwem pomowic.
Co to jest fundusz powierniczy?
Jezeli nie maja Panstwo predyspozycji do biznesu ani do nieruchomosci, droga do prosperity jest dla Panstwa ciagle otwarta dzieki funduszom powierniczym.
Fundusz powierniczy, to pula pieniedzy prywatnych inwestorow, zarzadzana i administrowana przez firme inwestycyjna. Mutual funds inwestuja w akcje, obligacje i inne instrumenty finansowe. Jest ich juz ponad 8,000, wystepuja w wielu rodzajach i kazdy inwestor znajdzie wsrod nich cos dla siebie. Nie, nie jest to ekskluzywny klub dla bogaczy.
Dostep do funduszu powierniczego ma kazdy. W mutual funds inwestuje sie poprzez wykupienie ich udzialow, ktorych ceny drukowane sa codziennie na finansowych stronach gazet.
Fundusze powiernicze lokuja kapital w akcje przedsiebiorstw lub w obligacje, a zysk na tych transakcjach powieksza wartosc puli. Jezeli dla przykladu fundusz posiada 1 milion dolarow i wykupil pakiet akcji, ktore w ciagu roku zwyzkowaly o 20%, pula staje sie warta 20% wiecej, czyli milion 200 tysiecy. Zalozmy, ze zainwestowali Panstwo 1,000 dolarow w taki fundusz. Skoro zarobil on 20%, pod koniec roku posiadaja Panstwo 1,200 dolarow.
Dlaczego sugeruje, by zainteresowali sie Panstwo funduszami powierniczymi i to tymi, ktore inwestuja w akcje? Dlatego, ze na przestrzeni czasu akcje przynosza najlepsze zarobki. W ostatnich 70 latach akcje przyniosly srednio ponad 10% rocznie, bijac wszystkie inne instrumenty finansowe i inflacje.
Zalety funduszy powierniczych
Jakie zalety powoduja, ze Amerykanie masowo inwestuja w fundusze powiernicze?
Powodow jest kilka.
• Inwestor nie musi znac sie na szczegolach finansowego rynku, bo wszelkie decyzje podejmuje menadzer.
• Fundusz powierniczy pozwala na dywersyfikacje, czyli urozmaicenie inwestycji. Gdyby indywidualny inwestor kupil akcje jednego przedsiebiorstwa, zaryzykowalby wiele, gdyz stracilby wszystko w razie bankructwa tej firmy. Mutual fund inwestuje w dziesiatki, nawet setki firm.
• Mozna zaczac inwestowanie juz z niewielka kwota pieniedzy, przewaznie od 500 do 2,000.
• Od transakcji nie trzeba placic prowizji. Sa i prowizyjne fundusze, ale mozna sie bez nich obejsc.
• Fundusze pozwalaja na zachowanie duzej plynnosci inwestycji, czyli wycofanie jej w kazdej chwili, czego nie daje m.in. dlugoletnie konto terminowe czy nieruchomosc.
Jak zainwestowac w fundusz powierniczy?
Nie jest latwo zorientowac sie wsrod tysiecy roznych funduszy. Magazyny Money i Kiplinger"s Personal Finance co miesiac zamieszczaja ranking najlepszych mutual funds w poszczegolnych kategoriach za rok, trzy i piec. Osoby, ktore wola czytac po polsku, informuje, ze inwestowaniu poswiecona jest ksiazka mego autorstwa pt. "Jak inwestowac w fundusze powiernicze", gdzie zamiescilam rozdzial pt . "Moj pierwszy fundusz powierniczy" wraz z konkretnymi rekomendacjami.
Od dziesieciu lat wydawany jest biuletyn - Polski Poradnik "Sukces", rozprowadzany tylko droga pocztowa, ktory w kazdym numerze ma praktyczne porady dla indywidualnych inwestorow i listy najlepszych instrumentow finansowych w roznych kategoriach wraz z numerami telefonow
Otwarcie konta w funduszu jest proste. Nalezy zadzwonic do kilku wybranych firm i poprosic o informacje i podanie, a po dokonaniu wyboru - odeslac wypelnione podanie wraz z czekiem. Tak, wszystkie transakcje dokonywane sa za posrednictwem telefonu i poczty. Od lat Amerykanie tak wlasnie zalatwiaja swoje sprawy finansowe i nalezy sie do tego przyzwyczaic.
Jezeli otworzy sie w funduszu powierniczym rowniez konto "money market", kupna lub sprzedazy mozna dokonywac przez telefon: odpowiednia suma zostanie przelana z konto na konto.
Bardzo skutecznie dziala program automatycznego inwestowania. Polega on na tym, ze deklarujemy pewna kwote, jaka firma inwestycyjna co miesiac pobiera z naszego banku i przelewa na konto inwestycyjne i zakupuje za nia stosowna liczbe udzialow funduszu powierniczego. Gdy udzialy sa tanie, kupujemy wieksza ich liczbe, gdy sa drozsze, kupujemy ich mniej, czyli kupujemy je korzystniej, niz decydujac sie na jednorazowy, wiekszy zakup. A ponadto regularnie oszczedzamy.
Odpowiedzi na Panstwa pytania
Z listow i telefonow Panstwa wybieram pytania najczesciej sie powtarzajace.
• "Czy pieniadze sa bezpieczne w funduszu powierniczym?" pyta najwiecej Czytelnikow. Odpowiedz brzmi: nie sa. Pieniadze nie sa gwarantowane przez rzad federalny, a ceny akcji na gieldzie wykazuja znaczne roznice. Stuprocentowo bezpieczne sa tylko konta bankowe do sumy 100 tysiecy dolarow (bo ubezpieczone przez rzad) oraz obligacje rzadu federalnego. Bezpiecznie mozemy obecnie zainwestowac na 3-5% w banku. Jezeli chcemy uzyskac wiecej, musimy ryzykowac.
• "A co sie stanie, jezeli mutual fund zbankrutuje?". Wszystkie fundusze powiernicze sa nadzorowane bardzo scisle przez Komisje Papierow Wartosciowych. Wiele funduszy jest prowadzonych przez renomowane firmy finansowe o dlugoletniej tradycji. W calej historii Stanow Zjednoczonej nie zdarzyl sie przypadek upadku funduszu powierniczego. Menedzerowie ani nikt inny nie ma dostepu do pieniedzy inwestorow, bowiem sa one, w mysl przepisow, pod skrupulatnym nadzorem wybranego banku-powiernika (custodian). Menedzer moze sprzedawac czy kupowac walory funduszu, ale nie moze ich wybrac.
• "W moim banku namawiaja mnie na mutual fund. Obiecuja 20%. Czy mam sie na to zdecydowac?" - pyta pewna Czytelniczka. Wieksze banki sprzedaja klientom fundusze powiernicze. Nalezy pamietac, ze w takim przypadku bank jest tylko sprzedawca i pobiera od transakcji prowizje. Mutual funds nie sa gwarantowane przez rzad i mozna na nich stracic, jezeli gielda pojdzie w dol. Bywa to przykrym zaskoczeniem dla osob przyzwyczajonych do bankowego bezpieczenstwa. Co do gwarantowanych 20%, to obawiam sie, ze zaszlo pewne nieporozumienie. Bank, ani nikt nie moze gwarantowac zadnego zarobku na funduszu powierniczym, bo ten zalezy od osiagniec na rynku akcji czy obligacji, a nad nimi nikt nie ma kontroli. Najprawdopodobniej urzednik banku mowil o osiagnieciach funduszu w przeszlosci, a te nie sa zadnym zapewnieniem na przyszlosc.
• "Widze w banku, ze na im dluzszy termin lokuje pieniadze, tym wyzsze dostaje odsetki. Czy moge ulokowac pieniadze w funduszu powierniczym na 5 lat? Co bedzie, jezeli bede tych pieniedzy potrzebowac wczesniej?". W funduszu powierniczym nie deklaruje sie zadnego terminu, lecz trzyma pieniadze tak dlugo, jak sie chce. Nie znaczy to, ze warto deponowac pieniadze na krotki czas, bo w razie zalamania gieldy poniesiemy strate. Radze inwestowac w mutual funds tylko wtedy, gdy nie bedziemy potrzebowac pieniedzy przez co najmniej dwa lata, bo w dluzszym czasie gorki i dolki gieldy sie wyrownuja.
Najczesciej powtarzala sie prosba o rekomendacje konkretnego funduszu powierniczego. W scislej czolowce plasuje sie kilkadziesiat funduszy, a zreszta ich dotychczasowe osiagniecia nie gwarantuja podobnych zyskow w przyszlych latach. Moim celem nie jest dokonanie za Panstwa wyboru, lecz raczej uswiadomienie Panstwu rozleglych mozliwosci w swiecie finansow, podpowiedzenie, jak sie w nim poruszac i gdzie znalezc wiecej informacji. Powinni Panstwo sami dokonac swiadomego wyboru, a nie kierowac sie slepo czyjas wskazowka.
Zanim powierzymy jakiejkolwiek firmie swoje pieniadze, nalezy dobrze sie orientowac, jaka ona jest, jak bedzie pomnazac nasz kapital, jakie jest ryzyko, jakie czynniki moga wplynac na powstanie zyskow czy strat. Tylko wtedy bedziemy sie czuc dobrze jako inwestorzy. A tak dlugo, jak finanse sa spowite dla nas mrokiem tajemnicy, a fluktuacje naszych walorow pozostaja niezrozumiale, lepiej trzymac pieniadze w banku, gdzie odsetki sa co prawda nieduze, ale za to bezpieczenstwo stuprocentowe.
Dlaczego warto inwestowac?
Nie przecze, ze inwestowanie na gieldzie, nawet za posrednictwem funduszy powierniczych wymaga pewnej orientacji, nieco pracy i podjecia pewnej dozy ryzyka. Niemniej fatyga poplaca, co ilustruje nastepujacy przyklad.
Powiedzmy, ze 50 lat temu nasz dziadek zainwestowal 10,000 w najbezpieczniejszy instrument z mozliwych (oprocz konta w banku): rzadowe srednioterminowe obligacje. W tym roku dziadek mialby 191,000 (nie uwzgledniajac podatkow). Zupelnie niezle. Niemniej, gdyby te same 10,000 zostaly ulokowane w funduszu powierniczym, nasladujacym wskaznik Standard & Poor 500 (srednia cen akcji 500 najwiekszych amerykanskich kompanii), to obecnie uroslyby do... ok. 5.2 miliona! Oczywiscie, z powodu inflacji owe miliony znacza mniej niz przed 50 laty, ale to ciagle niebagatelna kwota, ktorej Panstwu serdecznie zycze.
