Minelo polrocze i znowu inwestorzy maja powod do zadowolenia. Gielda mierzona wskaznikiem Dow Jones Industrial Average zyskala w ostatnim kwartale 12.53%, a w 12 miesiacach - 24.67%. Ale w odroznieniu od poprzednich kwartalow, gdy gorowaly akcje duzych spolek, tym razem powrocily do zycia akcje malych firm (15.99% zysku w II kwartale) oraz spolek z krajow rozwijajacych sie ( emerging markets, 24.86%). Gwiazda sezonu byl rejon Pacyfiku z wynikiem 29.35% za kwartal i 57.13% za 12 miesiecy.
Dzieki temu, ze zwyzkowaly akcje roznych spolek, a nie tylko tych najwiekszych, wiecej funduszy powierniczych dorownalo rynkowi lub go pobilo. W pierwszym polroczu 1999 roku przecietny zarzadzany fundusz powierniczy zarobil 11.1%, tylko nieco mniej od wyniku Standard & Poor"s 500, ktory wyniosl 12.39%. Az 69% menedzerow pobilo wskaznik S&P w drugim kwartale, znacznie wiecej w porownaniu z 25.7% w pierwszym kwartale.
The Wall Street Journal w swoim wydaniu z 6 lipca prezentuje najlepszych menedzerow za rok, 5 i 10 lat. Brani pod uwage menedzerowie musza w tym okresie zarzadzac swoim funduszem nieprzerwanie.
Zwyciezca za minione 12 miesiecy jest Paul Mattews, menedzer Matthews Korea Fund (800/789-2742), ktory specjalizuje sie w akcjach duzych koreanskich spolek i w samym II kwartale zarobil 70%, a w 12 miesiacach - az 278.5%.
Palme zwyciestwa za okres 5 lat dzierzy Kevin Landis, menedzer Firsthand Technology Value Fund, ktory zarobil w ostatnim roku 88.47%, a pieciolatce 674.63%.
Za okres dziesieciu lat przewodzi David Alger, zarzadzajacy funduszem Spectra (tel. 800/711-6141). Zarobil 718.1% w ostatniej dekadzie. Chociaz 10 funduszy jest lepszych od Spektry (np. Fidelity Select Electronics - 1,571.7%, Fidelity Select Computer - 1,300.54%, Fidelity Select Technology - 1,173%, T. Rowe Price Science and Technology), mialy one roznych menedzerow.
Porozmawiajmy o funduszach
Ponizej zamieszczam odpowiedzi na najczesciej zadawane pytania czytelnikow, zainteresowaniem inwestowaniem.
Pytanie: Skoro ostatnie lata byly takie wspaniale, to dlaczego moj makler stracil polowe moich pieniedzy, ponad" 20,000?
Odpowiedz: Duze akcje zwyzkowaly w ostatnich latach, ale male spadly. Wiele "maluchow" stracilo 50% i wiecej. Widocznie mial Pan akcje firm malych albo w pechowych resortach. Jak widac, w inwestowaniu niezwykle wazna jest dywersyfikacja, czyli rozlozenie pieniedzy w rozne walory. Warunek ten spelniaja fundusze powiernicze, bo kazdy udzial funduszu ma pokrycie w kilkudziesieciu czy kilkuset akcjach i straty na jednej pokrywane sa przez zyski z drugiej.
Pytanie: Czy makler ma prawo obracac dowolnie akcjami w imieniu klienta i kupowac akcje za pozyczone pieniadze?
Odpowiedz: Makler ma prawo podejmowac i egzekwowac samodzielne decyzje oraz zaciagac pozyczke ( margin account), jezeli klient go do tego upowazni na pismie. Z pewnoscia otwierajac konto podpisal Pan wraz z podaniem stosowne dokumenty. Uwazam, ze trzeba miec do maklera bardzo duze zaufanie, by dac mu wolna reke. Przyczyny sa co najmniej dwie. Po pierwsze, makler zarabia na komisowym, gdy kupuje i sprzedaje akcje. Kupno walorow i trzymanie ich przez wiele lat, co moze byc najkorzystniejsze dla inwestora, nie jest w interesie maklera. Po drugie, makler nie prowadzi samodzielnej analizy akcji, lecz polega na rekomendacjach swojej firmy, a te moga byc miernej jakosci.
Pytanie: Co to jest fundusz powierniczy?
Odpowiedz: Fundusz powierniczy ( mutual fund) - to pula pieniedzy indywidualnych inwestorow zarzadzana przez profesjonalistow. Prowadzi ja firma zarzadzajaca ( mutual fund company), ktora wynajmuje menedzera, by intratnie lokowal pieniadze na rynkach papierow wartosciowych. Zyski funduszu sa dzielone pomiedzy uczestnikow. W Stanach Zjednoczonych, ponad 13,000 funduszy o przeroznym profilu i stylach. Najwiekszymi firmami funduszowymi sa Fidelity Investors i Vanguard Group.
Pytanie: Jak fundusz powierniczy zarabia pieniadze?
Odpowiedz: Fundusz lokuje pieniadze w papiery wartosciowe: akcje, obligacje i inne. Niektore fundusze inwestuja w obligacje, by przynosic inwestorom strumien biezacego dochodu. Inne inwestuja w akcje, by w przyszlosci osiagnac przyrost kapitalu. Sa takie, ktore lacza jedno i drugie. Fundusze probuja osiagac swoje cele w rozny sposob: inwestuja w rozne kompanie lub tylko w jeden resort gospodarki, w USA lub zagranica, w prestizowe, duze firmy, lub w male, obiecujace spolki, w zloto lub nieruchomosci.
Za swoje uslugi fundusze pobieraja oplate od pieniedzy pod zarzadem, srednio od 1% do 1.5%.
Pytanie: W banku dowiedzialem sie, ze pewien fundusz placi 20%. Czy powinienem w niego zainwestowac?
Odpowiedz: Stop! Zaden fundusz nie moze obiecac nam dochodu na okreslonym poziomie. To, ze w ubieglym roku fundusz zarobil 20%, nie gwarantuje w najmniejszym stopniu przyszlych osiagniec. Nawiasem mowiac, banki sprzedaja fundusze prowizyjne (od ktorych klient placi komisowe). Istnieja tysiace znakomitych funduszy bezprowizyjnych, gdzie lokata nie kosztuje nic.
Pytanie: Czy lokata w funduszu powierniczym jest bezpieczna?
Odpowiedz: Nie jest. Fundusz nie zbankrutuje, bo jest regulowany bardzo scisle przez rzad, a pieniadze klientow sa trzymane pod opieka banku (w czasie 70-letniej historii nie upadl zaden fundusz). Ryzyko funduszu powierniczego wynika nie z tego, ze ktos moze uciec z naszymi pieniedzmi, lecz z faktu, ze ceny akcji i obligacji wahaja sie. Jezeli ktos kupi udzialy funduszu i sprzeda po nizszej cenie - to straci. Sztuka polega na tym, by nie stracic. W tym celu nalezy rozlozyc pieniadze w kilka funduszy i byc cierpliwym.
Pytanie: Czy fundusz kupiony w banku jest bezpieczny?
Odpowiedz: Nie jest bezpieczniejszy od funduszu kupionego gdzie indziej ani na jote. Wiele bankow ma dzialy inwestycyjne, gdzie sprzedaja fundusze, annuities czy obligacje. Bank jest w tym przypadku tylko zwyklym sprzedawca. Fundusz nie jest gwarantowany przez rzad, ani bank nie moze zagwarantowac stalosci kapitalu.
Uwaga: Wazne jest zrozumienie fundamentalnej roznicy pomiedzy kontami bankowymi a funduszami powierniczymi. Na koncie bankowym tysiac dolarow zawsze bedzie tysiacem. Odsetki nie sa duze, ale kapital mamy "jak w banku". Jezeli natomiast ten sam tysiac dolarow zlozymy w jakimkolwiek funduszu powierniczym, to jutro moze byc on wart 990, a pojutrze 1,010. Wiele osob nie jest przygotowanych psychicznie na owe fluktuacje.
Pytanie: Ile placa fundusze powiernicze?
Odpowiedz: Placa tyle, ile zarobia. Wysokosc zarobku zalezy od bardzo wielu czynnikow, ktore trudno przewidziec: od stopy procentowej, koniunktury w calej gospodarce i poszczegolnych resortach, od przejsciowej mody, kompetencji menedzera czy od jego lutu szczescia.
Gielda waha sie z miesiaca na miesiac czy z roku na rok, ale na przestrzeni dluzszego czasu systematycznie pnie sie w gore. W ostatniej dekadzie gielda mierzona wskaznikiem Standard and Poor"s 500 zarabiala 19%. Nie nalezy spodziewac sie wynikow tego rzedu w nadchodzacych latach.
Pytanie: Gdzie mozna dowiedziec sie o funduszach powierniczych?
Odpowiedz: Kazda ksiegarnia czy biblioteka ma duzy wybor ksiazek o funduszach i domowych finansach ( personal finance). Wiekszosc z nich jest napisana w sposob bardzo przystepny, np. The Complete Idiot"s Guide to Making Money with Mutual Funds (Alan Lavine i Gail Leberman, wydawca - Alpha Books) oraz Personal Finance for Dummies ( Eric Tyson, IDG Books).
W jezyku polskim istnieje tylko jedna publikacja - swiezo wydana ksiazka nizej podpisanej pt. "Jak inwestowac w fundusze powiernicze". Zawiera ona konkretne rekomendacje dla ludzi w kazdym wieku, podaje tabele rankingowe z najlepszymi funduszami w roznych kategoriach, wzory listow i wypelnionych formularzy.
Pytanie: Na ile czasu mozna ulokowac pieniadze w funduszach powierniczych?
Odpowiedz: Na tyle, ile sie chce. Nie musimy deklarowac zadnego terminu. Radze Panstwu inwestowac tylko te pieniadze, z ktorymi moga sie Panstwo rozstac na co najmniej 3 lata, by moc przeczekac ewentualne znizkowanie gieldy.
Pytanie: W przyszlym roku chcemy kupic dom. Jaki fundusz jest dla nas stosowny?
Odpowiedz: Zaden. Powinni Panstwo trzymac pieniadze w banku lub na koncie money fund ( money market w funduszu powierniczym). Majac mniej niz rok trzeba dzialac bardzo ostroznie. Gdyby ulokowali Panstwo cale pieniadze w funduszu akcyjnym, a gielda spadlaby np. o 10%, mieliby Panstwo o 10% mniej na zakup domu.
Pytanie: Skoro gielda tak bardzo poszla do gory, czy warto teraz inwestowac?
Odpowiedz: Odradzam lokowanie teraz wiekszej kwoty, ale uwazam, ze kazda pora jest rownie dobra do rozpoczecia regularnego inwestowania. Wieksza kwote najlepiej jest inwestowac po trochu przez rok. Kupi sie wtedy wiecej udzialow, gdy sa tansze, a mniej, gdy sa drozsze.
Pytanie: Gdzie lokowac pieniadze, by uniknac placenia podatkow?
Odpowiedz: Odroczenie podatkow daja konta emerytalne: IRA, 401(1), Keogh. Pieniadze emerytalne warto zainwestowac w funduszu powierniczym, by rosly bez podatku az do czasu ich wybrania, co nastapi, gdy bedziemy na emeryturze i w znacznie nizszym przedziale podatkowym. Zyski na koncie Roth IRA sa zupelnie zwolnione z podatkow.
