Do relatywnie czesto spotykanych zmian chorobowych ukladu rozrodczego u psow naleza choroby prostaty. W wiekszosci przypadkow sa one zwiazane z zaawansowanym wiekiem zwierzat. U mlodych psow gruczol ten otaczajac cewke moczowa u podstawy pecherza polozony jest w jamie miedniczej, z wraz z rozwojem zwierzecia topograficznie sytuuje sie w tylnej czesci jamy brzusznej.
Ciagla, pobudzana hormonalnie proliferacja (namnazanie sie) komorek pecherzykowych gruczolu prowadzi do hyperplazji i hypertrofii (przerostu) calego gruczolu. Przerost prostaty, infekcyjne i nieinfekcyjne zapalenia prostaty, cysty prostaty, ropnie prostaty oraz zmiany nowotworowe prostaty naleza do najczestszych spotykanych schorzen tego gruczolu u psow. Wszystkie wymienione schorzenia w efekcie powoduja powiekszenie badz zapalenie prostaty i maja bardzo podobne objawy kliniczne.
Typowymi objawami klinicznymi zmian prostaty sa:
- czeste przyjmowanie pozycji i napinanie sie jak do aktu defekacji,
Promocja
- trudnosci w oddawaniu kalu,
- pojawiajaca sie okresowo krew w moczu,
- nawrotowe infekcje drog moczowych,
- stale zainteresowanie okolica odbytu.
W skrajnych, zlekcewazonych przez wlascicieli przypadkach moze dochodzic do powstania przepukliny okoloodbytowej widocznej w postaci znacznego uwypuklenia okolicy odbytu. Dodatkowymi niespecyficznymi objawami sa goraczka, oslabienie i bolesnosc okolicy odbytu. Znacznie rzadziej spotykanymi objawami sa bezplodnosc, problemy z oddawaniem moczu czy kompletna obstrukcja cewki moczowej.
Fizjologicznie prostata do swojego rozwoju i spelniania odpowiednich funkcji potrzebuje testosteronu, hormonu wydzielanego przez jadra dojrzewajacych plciowo zwierzat. Przy pomocy produkowanego przez prostate enzymu 5-alfareduktazy, testosteron zostaje przeksztalcany do dihydrotestosteronu wlasciwej substancji pobudzajacej komorki pecherzykowe prostaty do namnazania sie. W efekcie nieustajacej proliferacji komorek dochodzi z wiekiem zwierzecia do przerostu prostaty (ang. benign prostatic hyperplasia) oraz komplikacji zdrowotnych typowych dla tego gatunku zwierzat. Wyeliminowanie produkcji tostesteronu poprzez kastracje (chirurgiczne usuniecie jader) lub farmakologiczna inaktywacje enzymu prostaty 5-alfareduktazy przez podawanie lekow inhibitorow sprawia, ze zahamowana zostaje proliferacja komorek pecherzykowych prostaty, a w ciagu kilku tygodni dochodzi do obkurczania sie i znacznego zmniejszania sie gruczolu.
Do oceny kondycji prostaty u psow wykorzystuje sie kilka technik:
- rektalne badanie palpacyjne,
- badania cytologiczne,
- badania bakteriologiczne wydzieliny gruczolu,
- badania ultrasonograficzne do okreslenia wielkosci gruczolu i patologicznych zmian neoplazmatycznych.
Niewielka hypertrofia prostaty zwykle nie daje widocznych zmian klinicznych. Przy znacznym powiekszeniu sie gruczolu zwykle nie zauwaza sie problemow z oddawaniem moczu (stranguria, dysuria), natomiast ewidentnymi objawami sa problemy z oddawaniem kalu. Czeste napinanie sie i przyjmowanie pozycji do aktu defekacji bez efektu, czasami kilkunastokrotne w ciagu dnia oddawanie kalu w bardzo niewielkich ilosciach sa najbardziej predylekcyjnymi (wskazujacymi) objawami, ze problemy z prostata istnieja.
Infekcyjnym badz nieinfekcyjnym zapaleniom prostaty (ang. prostatitis) towarzyszy krwiomocz, czasami zauwaza sie kilka kropel krwi w momencie oddawania moczu. Ostremu zapaleniu towarzyszy bol, ktory nasila sie przy badaniu rektalnym.
Bakteryjne infekcje wywoluja goraczke i letargie u zwierzat. Poza Brucella canis pozostale bakterie wywolujace infekcyjne zapalenia prostaty sa stala flora bakteryjna narzadow rodnych i moczowych, a sa nimi: E. Coli, Proteus spp., Staphylococcus spp., Streptococcus spp., Mycoplazma spp., Ureoplazma spp.
Ropnie prostaty powstaja z reguly, gdy bakterie zaczynaja kolonizowac cysty prostaty . Ropnie prostaty wystepuja znacznie rzadziej, ale moga byc bardzo niebezpieczne ze wzgledu na mozliwosc wywolania zapalenia otrzewnej, sepsy czy szoku septycznego. Zmiany neoplazmatyczne pojawiaja sie zwykle u psow wieku powyzej 7 lat u ras srednich i duzych.
Adenocrcinoma jest najczesciej wystepujacym nowotworem tego gruczolu, klinicznie objawiajaca sie problemami z oddawaniem kalu, czasem moczu, krwiomoczem, bolesnoscia okolicy i asymetrycznoscia prostaty podczas badania rektalnego.
Leczenie zmian prostaty moze byc zroznicowane ze wzgledu na potrzebe uzywania zwierzecia do rozrodu czy istnienie specyficznych chorob zakaznych.
Generalnie postepowaniem z wyboru jest chirurgiczny zabieg kastracji. Usuniecie jader sprawia, ze brak produkcji progestronu i w efekcie dihydroprogestronu wyhamowuje calkowicie procesy proliferacyjne w prostacie i powoduje powolne jej obkurczanie sie. U psow, ktore uzywane sa w rozrodzie mozna zastosowac srodki farmakologiczne blokery 5-alfareduktazy ( megastrol) podawane przez 5-6 tygodni, ktore nie wplywaja na jakosc nasienia.
W przypadku infekcji bakteryjnych nieodzowne jest podawanie odpowiednich antybiotykow po uprzednim wyselekcjonowaniu bakterii chorobotworczych i przeprowadzeniu testu na antybiotykowrazliwosc.
W przypadku ropni i zmian nowotworowych mozna chirurgicznie usunac caly gruczol ( prostatectomy), ale w przypadku zdiagnozowania bardzo agresywnej u psow adenocarcinomy ze wzgledu na mozliwosc przerzutow prognoza jest zla.
Bardzo duza czestotliwosc wystepowania problemow w prostata u psow niekastrowanych, generalnie jest jednym z najwazniejszych powodow medycznych dla ktorych wykonuje sie zabiegi kastracji u psow. Odstepstwem sa oczywiscie zwierzeta uzywane do rozrodu.
Poza wzgledami czysto medycznymi jako wskazaniami do kastracji sa problemy niechcianych czy usypianych szczeniat czy problemy z socjalizacja (przystosowaniem) zwierzat do bardzo zurbanizowanego srodowiska ludzkiego (konieczosc eliminacji agresywnosci, markowania terytorium i innych tego typu zachowan). Usuniecie instynktow popedu plciowego wydaje sie byc z korzyscia dla zwierzecia, ktorego przestrzen zyciowa zwykle ogranicza sie do kilku czy kilkuset metrow kwadratowych. Jedynym objawem ubocznym kastracji jest tendencja do tycia, ktora z latwoscia mozna kontrolowac wlasciwa dieta i spacerami.
P.S.
W podobnych aspektach mozna rozpatrywac potrzeby profilaktyki schorzen ukladu rozrodczego i sterylizacji u suczek. Ropomacicza, ciaze urojone czy nowotwory jajnikow i pakietow mlekowych, ktore z rowna czestotliwoscia wystepuja u suczek co problemy z prostata u psow sa jak najbardziej znaczacym wskazaniem do wykonywania sterylizacji u tego gatunku zwierzat.
Troska wlascicieli zwierzat o zachowanie u swoich pupilow wszystkiego co naturalne przy jednoczesnej potrzebie calkowitego przystosowania tych zwierzat do ludzkiego trybu zycia stoi w znacznej sprzecznosci z natura tego gatunku
