Darowizna - to dobrowolny i bezinteresowny transfer przedmiotu majatkowego na inna osobe. W Stanach Zjednoczonych odpowiedzialnosc podatkowa za darowizne ponosi ofiarodawca, a nie obdarowany. Mozemy otrzymac nawet miliony dolarow z Polski czy USA i nie zaplacimy od nich podatku, gdyz jest to obowiazkiem ofiarodawcy. Jezeli natomiast my jestesmy hojni, to musimy pamietac, ze darowizny do $10,000 rocznie na osobe nie musza byc ani zglaszane ani opodatkowane, bo otrzymuja roczne zwolnienie podatkowe.
Kiedy nalezy sie zwolnienie podatkowe
Azeby dar otrzymal roczne zwolnienie podatkowe (annual exemption), IRS interesuja nastepujace wzgledy:
- Jaka byla intencja darczyncy: dar czy tylko pozyczka? Powiedzmy, ze dales drogi obraz siostrzenicy. IRS spodziewa sie podatku, Ty utrzymujesz, ze obraz tylko pozyczyles, wiec darowizny nie bylo.
- Czy obdarowany ma kontrole nad darem? Dar z korzyscia w przyszlosci ( a gift of future interest) nie jest objety zwolnieniem w wysokosci $10,000, czyli kazda, nawet najmniejsza kwota wymaga zgloszenia do Urzedu Podatkowego. Jezeli dar polega tylko na obietnicy, albo jest w formie trustu, do ktorego obdarowany nie ma dostepu, zwolnienie w wysokosci $10,000 nie przysluguje.
Przyklad: Matka przeniosla akcje ze swego konta na konto corki. Ale skoro ona nadal otrzymuje dywidendy z tych akcji, akt darowizny nie jest kompletny.
- Czy obdarowany przyjal darowizne? Osoba obdarowana musi byc swiadoma darowizny i musi ja zaakceptowac.
Przyklad: Dziadek odlozyl do szuflady pieniadze dla wnuczki. Wnuczka o tym nie wie i nie ma moznosci dysponowania ta gotowka. W swietle prawa, dar nie mial miejsca.
Z powyzszych powodow IRS moze nie uznac daru dla dziecka w formie nieruchomosci, z ktorej rodzice pobieraja czynsz. Jezeli chcesz dac dom dziecku - skonsultuj sie z prawnikiem.
Typowe darowizny
Oto niektore transakcje, ktore sa zgodnymi z prawem darowiznami:
- Bezprocentowa pozyczka. Jezeli pozyczysz komus pieniadze bez procentu albo na sztucznie niski procent, dajesz mu odsetki, ktorych nie pobierasz.
Przyklad: Pozyczasz $20,000 przyjacielowi bez procentu. Jezeli rynkowa cena takiej pozyczki wynosi np. 10%, to niejako dajesz mu rocznie $2,000. Kwota ta jest ponizej rocznego zwolnienia podatkowego, wobec tego nie musisz jej zglaszac.
- Przebaczenie dlugu.
- Wycofanie pieniedzy zdeponowanych przez kogos innego na wspolnym koncie w banku (joint account).
- Przeniesienie tytulu wlasnosci nieruchomosci, akcji, samochodu itp. na inna osobe bez otrzymania adekwatnej kompensacji. Pamietaj, ze jezeli nadal otrzymujesz dochod plynacy z tego przedmiotu majatkowego, akt darowizny nie mial miejsca.
- Przeniesienie tytulu wlasnosci do nieodwracalnego trustu (irrecovable trust). Living trust jest trustem odwracalnym, wiec przeniesienie majatku do niego nie jest darowizna, gdyz mozesz jeszcze zmienic swoje zdanie.
Zeznanie podatkowe od darowizny
Dary zglasza sie na formularzu IRS 709 lub 709A - Gift Tax Return. Slemy je wraz z rozliczeniem podatkow dochodowych do 15 kwietnia jezeli:
- dokonalismy jakiejkolwiek darowizny niezwolnionej od podatkow (non-exempt) albo;
- dalismy dar dla organizacji charytatywnej w wysokosci przekraczajacej roczne zwolnienie ($10,000). Podatkow od tej kwoty sie nie placi, ale IRS chce o darze wiedziec.
Darowizny blisko smierci
Azeby byc uznane przez przepisy podatkowe, darowizny moga byc poczynione az do momentu smierci. Spodziewajac sie smierci osoba moze np. wypisac czeki dla swoich krewnych, by pomniejszyc mase spadkowa.
Wyjatek: Wyjatkiem od tej reguly jest polisa na zycie, ktora musi byc ofiarowana co najmniej na 3 lata przed smiercia, w przeciwnym razie darowizna ta nie jest uznana w celu planowania spadkowego.
Zasada " present interest"
Jak wspomnielismy powyzej, roczne zwolnienie od darow przysluguje tylko darowiznom, ktore moga byc przez osobe obdarowana wykorzystane natychmiast (czyli maja present interest).
Przyklad: Matka chrzestna zaklada trust dla 20-letniego chrzesniaka z wkladem $15,000. Chrzesniak bedzie mogl wybrac pieniadze dopiero po ukonczeniu 35 lat. Skoro obdarowany nie ma teraz dostepu do pieniedzy, dar nie moze kwalifikowac sie do odpisu podatkowego i wobec tego podlega opodatkowaniu. Istnieje sposob na obejscie tej przeszkody.
Zasada " present interest" i nieletni
Darowizny dla nieletnich moga kwalifikowac sie do rocznego zwolnienia podatkowego, mimo ze obdarowani nie maja dostepu do pieniedzy. Nie moga wszak miec, jako ze dzieci nie moga wykonywac czynnosci prawnych. Aby darowizna dla dziecka kwalifikowala sie do gift tax exclusion, musza byc spelnione 3 warunki:
- Darowizna i caly dochod przez nia produkowany musi byc trzymany przez trust lub konto opiekuncze UGMA na rzecz dziecka.
- Darowizna moze byc przekazana dziecku po ukonczeniu 18 lat, a musi byc przekazana, gdy ukonczy ono 21 lat.
- Jezeli dziecko umrze przed osiagnieciem 21 lat, pieniadze przechodza na rzecz masy spadkowej dziecka.
Podstawa podatkowa
Jezeli dajemy mienie, ktore przyroslo na wartosci, to osoba obdarowana przejmuje je z ta sama podstawa podatkowa (tax basis), jaka my mielismy i po sprzedazy go jest winna wysoki podatek od przyrostu kapitalu (capital tax gain). Natomiast, gdybysmy ten sam przedmiot majatkowy przekazali w testamencie, spadkobierca otrzymalby go z podstawa podatkowa rowna wartosci w dniu naszej smierci i po jego sprzedaniu nie musialby zaplacic podatku.
Przypomnienie: Podstawa podatkowa najczesciej rowna sie cenie nabycia waloru. Jest ona istotna gdy decyduje o wysokosci podatku kapitalowego po sprzedazy mienia. Na podstawe podatkowa nieruchomosci wplywa wartosc ulepszen i odliczonej aprecjacji.
Podstawa podatkowa przedmiotu majatkowego jest bardzo wazna i czesto decyduje o strategii planowania spadkowego.
Kiedy nastapila darowizna?
Dary w formie czekow
Wiekszosc darowizn przyjmuje forme czekow. Powstaje wiec pytanie, kiedy darowizna nastapila: w dniu wypisania czeku, jego wreczenia, czy kiedy pieniadze zostaly przelane na konto osoby obdarowanej. Odpowiedz brzmi: to zalezy.
Warto wiedziec: Uwaza sie, ze darowizna nastapila w dniu, kiedy osoba obdarowana otrzymala czek darczyncy, jezeli zostaly spelnione nastepujace warunki:
- na koncie spoczywaja srodki wystarczajace na pokrycie czeku,
- jest oczywiste, ze bank zrealizuje czek natychmiast (np. czek nie jest wypisany z przyszla data, co uniemozliwiloby jego obecna realizacje),
- albo czek jest czekiem bankowym lub kasjerskim (bank check albo cashier check).
Darowizna miala miejsce w dniu przelewu pieniedzy, jezeli:
- czek jest bez pokrycia,
- czek zostal wypisany ostatniego dnia w roku,
- obdarowany deponuje czek miesiace pozniej.
Wspolwlasnosc majatkowa
Przyjrzyjmy sie blizej, co przepisy podatkowe mowia o podatku od darowizny, jezeli jestesmy wspolwlascicielami mienia.
Konto bankowe. Jezeli otworzymy z kims wspolne konto bankowe (joint bank account), to niezaleznie od tego, czy jest to dziecko czy osoba dorosla, uwaza sie, ze darowizna nastapila dopiero w chwili wybrania pieniedzy przez te osobe. Innymi slowy, sam fakt dopisania kogos do konta nie jest aktem darowizny. Jezeli dwie strony wplacaly po rownej kwocie, nie ma podatku od darowizny.
Akcje (stocks). Zakup akcji jednakze jest inny. Uwaza sie, ze darowizna nastapila w chwili, gdy wyznaczylismy druga osobe jako wspolwlasciciela. Jesli sie dobrze zastanowic, to przepis ten jest korzystny dla inwestorow, gdyz darowizna nastapila wczesniej, gdy akcje sa zakupione, a nie pozniej, gdy papiery wartosciowe zwielokrotnily swoja wartosc.
Nieruchomosci. Darowizna nastapila w czasie spisania aktu wlasnosci (deed).
Obligacje oszczednosciowe (U.S. savings bonds). Jezeli kupimy obligacje oszczednosciowe rzadu amerykanskiego na dwa nazwiska, to darowizna nastepuje wtedy, gdy druga osoba sprzedala te obligacje. Jezeli my sprzedamy obligacje to prezentu nie bylo.
Dopisanie kogos do konta
Czesto darowizna przyjmuje forme dopisania kogos do konta, co jest rownoznaczne z ustaleniem wspolwlasnosci majatkowej lacznej (joint tenancy with the right of survivorship). Przyjrzyjmy sie, jakie to moze miec konsekwencje.
Konto bankowe
Jak wspomnielismy powyzej, akt darowizny nie nastepuje w chwili dopisania kogos do konta bankowego, lecz w chwili wybrania pieniedzy przez druga osobe (jezeli wybrali kwote przewyzszajaca jej wklad). A to moze miec konsekwencje podatkowe.
Przyklad: Ojciec otworzyl konto bankowe z corka dla swojej wygody i wplacil na nie wylacznie swoje pieniadze. Wybranie jakiejkolwiek kwoty przez corke stanowi dla niej dar. Corka moze wybrac rocznie do $10,000 bez zglaszania tego do Urzedu Podatkowego. Wybrane kwoty powyzej $10,000 rocznie powinny byc zglaszane do Urzedu Podatkowego i moga podlegac opodatkowaniu.
Dopisanie drugiej osoby do konta bankowego nie ma konsekwencji podatkowych. Konsekwencje pociaga za soba dopiero wybranie pieniedzy przez te osobe.
Wyjatek: Podatek od daru nie liczy sie od kwot, jakie wspolwlasciciel wydalby na pokrycie potrzeb glownego wlasciciela (np. corka wybrala kilka tysiecy, by pokryc koszty leczenia ojca).
Wniosek: Jezeli starszy krewny dopisal Cie do konta dla wlasnej wygody, nie wybieraj jego pieniedzy, chyba ze musisz. Lepiej zeby czynil to glowny wlasciciel. Rowniez zatrzymaj rachunki dokumentujace wydatki na rzecz krewnego.
Jezeli wspolwlasciciel wybiera przez siebie wplacone pieniadze ze wspolnego konta, nie jest to darem.
Przyklad: Matka z corka zalozyly wspolne konto w banku. Matka wplacila $20,000, a corka $2,000. Gdyby corka wybrala $10,000, to $8,000 liczyloby sie jako dar ($10,000 - $2,000).
Konto maklerskie
Inaczej jest w przypadku konta maklerskiego. W przypadku akcji uwaza sie, ze darowizna nastapila w chwili dopisania kogos do konta maklerskiego.
Przyklad: Ojciec mial konto maklerskie o wartosci $30,000 i dopisal do niego syna. Darowizna miala miejsce w dniu zmiany tytulu wlasnosci konta, oznacza wiec odstapienie synowi kwoty $15,000, o $5,000 ponad roczny limit. Ojciec powinien wypelnic i podac do Urzedu Podatkowego formularz IRS Form 709. Po latach wartosc konta urosla do $50,000. Gdy syn wybral $20,000, ojciec nie musial wypelniac druku 709, bo syn wybral pieniadze, ktore byly jego. Syn musial, oczywiscie, zaplacic podatek przyrostu kapitalu (capital gain tax).
Co sie dzieje po smierci?
Po smierci ktoregos ze wspolwlascicieli joint accounts, mienie przechodzi calkowicie na drugiego wspolwlasciciela. Przyjrzyjmy sie zobowiazaniom podatkowym.
Przepisy mowia, ze jezeli wspolwlasciciele kont nie sa malzonkami, to srodki zostana dodane do masy majatkowej wlasciciela, ktory umrze pierwszy, w czesci proporcjonalnej do jego wkladu. Dlatego zawartosc konta bankowego otwartego przez ojca i corke, ale finansowanego wylacznie przez ojca zostanie wliczona w 100% do masy spadkowej ojca.
Jezeli natomiast ojciec dodal nazwisko corki do konta maklerskiego, to tylko polowa wartosci konta bedzie dopisana do masy spadkowej ojca, poniewaz akt darowizny mial miejsce w chwili dopisania. Corka otrzyma wszystkie papiery wartosciowe, dla polowy z nich podstawa podatkowa bedzie z dnia dopisania jej do konta, a polowa z dnia smierci ojca.
Nieruchomosci
Troche inaczej jest w przypadku nieruchomosci. Gdy ktos dopisze druga osobe (ale nie wspolmalzonka), jako wspolwlasciciela domu, stanowi to dar, ktory ma konsekwencje podatkowe w dniu spisania aktu wlasnosci (deed). Osoba, ktorej nazwisko zostalo dopisane do tytulu wlasnosci, odziedziczy nieruchomosc o podstawie podatkowej (tax basis) rownej wartosci domu w dniu smierci pierwotnego wlasciciela (step-up basis) i zadne podatki nie beda nalezne, gdyby dom zostal zaraz sprzedany.
Scisle mowiac, jezeli wspolwlascicielami nieruchomosci sa dwie osoby nie bedace malzonkami, to czesc nieruchomosci uwzgledniona w masie spadkowej zmarlej osoby zalezy od tego, kto ja zakupil i zaplacil. Jezeli my kupilismy nieruchomosc i dopisalismy np. siostrzenca, to 100% nieruchomosci bedzie uwzglednionej w naszej masie spadkowej, czyli my zaplacimy podatek spadkowy (jezeli laczna wartosc masy spadkowej przekracza $650,000 w roku 1999), a siostrzeniec otrzyma dom z podwyzszona podstawa podatkowa. Gdyby zaraz zechcial go sprzedac, to nie musialby zaplacic zadnego podatku od zysku, ktory w przypadku nieruchomosci wynosi ok. 25%.
Kwestia darowizny jest w przypadku bogatych ludzi skomplikowana, szczegolnie jezeli darowizna ma sluzyc pomniejszeniu podatkow od spadku. A planowanie spadkowe jest niezbedne dla zamoznych ludzi, gdy estate tax wynosi od 37% do 55% do czego moze jeszcze dojsc podatek stanowy.
