"Margin accounts"

Nie wszystkich transakcji mozemy dokonywac majac zwyczajne konto gotowkowe (cash account). Azeby sprzedawac akcje krotko, musimy miec konto pozyczkowe, gdyz short-selling polega na pozyczeniu udzialow i ich sprzedazy. Konto pozyczkowe pozwala tez na skorzystanie ze zjawiska dzwigni finansowej, ktora moze spotegowac zyski (albo straty).

Na czym polega konto pozyczkowe?

Konto pozyczkowe (margin account) - to normalne konto maklerskie, ale dajace prawo zaciagania kredytu na zakup papierow wartosciowych. Azeby uzyskac taki przywilej, klient podpisuje z domem maklerskim specjalna umowe (margin agreement). Przepisy federalne wymagaja wkladu co najmniej $2,000, a domy maklerskie przewaznie wiecej. Majac konto pozyczkowe, mozemy pozyczyc 50% wartosci kupowanych lub sprzedawanych krotko akcji. Nie wszystkie papiery mozna kupowac na kredyt, o czym piszemy dalej.

Zalety: Warto jest miec konto pozyczkowe, nawet jezeli nie zamierza sie pozyczac.

- Po pierwsze, mozemy kupic pakiet akcji, jezeli zabraknie nam na koncie paru dolarow.

- Po drugie, tylko na koncie pozyczkowym mozemy sprzedawac akcje krotko (short sell).

Zaleta konta pozyczkowego jest zjawisko dzwigni finansowej (leverage), ktora powoduje, ze mozemy zarobic 50% wiecej.

Przyklad: Mamy $5,000 na koncie pozyczkowym i kupujemy akcje za $10,000 (czyli $5,000 pozyczamy). Akcje zwyzkuja o 20% i sa warte $12,000. Skoro wylozylismy tylko $5,000 wlasnych pieniedzy, zyskalismy 40%.

Niestety, dzwignia finansowa dziala rowniez w druga strone. Jezeli nasze akcje spadna o 20%, to my stracimy 40% poczatkowego wkladu.

Skoro pozyczka maklerska jest udzielana pod zastaw papierow wartosciowych, kosztuje stosunkowo niewiele - od 7% do 9% rocznie.

Wymagania pozyczkowe

Azeby ochronic inwestorow przed dewastujacymi stratami (a domy maklerskie przed niewyplacalnoscia kredytobiorcow), Federal Reserve Board ustalil wymagania pozyczkowe (margin requirements). Minimalny udzial wlasny (minimum maintenance requirement), wyrazajacy procent udzialu wlasnego klienta do wartosci jego konta, nie moze byc nizszy niz 25%. Domy maklerskie maja prawo stawiac wyzsze wymagania.

Na przyklad klienci E-Trade musza utrzymac udzial wlasny nie nizszy niz 35% przy zdywersyfikowanym portfelu dlugich pozycji (diversified long positions) i 40% przy pozycjach krotkich (short positions), czyli poziom pozyczki wynosi tam 65% albo 60%. Kazdy dom maklerski zastrzega sobie prawo podwyzszenia wymagan kredytowych w przypadku klientow majacych skoncentrowany portfel (zawierajacy tylko akcje kilku przedsiebiorstw) albo akcje o bardzo chwiejnych kursach.

Przyklad: Powiedzmy, ze inwestor kupil na kredyt 100 akcji firmy ABC po $80 za udzial. Jego konto wyglada nastepujaco:

Margin call

Margin call mozna przetlumaczyc jako wezwanie pozyczkowe, apel maklera o przywrocenie konta do stanu, ktory spelni wymogi pozyczkowe. Chodzi tu o doplate pieniedzy w razie spadku wartosci akcji.

Przyklad: Wezmy portfel klienta z poprzedniego przykladu. Kurs akcji spolki ABC spadl o $30 do $50 za udzial. Konto pozyczkowe przedstawia sie teraz nastepujaco:

Jak widac, po zalamaniu kursu akcji udzial wlasny klienta spadl do 20%, co jest ponizej 35% wymaganego przez E-Trade. Zeby zapewnic sobie zwrot pozyczonych pieniedzy, dom maklerski kontaktuje sie z klientem, co nazywa sie margin maintenance call, w skrocie margin call. Przedstawiciel domu maklerskiego moze zadzwonic do klienta, przeslac wiadomosc poczta elektroniczna albo tradycyjna. Najczesciej stosowane sa te trzy metody jednoczesnie.

Wazne jest, by samemu obserwowac stan swego konta, bowiem w umowie pozyczkowej makler zastrzega sobie prawo likwidacji znizkujacej pozycji bez ostrzezenia, szczegolnie wtedy, gdy spada ona gwaltownie. Oprocz tego akcje w cenie ponizej $5 lub $3 dolarow nie kwalifikuja sie zupelnie do pozyczki, wiec zalamanie kursu ponizej tego poziomu powoduje margin call.

Co robic w razie margin call?

Azeby sprostac wymaganiom kredytowym maklera, mozemy w przeciagu 3 roboczych dni doslac mu wiecej pieniedzy lub sprzedac akcje.

Depozyt gotowki.

Najszybszy i najskuteczniejszy jest transfer pieniedzy z konta bankowego na konto maklerskie. Mozna tez przeslac czek poczta ekspresowa (overnight), np. przez Federal Express. Jezeli kurs akcji nadal spada, klient otrzyma kolejny margin call, a jezeli spadek jest powazny, akcje zostana zlikwidowane mimo doplaty pieniedzy.

Wysokosc niezbednego depozytu obliczana jest przez przemnozenie biezacej rynkowej ceny akcji przez wymog pozyczkowy (minimum maintenence requirement percentage) i odjecie od rezultatu udzialu wlasnego klienta.

Przyklad: W przykladzie powyzej, $5,000 przemnozone przez 0.35 daje $1,750. Udzial wlasny klienta wynosi $1,000, przeto musi on doplacic $750 ($1,750 - $1,000), ktore zaliczone bedzie na poczet splaty pozyczki (a nie powiekszy udzialu wlasnego klienta). Po wplynieciu pieniedzy bilans konta wygladac bedzie nastepujaco:

Wymuszona likwidacja

Jezeli klient nie chce (albo nie jest w stanie) wplacic gotowki, moze sprzedac liczbe udzialow, ktora przywroci konto do stanu, gdzie wymogi kredytowe maklera beda spelnione. Jezeli akcje beda nadal spadac, mozna dostac kolejny margin call, albo dzial pozyczkowy domu maklerskiego zlikwiduje pozycje klienta. Pieniadze uzyskane z wymuszonej likwidacji ida na poczet splaty pozyczki i powiekszaja udzial wlasny klienta tylko o tyle, o ile utarg przewyzsza dlug maklerski.

Jezeli natomiast ktos sprzedaje papiery wartosciowe, ktore byly kupione w pelni za gotowke, to musi ich sprzedac za kwote, ktora spelni wymagania margin call. Utarg pojdzie na splate pozyczki.

Co sie stanie, jezeli nie odpowiesz na margin call?

Margin call wymaga, zeby klient przywrocil swoje konto do stanu, ktory spelnia minimalne wymagania pozyczkowe (minimum maintenance requirernents) w przeciagu trzech dni roboczych. Jezeli tego nie uczyni w terminie, dom maklerski sprzeda czesc jego akcji, by przywrocic udzial wlasny powyzej wymaganego minimum, czasami duzo powyzej 25% (czy 35%), by zapobiec kolejnemu margin call.

Co to jest Fed call?

Fed call jest to wezwanie pozyczkowe wynikle z nabycia akcji, gdy klient nie mial odpowiedniej mocy nabywczej (buying power). Fed call wymaga natychmiastowego dostania gotowki lub sprzedania papierow wartosciowych.

Przepis zwany Regulation T wymaga, by za nabyte akcje klient zaplacil w przeciagu 3 dni roboczych. Jezeli po trzech dniach klient nie ma na koncie potrzebnej gotowki albo nie ma odpowiedniej zdolnosci pozyczkowej, podlega federalnemu wezwaniu pozyczkowemu ( Fed call i zostaje obciazony rowniez kara pieniezna (np. $10 czy $20).

Azeby zabezpieczyc sie przed niewyplacalnoscia klientow, wiekszosc domow maklerskich wymaga, by klient mial wystarczajaca moc nabywcza juz przed zakupem papierow wartosciowych, a niektore firmy - juz w momencie wydawania limitowanego zlecenia zakupu (buy limit order).

Druga sytuacja, w ktorej wydawany jest Fed call, jest spadek wartosci konta do poziomu ponizej minimum ustalonego przez Federal Reserve Board (czyli ponizej 25% udzialu wlasnego).

Tak jak w przypadku normalnego margin call, w razie otrzymania Fed call klient musi natychmiast:

- poslac dodatkowa gotowke lub

- zlikwidowac czesc posiadanych akcji na kwote przekraczajaca dwa razy wysokosc federalnego wezwania pozyczkowego (twice the amount of Fed call).

Narazenie sie na Fed call cztery razy w ciagu 12 miesiecy spowoduje nalozenie na konto 90-dniowych restrykcji, co polega na tym, ze przez ten czas klient musi placic gotowka za kupowane papiery wartosciowe. Za dodatkowe naruszenia przepisow konto moze zostac, zamkniete.

Wymogi kredytowe roznych papierow wartosciowych

Domy maklerskie w roznym stopniu pozyczaja pieniadze pod zastaw roznych papierow wartosciowych. Akcji centowych (penny stocks) jak i opcji na kredyt, najczesciej wcale nie mozna kupic. Za newralgiczne akcje internetowe klient musi wylozyc 60% do 80% pieniedzy z wlasnej kieszeni (w zaleznosci od wymogow jego domu maklerskiego).

Natomiast obligacje rzadowe, jako najbezpieczniejsze, mozna nabyc placac tylko 1/10 ich wartosci. Szczegoly wymogow kredytowych firmy E-Trade podaje tabela opublikowana ponizej.