Od narodzin az po grob pozostawiamy za soba informacje, ktore sa dostepne dla kazdego (public records). Kazda wieksza zmiana w naszym zyciu jest gdzies odnotowana w rzadowych rejestrach: narodziny, uzyskanie prawa jazdy, slub, zakup samochodu, domu itp. - wszystkie te wydarzenia figuruja w rzadowych dokumentach i sa latwo dostepne dla kazdego zainteresowanego.
Informacje publiczne sa czesto uzywane przez prywatnych detektywow, organy scigania i rzadowe agendy. Wiekszosc danych jest skomputeryzowanych, wiec kazdy z komputerem i odrobina dobrej woli moze zebrac komplet szczegolowych osobowych informacji o innej osobie.
Oto najbardziej popularne publiczne zbiory danych.
Podstawowe dane osobowe
Informacje dotyczace mieszkancow zwykle sa przechowywane w urzedzie powiatowym (County Clerk). Obejmuja one metryki urodzin, akty zgonu, swiadectwa naturalizacji i slubu. Czy tego chcesz czy nie, kazde powazne wydarzenie w zyciu Twojej rodziny jest gdzies zapisane. Informacje dotyczace zycia mieszkancow (vital records) sa przechowywane w lokalnych urzedach stanu cywilnego (najczesciej na szczeblu powiatowym), a centralna kartoteka - w biurze stanowym.
Procedury prowadzenia zapisow metrykalnych roznia sie w zaleznosci od stanu, a czesto nawet powiatu. Sa to informacje publiczne, dostepne dla kazdego.
Metryki urodzenia
Metryki urodzenia dziecka sa rejestrowane w urzedzie powiatowym (County Clerk"s Office) i rowniez trzymane w stanowych archiwach (State Registrar Office). Zglaszajac narodziny dziecka, rodzice podaja nastepujace dane: pelne imie dziecka, date i miejsce urodzenia, imiona i nazwiska ojca i matki oraz ich adresy w momencie przyjscia dziecka na swiat, miejsca urodzenia i zawody rodzicow, nazwisko panienskie matki.
Stanowe archiwum (State Registrar Office) udostepnia informacje o narodzinach kazdemu, kto prawidlowo zidentyfikuje osobe. Natomiast administracja powiatowa uwaza te dane za poufne i wyda akt urodzenia tylko osobie, ktorej on dotyczy. Przepisy roznia sie w zaleznosci od powiatu.
Metryki slubu
Narzeczeni musza wypelnic podanie o zezwolenie i metryke slubu (marriage license). Informacje, jakie nalezy podac, roznia sie w zaleznosci od stanu. Najczesciej od panstwa mlodych wymaga sie: imienie i nazwiska, adresu, daty urodzenia, zawodu, wyksztalcenia, poprzedniego stanu cywilnego, ewentualnego wyjasnienia, jak zakonczylo sie poprzednie malzenstwo, imion i nazwisk swiadkow. Nie wymaga sie podania numeru Social Security ani statusu imigracyjnego. Dzieki temu nielegalni imigranci moga zawrzec zwiazek malzenski w Stanach Zjednoczonych w pelnym majestacie prawa.
Indeks metryk slubu jest dostepny dla kazdego. Zawiera on imie i nazwisko panstwa mlodych, powiat, gdzie slub mial miejsce i date.
Akty zgonu
Zapisy metrykalne w urzedzie powiatowym na temat zgonow zawieraja nastepujace informacje: imie i nazwisko zmarlego, data i miejsce urodzenia, data smierci, numer Social Security, zawod, miejsce i przyczyna zgonu, imiona rodzicow zmarlego, nazwisko panienskie matki, nazwa i adres cmentarza lub krematorium, imie i nazwisko lekarza, ktory stwierdzil zgon.
Jak widac, w celu sporzadzenia pelnego aktu zgonu rodzina musi podac numer Social Security zmarlego. Biuro Social Security wymaga poinformowania go o smierci kazdej osoby, by moglo wstrzymac wyplate zasilkow.
Stanowe Archiwum (State Registrar Office) utrzymuje indeks aktow zgonu, dostepny dla ludnosci. W nim mozna znalezc imie i nazwisko, date smierci i numer Social Security.
Metryki rozwodowe
Rozwiazanie zwiazku malzenskiego jest takze odnotowane w publicznych rejestrach wraz z podstawowymi danymi osobowymi obydwu stron.
Gdzie zdobyc metryki?
Dla czytelnikow w calym kraju przydatna bedzie witryna internetowa Votal Records (www.vitalrec.com). Podaje ona sposob ubiegania sie o kopie podstawowych metryk personalnych we wszystkich stanach i powiatach: adresy, numery telefonow odpowiednich urzedow i aktualne oplaty.
Informacje o wlasnosci
Jesli kupujesz dom, dzialke, czy nieruchomosc do wynajecia, transakcja odnotowana jest przez biuro asesora powiatowego (County Assessor"s) i powiatowy urzad rejestracyjny (County Recorder"s Office). Rejestry te nazywaja sie property records. Poborca podatkowy (Tax Collector) przechowuje informacje o placonych przez Ciebie podatkach. Informacje w urzedzie powiatowym obejmuja Twoje imie, nazwisko, adres, nazwisko poprzedniego wlasciciela, date kupna-sprzedazy, opis nieruchomosci, jej szacunkowa wartosc, sume obciazen hipotecznych, podatki jakie placisz i dlugi ciazace na Twojej wlasnosci (liens).
Informacje o biznesach w powiecie
Biznes. Jezeli chcesz prowadzic dzialalnosc pod nazwa rozna od Twego nazwiska, musisz zarejestrowac biznes w urzedzie powiatowym jako jednoosobowa firme - sole proprietorship (jezeli dzialasz sam) albo jako spolke partnerska - partnership (jezeli dzialasz z innymi ludzmi). Korporacje (spolki z ograniczona odpowiedzialnoscia) sa rejestrowane przez wladze stanowe.
Zezwolenia i licencje. Wiele licencji i pozwolen jest wydawanych przez powiat, jak np. licencje elektrykow czy hydraulikow.
Informacje o biznesach w stanie
Korporacje. Dokumenty dotyczace korporacji (spolek) sa przechowywane przez administracje stanowa. Korporacje prowadzace dzialalnosc w USA, zarowno amerykanskie jak i zagraniczne, musza zostac zarejestrowane przez stanowego sekretarza stanu. Dokumenty dotyczace korporacji przechowywane w dziale do spraw spolek (Division of Corporations), zawieraja nastepujace informacje: nazwa korporacji i jej siedziba, nazwiska dyrektorow i wladz spolki, data powstania i rodzaj prowadzonej dzialalnosci gospodarczej. Te dane pozwalaja kazdemu na znalezienie nazwisk wlascicieli biznesu.
Korporacja, ktorej udzialy (akcje) znajduja sie w rekach prywatnych nazywa sie "prywatna" (private). Jesli akcje korporacji sa sprzedawane na gieldach, mamy do czynienia z korporacja publiczna (public). Korporacje publiczne musza wypelniac wiele roznych szczegolowych raportow na zyczenie Komisji Papierow Wartosciowych (Security and Exchange Commission). Publiczne raporty sa dostepne na Internecie pod adresem: http://www.sec.gov.
Licencje. Stanowa rada do spraw licencji (State Board of Licensing), czesto stanowiaca czesc stanowego Departamentu Oswiaty - Department of Education) wydaje zawodowe licencje dla wielu profesji - od kosmetyczek po lekarzy medycyny. Na przyklad, w stanie Nowy Jork licencjami objetych jest ponad 70 zawodow. Jesli chcesz wykonywac licencjonowana profesje, musisz zdac wlasciwe egzaminy oraz spelnic inne wymogi.
Sadowe kartoteki
Sadowe archiwa
Kopie sadowych kartotek sa dostepne dla ludnosci, z wyjatkiem tych, ktore dotycza mlodocianych. Sady superior, municipal i sad malych roszczen (small-claims court) trzymaja archiwa w Court Clerk Office. Biuro to utrzymuje indeks cywilnych i kryminalnych spraw uszeregowany alfabetycznie wedlug nazwisk pozwanych i powodow. Teczke sprawy mozna wyciagnac znajac nazwisko ktorejs ze stron. Dokumenty zawieraja pozew (initial complaint), odpowiedz pozwanego i wnioski (motions), czesto rowniez materialy dowodowe (evidence lub exhibits).
Osoba zaangazowana w proces sadowy moze poprosic sedziego, by zapieczetowal czesc akt sprawy. Jezeli sedzia sie zgodzi, to ta czesc akt nie bedzie dostepna dla ludnosci. W sprawach kryminalnych ewaluacja psychiatry czy medyczne informacje moga zostac zapieczetowane.
Dokumenty rozwodowe
Pamietaj! Proces rozwodowy obnaza Twoje sprawy osobiste i finansowe. W jego trakcie musisz przedstawic wiele informacji o sobie, operacjach finansowych, oszczednosciach i lokatach, dochodach itp. Akty sprawy staja sie wlasnoscia publiczna.
Kartoteka aresztanta
Kartoteka aresztanta zawiera informacje o zatrzymanej osobie, opis incydentu ktory spowodowal aresztowanie. Jezeli areszt okazal sie bezpodstawny, zaaresztowana osoba ma prawo domagac sie zwrotu odciskow palcow, zdjecia i zapieczetowania aktow sprawy, tak jakby incydent nigdy nie mial miejsca. Kartoteka moze zostac zamknieta rowniez wtedy, gdy jej ujawnienie naraza prowadzone dochodzenie lub bezpieczenstwo publiczne.
Pocztowe dane adresowe
Twoj adres znany Urzedowi Pocztowemu nie nalezy do publicznych danych, niemniej staje sie publiczny, gdy wypelnisz formularz do zmiany adresu ("Change of Address Form", USPS Form 3575). Druk ten zawiera klauzule, iz podane przez Ciebie informacje moga byc uzyte przez inne osoby. Urzad Pocztowy wychodzi z zalozenia, ze wypelnienie druku stanowi zgode na rozpowszechnienie informacji o zmianie adresu.
Oto dlaczego Urzad Pocztowy moze byc wrogiem Twojej prywatnosci.
- Nowy adres jest udostepniany kazdej osobie albo firmie, ktora posle Tobie list na stary adres, jezeli na kopercie jest napisane "address correction requested".
- Informacje zawarte na "Change of Address Form" sa sprzedawane firmom kompilujacym listy adresowe, biurom kredytowym i innym przedsiebiorstwom.
- Lokalny urzad pocztowy udostepni "Change of Address Form" kazdemu, kto okaze nakaz sadowy lub chce doreczyc sadowy pozew.
Dokumenty utajone
Niektore dane osobiste mieszkancow USA sa chronione tajemnica sankcjonowana Ustawa o zachowaniu prywatnosci.
