Każdy bank udzielający pożyczki hipotecznej wymaga, by dom był ubezpieczony. Kompanie asekuracyjne oferują kilka rodzajów polis ubezpieczeniowych na dom.
Ho, ho, ho!
HO-1 to podstawowa polisa (basic), która chroni dom przed następującymi rodzajami niebezpieczeństw (perils): pożar, uderzenie pioruna; wichura, grad; włamanie, kradzież; eksplozja; wybicie szyb; szkody spowodowane przez uderzenie pojazdu lub samolotu; wandalizm; domowe rozruchy (riot). Z powodu tych wymienionych okoliczności polisa pokrywa koszty leczenia (medical payments), odpowiedzialności za uszkodzenia ciała (bodily injury liability), uszkodzenia Twojego mienia (personal property) i cudzego mienia (damage to the property of others), obrony prawnej (cost of legal defense). Minimalny zakres podstawowej polisy jest ustalony przez przepisy stanowe.
HO-2 to rozszerzona polisa (broad) chroniąca na wypadek większej liczby niebezpieczeństw: tych wymienionych powyżej oraz dodatkowych, wynikłych z uszkodzeń systemu grzewczego, kanalizacyjnego, wodociągowego, klimatyzacyjnego czy też sprzętu domowego. Rozszerzona polisa również chroni od uszkodzeń spowodowanych spadającymi obiektami (śnieg, meteor), załamaniem pod ciężarem lodu. Polisa ta jest dostępna również dla właścicieli domów przewoźnych (mobile homes).
Polisa HO-3, zwana specjalną, zabezpiecza w razie wszystkich niebezpieczeństw z wyjątkiem powodzi, trzęsienia ziemi, wojny, wybuchu nuklearnego i innych, wymienionych w polisie. W sumie polisa ta lepiej chroni budynek, ale mniej jego zawartość. HO-3 jest droższa o ok. 5-10% od HO-2. Jest to najbardziej popularny rodzaj polisy.
HO-4 to polisa dla lokatorów lub właścicieli mieszkań własnościowych cooperative (odpowiednik mieszkań spółdzielczych). Zabezpiecza od odpowiedzialności cywilnej,chroni mienie, ale nie budynek, co jest w gestii spółdzielni.
HO-5, zwana pełną (comprehensive policy), chroni dom przed niebezpieczeństwami wyliczonymi w polisie H-3, a do tego zabezpiecza mienie osobiste od wszelkich form ryzyka oraz od zagubienia, z wyjątkiem okoliczności wymienionych w polisie.
HO-7 to polisa dla właścicieli mieszkań własnościowych (condominium policy), chroni tylko samo mieszkanie. Budynek, korytarze, windy i inne wspólne pomieszczenia muszą być ubezpieczone przez zarząd budynku.
HO-8 (replacement-value coverage) jest wersją polisy H-1 przeznaczoną dla właścicieli starych domów, których odbudowa w pierwotnej formie byłaby bardzo droga lub niemożliwa. Polisa HO-8 zapewnia wypłacenie właścicielowi wartości odtworzeniowej domu. Robocizna jest obecnie znacznie droższa, niektóre materiały niemożliwe do uzyskania. Weźmy przykład domu w stylu wiktoriańskim, popularnym w przeszłości w Stanach Zjednoczonych. Domy te mają wiele drewnianych, "koronkowych" rzeźbień, trudnych obecnie do reprodukcji. Niestety, kompanie asekuracyjne nie zawsze sprzedają polisę gwarantującą wartość odtworzeniową.
Nazwy polis i zakres zabezpieczenia różnią się nieco w poszczególnych kompaniach, więc należy dokładnie przeczytać kontrakt.
Chroniony jest nie tylko dom
Czy wiesz? Ubezpieczenie domu chroni nie tylko sam dom, lecz i inne budynki znajdujące się na posesji, np. garaż czy szopę na narzędzia do wartości 10% ubezpieczenia. Innymi słowy, jeżeli masz wykupioną polisę na $150,000, budynki pomocnicze są asekurowane do wartości $15,000.
Drzewa, krzewy i trawnik są ubezpieczone łącznie do 5% wysokości polisy. Uszkodzenie drzew przez wiatr nie jest pokryte, ale wszystkie inne przyczyny są honorowane i możesz otrzymać do $500 za drzewo czy krzew.
Kompanie asekuracyjne nie pokrywają szkód spowodowanych przez powódź (na to trzeba wykupić oddzielną polisę), niemniej inne szkody wynikłe z powodu powodzi są honorowane, jak np. eksplozja czy włamanie.
Ubezpieczyciele zwracają wydatki poniesione w wyniku niemożności użytkowania domu (loss of use). Powiedzmy, że dom częściowo spłonął i podczas odbudowy musisz mieszkać w hotelu lub wynająć mieszkanie. Jeżeli wynajmowałeś w swoim domu mieszkanie lokatorowi - tracisz czynsz. Niektóre polisy zwracają klientom pieniądze za najkrótszy czas, jaki jest potrzebny do odbudowy ich domu, inne ograniczają rekompensatę do 20% ogólnego odszkodowania.
Odszkodowanie za niemożność użytkowania domu przysługuje nawet wtedy, jeżeli lokalne władze nakażą właścicielowi domu ewakuację. Ubezpieczenie pokryje koszty zastępczego mieszkania i koszty przeprowadzki, jeżeli dom nie jest zdatny do użytku dłużej niż 48 godzin.
Ubezpieczenie pokrywa koszt kupna nowej odzieży, naczyń, pościeli i innego sprzętu domowego zniszczonego w wyniku kataklizmu. Płaci też za usunięcie gruzów i szczątków budynku, jeżeli zawalił się z przyczyn przewidzianych w kontrakcie. Może być nawet zwrócony koszt interwencji straży pożarnej.
Nie każdy wie, że firma ubezpieczeniowa zapłaci (np. do $500) za straty wynikłe z kradzieży karty kredytowej, podrobienia czeku lub otrzymania fałszywych banknotów.
Gdzie szukać polisy
Jeżeli chcesz wykupić polisę przez Internet, albo sprawdzić stawki różnych polis, pomogą Ci następujące witryny, działające w większości stanów.
www.netquote.com,
www.insureme.com,
www.insweb.com,
www.quotesmith.com i inne.
Czy Twoje mienie
jest należycie ubezpieczone?
Pełna polisa ubezpieczeniowa właściciela domu (comprehensive policy) chroni również jego mienie w domu (meble, sprzęt elektryczny, odzież itp.), a nawet jego bagaż w czasie podróży. Nie chroni natomiast samochodu ani radia w samochodzie, które asekurowane są przez ubezpieczenie samochodowe.
Sprzęt wypożyczony uważa się za będący własnością ubezpieczonego. Dlatego wypożyczony aparat video (VCR) będzie pokryty ubezpieczeniem, jeżeli zginie w trakcie włamania. Z drugiej strony, jeżeli ktoś pożycza od nas nasze mienie, przejmuje za nie odpowiedzialność.
Limity polisy
Większość polis zabezpiecza osobiste mienie do wysokości 50% wartości polisy. Jeżeli masz dom ubezpieczony na $150,000, Twoje mienie może być pokryte do kwoty $75,000. Nie znaczy jednak, że w razie zniszczenia domu dostaniesz czek na $75,000. Musisz udowodnić wartość straconych przedmiotów, przedkładając rachunki lub wyceny rzeczoznawców.
Firmy asekuracyjne narzucają limit odszkodowania na poszczególne kategorie przedmiotów. Oto najczęściej stosowane limity:
‑$2,500 za gotówkę, złoto, srebro, platynę (z wyjątkiem biżuterii i sztućców), monety;
‑$1,000 za antyczne zegary;
‑$5,000 za orientalny dywan, maksimum do $10,000;
‑$1,000 za papiery wartościowe, kolekcje znaczków, manuskrypty;
$1,000 za jachty, łodzie;
$1,000 przyczepy turystyczne;
‑$1,000 za biżuterię, szlachetne i półszlachetne kamienie, zegarki i futra;
‑$2,000 za złote, srebrne, pozłacane czy posrebrzane sztućce albo naczynia;
$2,000 za broń palną;
‑od $1,000 do $2,500 za mienie należące do biznesu.
Jak widać, nie jest to dużo. Jeden cenny pierścionek może wyczerpać limit tysiąca dolarów w kategorii "biżuterii i futer", a reszta precjozów pozostanie bez zabezpieczenia. Jacht może kosztować kilkadziesiąt razy więcej od standardowego limitu tysiąca dolarów. Dlatego opłaca się wykupić dodatkowe ubezpieczenie (floater) w formie uzupełnienia głównej polisy, albo jako oddzielną polisę. Firma asekuracyjna zażąda dokładnych informacji o każdym dodatkowo ubezpieczanym przedmiocie, a więc opis, marka, cena lub wycena profesjonalisty.
Załączniki
Uzupełniające polisę załączniki (flouters) mogą chronić mienie nawet na wypadek zdarzeń, od których dom nie jest zabezpieczony. Na przyklad, można asekurować srebrne sztućce w razie uszkodzenia w kompresorze śmieci. Floaters kosztują od kilku centów do kilku dolarów na każde $l00 odszkodowania, w zależności od lokalizacji domu i wskaźnika przestępczości w okolicy. Załączniki nie uwzględniają strat wynikłych z działań wojennych, wybuchu jądrowego, normalnego zużycia ani konfiskaty przez rząd.
Osoby, którym nie odpowiada kłopot ubezpieczania poszczególnych przedmiotów, mogą ubiegać się o podniesienie limitu ubezpieczenia w danej kategorii (hlanket coverage), np. w kategorii biżuterii z jednego tysiąca dolarów na pięć. Niemniej należy pamiętać, że kompanie asekuracyjne ograniczają wysokość świadczenia płaconego na jeden przedmiot do $500-5,000.
Ile dostaniesz
Typowe polisy ubezpieczają mienie na co najmniej ich obecną wartość (actual cash value policy), tzn. koszt ich wymiany minus deprecjacja (zużycie). Jest to zawsze mniej niż kwota potrzebna na kupno analogicznego przedmiotu.
Przykład:
Weźmy przykład kanapy kupionej 5 lat temu za $800 i obecnie zniszczonej w wyniku pożaru. Obecnie podobna kanapa kosztuje $1,200. Ubezpieczyciel zakłada, że okres użytkowania kanapy wynosi na przykład 10 lat, przeto Twoja kanapa jest już w połowie zamortyzowana i teraz warta tylko połowę. Otrzymasz tylko zwrot $600, bo tyle wynosi połowa ceny współczesnej kanapy. Z powyższych względów opłaca się wykupienie dodatku do polisy, gwarantującego pokrycie kosztu odtworzenia mienia (replacement-cost coverage), co podwyższa koszt polisy od $1 do $2 na każdy tysiąc zabezpieczenia.
A Twoje kolekcje?
Limity polis powodują, że żadna poważniejsza kolekcja nie będzie należycie ubezpieczona. Ażeby była, musisz wykupić odpowiedni załącznik (fine arts rider), albo specjalną oddzielną polisę.
Załączniki omówiliśmy powyżej. Jako dodatek do głównej polisy, fine arts rider kosztuje ok. $50 rocznie na każde $10,000 pokrycia.
Uwaga:
Mimo, że wartość Twoich przedmiotów kolekcjonerskich może ulegać aprecjacji, kwota ubezpieczenia nie ulega automatycznie podwyższeniu. Sam musisz ją zwiększyć, przedkładając wycene rzeczoznawcy.
Oddzielna polisa na dzieła sztuki (separate arts policv) może być nieodzowna dla większego zbioru cennych dzieł. Kosztuje ona około $20 rocznie na każde $10,000 odszkodowania. Będziesz musiał dać swoje precjoza do wyceny, szczególnie te o wartości przekraczającej $25,000. Możesz spróbować obniżyć koszt takiej polisy przez wybieranie wyższego udziału własnego (deductihle) oraz przez zainstalowanie w domu systemu bezpieczeństwa (alarm system).
Ubezpieczenie kolekcji można kupić od Antique and Collectible Association, tel. 800-287-7127, www.antiqueandcollectible.com. Polisa taka kosztuje od $66 rocznie za $20,000 ubezpieczenia do $357 za $200,000, a do jej nabycia nie jest potrzebna wycena.
Do złożenia roszczenia musisz udowodnić wartość straty. Potrzebny jest dokładny opis każdego przedmioty, zdjęcie, przeważnie wycena rzeczoznawcy. Dokumentację trzymaj w sejfie albo innym miejscu poza domem, by nie zginęła ona wraz z kolekcją.
Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej właściciela domu
Co może Ci grozić
Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest niezwykle istotnym komponentem polisy. Kto tylko śledzi prasę wie, że poślizgnięcie się przechodnia na oblodzonym chodniku przed naszym domem czy ukąszenie przez naszego psa, może zakończyć się procesem sądowym i koniecznością płacenia astronomicznych odszkodowań. Zdarza się nawet obwinianie gospodarzy przyjęcia, gdzie serwowany był alkohol za skutki czynów pijanego gościa (!).
Ubezpieczenie od odpowiedzialności chroni nie tylko samego właściciela domu, ale i jego rodzinę od skutków wydarzeń, które miały miejsce zarówno w domu, jak i poza nim. Jeżeli pojedziesz na wycieczkę i Twój pies ukąsi kogoś, albo jeżeli Twoje dziecko wyrządzi szkodę na posesji sąsiada, będziesz objęty tym ubezpieczeniem.
Ażeby firma asekuracyjna zapłaciła roszczenie przeciw Tobie, dwie strony (Ty i poszkodowany) muszą się zgodzić, że szkoda nastąpiła z Twojej winy lub musi orzec o tym sąd. Wtedy ubezpieczyciel zapłaci świadczenie do ustalonej wysokości. Firma również poniesie koszty postępowania sądowego, choć zastrzega sobie prawo decyzji czy wkraczać na drogę sądową, czy załatwić sprawę polubownie.
Większość firm asekuracyjnych przewiduje możliwość wypłcania niewielkich sum nawet wtedy, jeżeli wina właściciela domu nie jest pewna. Gdy Twój gość skaleczy się u Ciebie w domu, może otrzymać do tysiąca dolarów na pokrycie kosztów leczenia, co jest tańsze od dochodzenia odpowiedzialności w sądzie. Podobnie polisy przewidują pewne sumy ($250-500) na pokrycie małych szkód spowodowanych nieumyślnie przez właściciela domu czy jego rodzinę (wszystkie szkody spowodowane przez dzieci poniżej 13 lat są uważane za nieumyślne).
Polisy "parasolki"
Ważne: Wobec plagi procesów sądowych warto pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej. Taką możliwość dają tzw. polisy "parasolki" (umbrella policies), wykupione jako dodatki do ubezpieczenia domu i chroniące na kwotę miliona dolarów lub więcej. Typowa rodzina na przedmieściu z dwojgiem dzieci może zaplacić za milionowe zabezpieczenie od $100 do $200 rocznie. Polisy te pokrywają szerszy zakres odpowiedzialności: skutki oskarżenia za oszczerstwo, zniesławienie, naruszenie czyjejś prywatności. Niestety, obejmują tylko prywatną sferę naszego życia, a nie zawodową. Profesjonaliści i ludzie biznesu muszą wykupić oddzielne ubezpieczenie, nawet jeżeli mają biuro w domu.
Ubezpieczenie pracowników
pracujących u nas w domu
Powiedzmy, że nająłeś przygodną brygadę budowlaną, by powiększyć swój garaż. Pomocnik majstra spadł z rusztowania i doznał obrażeń. Zamiast procesować się ze swoim szefem, który nie ma grosza przy duszy (przynajmniej oficjalnie), pracownik pozwie do sądu Ciebie, klienta. Albo gosposia spadła z drabiny zawieszając firanki i doznała złamania nogi z powikłaniami.
Co dzieje się wtedy
W większości stanów firmy remontowo-budowlane powinny mieć wykupione ubezpieczenie Workers" Compensation na wypadek, gdyby ich pracownik doznał obrażeń przy pracy. Ale nie należy na to liczyć i lepiej mieć własne ubezpieczenie. Tylko w nielicznych stanach (m.in. New York, New Jersey i New Hampshire) pełne ubezpieczenie od odpowiedzialności również zawiera Workers" Compensation dla pracowników zatrudnionych przez właściciela polisy. W Kalifornii prawo nakazuje obowiązkowe wykupienie Workers" Compensation, nawet wtedy, gdy pracownik pracuje w niepełnym wymiarze czasu. Koszt ubezpieczenia pracownika od wypadku przy pracy jest bardzo umiarkowany - zaledwie kilkanaście dolarów na rok. Prawdopodobnie otrzymasz zniżkę na ubezpieczenie domu, jeżeli wykupisz w tej samej firmie również ubezpieczenie samochodu czy biznesu. Oszczędzisz w ten sposób 5-15%.
Gdzie dowiedzieć się więcej
Wiele witryn internetowych posiada obszerne informacje o ubezpieczeniu domów, między innymi www.insurecom.com i Insurance Information Institute (www.iii.org). Jeżeli chcesz wykupić polisę przez Internet, albo sprawdzić stawki różnych polis, pomogą Ci następujące witryny, działające w większości stanów USA:
www.netquote.com, I ·
www.insureme.com,
www.insweb.com,
www.quotesmith.com i inne.
Z dowolnymi pytaniami dotyczącymi ubezpieczeń można zwrócić się do National Insurance Consumer Helpline, tel. 800-942-4242.
Artykuł przedrukowany za zgodą Polskiego Poradnika "Sukces"
Adres: 255 Park Lane; Douglaston, NY11363
