Wiele osób uważa, że kupno biznesu jest drogą do sukcesu w Ameryce. Często wpadają w pułapkę, gdyż okazuje się, że biznes, za który słono zapłacili niewiele jest wart.
Ewaluacja biznesu potrzebna bywa do wielu celów. Może to być:
• Sprzedaż biznesu;
• Wykupienie udziału przez partnera;
• Podział majątku rodziny wynikający z rozwodu;
• Postępowanie sądowe, które wymaga wyceny biznesu;
• Konieczność oszacowania podatków spadkowych w wypadku śmierci właściciela.
Istnieje wiele sposobów wyceny biznesu, z których najważniejsze przedstawione są poniżej.
Biznes czy miejsce pracy
Większość małych biznesów to tylko miejsce pracy dla ich właściciela i ewentualnie jego najbliższej rodziny. Jeżeli z domu prowadzisz biznes kontraktorski, który przynosi ci na czysto tyle, ile zarobiłbyś pracując na jakiejś posadzie, to niestety, ale nie ma on żadnej wartości. Jeżeli ty wraz z całym swoim doświadczeniem odejdziesz, to skończą się roboty, twoi pracownicy się rozejdą i będzie po firmie, a na pamiątkę zostanie kilka starych narzędzi.
Jeżeli wraz z żoną prowadzisz agencję turystyczną i wyciągasz z niej np. $50.000 rocznie, a pracujecie obydwoje po 10 godzin na dobę 6 dni w tygodniu, to zarabiacie zaledwie $8 na godzinę ($50.000:6.240 godzin = $8 na godzinę) przed opłaceniem podatków. Jeżeli posadzicie dwie panienki, by was zastąpiły, żebyście mogli żyć "po pańsku", obroty pewnie spadną (bo pracownik nie obsłuży klienta jak właściciel) do tego stopnia, że biznes stanie się deficytowy.
Firmy usługowe zajmujące się "kontraktorką", usługami agencyjnymi, rozliczaniem podatków nie mają przeważnie znaczącego majątku, a przeto są w zasadzie bez wartości. Ich istnienie zawdzięczane jest obrotności właściciela, po odejściu którego firma upada. Mogą mieć niewielką wartość tylko wtedy, jeżeli legitymują się długą historią istnienia (przez co mają wiernych klientów) oraz posiadają długoletnią, korzystną umowę najmu lokalu w atrakcyjnym miejscu.
Niewielka albo zgoła żadna wartość małych biznesów usługowych może być dla ciebie przykrą wiadomością. Pamiętaj, żeby biznes był uważany za rentowny, musi przynosić zyski, czyli nadwyżkę po opłaceniu wydatków, podatków, obsługi zadłużenia i godziwego wynagrodzenia właściciela. Jeszcze lepiej - powinien być nakręconą maszynką do robienia pieniędzy - czyli działać i być intratnym bez czynnego udziału właścicieli.
Wartość rynkowa
Ważne: Jak widać, wiele małych biznesów nie jest wartych więcej, niż środki majątkowe w ich posiadaniu, warto więc pomówić o sposobie wyceny tych środków.
Majątek firmy to wszystko, co ejst własnością firmy i co ma jakąś wartość. Istnieją trzy sposoby wyceny majątku, liczące wartość rynkową, wartość księgową i wartość likwidacyjną.
Wartość rynkowa jest to cena, jaką uzyskałoby się, gdyby dane przedmioty majątkowe były wystawione na sprzedaż w odpowiednich warunkach. Wartość rynkowa zależy od technicznego stanu danych przedmiotów i wysiłku marketingowego. Wiadomo - poobijany i brudny samochód zostanie sprzedany znacznie taniej niż czysty i w dobrym stanie. Więcej można uzyskać też, jeżeli dobrze się rozreklamuje. Przyjdzie więcej chętnych i podbije cenę.
Wielu właścicieli biznesów stało się milionerami, ale nie dzięki zyskowności ich firmy, lecz dlatego, że przed laty zakupili nieruchomości, w których mieli biura, garaże czy warsztaty. Jeżeli należysz do tej grupy - to nie musisz się martwić o swoją przyszłość. Na starsze lata będziesz mógł budynek sprzedać albo wynająć lokal i żyć z czynszu.
Wartość księgowa
Wartość księgowa (book value) jest stosowana w księgowości. Jest to cena nabycia danego środka pomniejszona o odpisy amortyzacyjne (depreciation), a powiększona o ewentualne ulepszenia (capital improvements). Wartość księgowa zależy od rodzaju środka i od przepisów podatkowych i nie oddaje dobrze rzeczywistej wartości środka. Wartość księgowa znacznie niższa od ceny zakupu świadczy o tym, że deprecjacja była odliczana przez wiele lat, czyli ten majątek jest zamortyzowany, a więc stary.
Wartośc księgowa interesuje cię tylko wtedy, gdy kupujesz akcje korporacji, gdy kupujesz akcje korporacji, gdyż przejmiesz tę wartość na swoją księgę środków trwałych. Jeżeli kupujesz same środki majątkowe, nabywasz je po przypisanej (jak najwyższej) cenie i zaczynasz amortyzację od początku.
Więcej informacji dostarczy książka pt. "Podatki i księgowość małego biznesu".
Wartość likwidacyjna
Wartość likwidacyjna to cena, jaką uzyskałoby się, gdyby trzeba było upłynnić majątek natychmiast. Różnica pomiędzy wartością likwidacyjną a wartością rynkową wynika z marketingu, umiejętności sprzedawcy i czasu, jaki można oczekiwać na kupca.
Jeżeli właściciel pozbywa się biznesu, bo jest w sytuacji przymusowej, możesz nabyć środki po cenie likwidacyjnej. Tę cenę możesz zaoferować ewentualnie za przedmioty, które nie są ci niezbędne.
Goodwill
Goodwill to część ceny biznesu, którą płaci się za takie niewymierne czynniki, jak jego dobra reputacja, dobra lokalizacja, lojalność klientów, dobra nazwa, popularne produkty. Na przykład, goodwill firmy Coca-Cola jest olbrzymia, a nowo powstałego, nieznanego przedsiębiorstwa - żadna.
Mimo zapewnień właściciela, niewiele małych biznesów ma wartość przekraczającą wartość przedmiotów materialnych, takich jak sprzęt biurowy, narzędzia czy używany samochód. Jak to może być, skoro biznes ma rzeczywiste zarobki? Odpowiedź jest prosta. Zyski wypracowane są wskutek ciężkiej pracy, wizji i doświadczenia właściciela,a nie przez jakąś nienamacalną cechę biznesu
Pamiętaj! Małe sklepy, pralnie, restauracje itp. nie przynoszą znaczących zysków, lecz stanowią tylko miejsce pracy - ciężkiej pracy - swoich właścicieli i ich rodzin. Nieliczne firmy, które są bardzo rentowne, zawdzięczają sukces wyjątkowym zdolnościom i wizji właściciela. Gdy właściciel odejdzie, biznes zaczyna kuleć. Naprawdę intratne, rozwjowe firmy, rzadko bywają wystawiane na sprzedaż. Przejmuje je raczej ktoś "z wewnątrz": członek rodziny, przyjaciel, wspólnik czy pracownik. Dlatego kupując biznes musisz być ostrożny i zastanów się, czy nie warto rozkręcić go samemu.
Artykuł przedrukowano za zgodą
Polskiego Poradnika "Sukces"
Adres: 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363
