Mimo, że gospodarka amerykańska ożywiła się, ciągle wiele osób jest bezrobotnych, a jeżeli nawet znalazły pracę, to za mniejsze pieniądze. Szefowie nie dają podwyżek i wielu ludzi boryka się z problemami finansowymi. Jeżeli trudno ci dociągnąć do wypłaty, to ten artykuł jest dla ciebie.
Za co płacić najpierw
n Płać za rzeczy niezbędne dla swojej rodziny: żywność czy lekarstwa mają bezwzględne pierszeństwo. Nawiasem mówiąc żywność w USA jest stosunkowo tania i niewiele da się oszczędzić skąpiąc sobie na niej. Wyjątkiem oczywiście są posiłki w restauracjach, które nawet brane na wynos, są luksusem.
n Płać rachunki związane z domem lub mieszkaniem, bo jeżeli je zaniedbasz, to możesz stracić dach nad głową.
n Pożyczka na dom. Bank wybaczy jedno czy dwa opóźnienia, ale może rozpocząć procedurę przejęcia domu (foreclosure), jeżeli będziemy zalegać z dwiema czy trzema ratami. Poproś bank, żeby pozwolił ci płacić tylko odsetki (interest only) przez 3 do 6 miesięcy.
n Czynsz. Właściciel domu może ci wybaczyć kilka niedługich opóźnień, lecz w razie notorycznych niepłatności poda cię do sądu o eksmisję.
n Rachunki za prąd, gaz i telefon można odłożyć na conajwyżej dwa miesiące. Po dwóch, trzech miesiącach firma użyteczności publicznej przestaje świadczyć usługi. Poproś o tzw. extended payment plan.
n Płać za samochód, jeżeli jest on niezbędny do dojazdów do pracy. Spłacaj sumiennie pożyczkę samochodową (albo za leasing), bo stracisz pojazd. Niektórzy pożyczkodawcy mogą odebrać (repossess) auto nawet wskutek jednej zaległej raty. Nie zanieduj płacenia za ubezpieczenie samochodowe. Jeżeli pozwolisz, by polisa ci wygasła, to w stanach, gdzie ubezpieczenie jest obowiązkowe władze stanowe automatycznie anulują ci rejestrację samochodu. Zdarzyć się może, że bank, w którym spłacasz pożyczkę samochodową może wykupić polisę za ciebie. Polisa taka będzie chronić auto od kradzieży i kolizji, ale nie ochroni adekwatnie ciebie od odpowiedzialności cywilnej. Za polisę tę wykupioną przez bank, być może znacznie mniej korzystną, i tak zapłacisz ty. Będąc w finansowych tarapatach zadzwoń do swojego agenta. Niektóre firmy pozwalają na miesięczną zwłokę.
Płatności, które mogą poczekać
n Spłaty nie zabezpieczonych długów (unsecured loans) mogą poczekać nieco dłużej, ale uważaj, żeby nie popsuć sobie historii kredytowej. Przykładem są pożyczki osobiste (personal loan, zwane też signature loan), rachunki u lekarza, prawnika, konta kredytowe w sklepach. Jeżeli nie zadeklarowałeś za dług żadnego zakładu, to na krótką metę wierzyciele niewiele mogą ci zrobić. W przypadku niewielkich kwot, wielu nie pofatyguje się agresywnie ściągać należności.
n Rachunki za karty kredytowe. W nieskończoność możesz płacić minimalne raty podane na rachunkach. Pamiętaj tylko, że w ten sposób pożyczkę będziesz spłacał nawet kilkadziesiąt lat! Jeżeli i to jest za dużo, po trzech, czterech miesiącach zalegania z opłatami bank zamrozi ci kredyt. Wiedz, że mozliwość dodatkowego pożyczania na kartę kredytową może utrzymać cię na powierzchni. Dołóż więc starań, żeby nie mieć opóźnień w płatnościach.
n Podatki federalne możesz odwlekać dosyć długo, ale to kosztuje 0.5% miesięcznie od zaległej kwoty za każdy miesiąc, maksymalnie 25%, do tego oprocentowanie i ewentualnie inne kary. Z IRS nie ma żartów.
Rada: Rozlicz się na czas, nawet jeżeli nie możesz posłać pełnej należności, w przeciwnym razie kary za nierozliczenie się są jeszcze wyższe: 5% miesięcznie, maksymalnie 25% od zaległej kwoty. Nie zaniżaj należności sztucznie, bo możesz zapłacić 10% kary (substantial understatement penalty).
Uwaga: Uzyskanie przedłużenia terminu płatności (extension) nie zwalnia cię od zapłacenia podatków!
n Rachunki za opiekę medyczną, tak jak inne długi bez zabezpieczenia mają niski priorytet. W przypadku poważnego opóźnienia w płatnościach szpital może odwołać się do pomocy collection agency lub pozwać cię do sądu.
Rada: Przedstaw problem w billing department szpitala, poproś o wyrozumiałość przez kilka miesięcy lub rozłożenie długu na mniejsze raty. Szpitale bywają cierpliwe, bo wielu nieubezpieczonych pacjentów popada w finansowe tarapaty.
n Pożyczki studenckie mogą być na dole twojej listy priorytetów, jeżeli o to zadbasz.
Rada: strata pracy może kwalifikować cię do całkowitego odroczenia płatności nawet do 3 lat. Negocjuj z pracodawcą.
n Czesne w szkole. Wskutek zmiany sytuacji finansowej rodziny, ty czy twoje dziecko może zakwalifikować się do dodatkowej pomocy.
Rada: Porozmawiaj szczerze z urzędnikiem do spraw pomocy finansowej (financial aid officer). Prywatne szkoły są pod tym względem elastyczne.
n Prywatne pożyczki. Ich niespłacenie ma najmniejsze konsekwencje. Krewny czy kolega może się obrazić, ale nie może ci zabrudzić historii kredytowe. Proś o cierpliwość.
Ogólna strategia
Nie dopuść do zaległości tak poważnych, by wierzyciele zgłosili je do biura kredytowego, gdyż ta skaza pozostanie przez 7 lat. Porozmawiaj indywidualnie z każdym wierzycielem. Wiele firm wykazuje duże zrozumienie wobec klientów, którzy stracili pracę, a przedtem byli sumiennymi płatnikami. Ponadto zepsuta wierzytelność będzie cię drogo kosztować: bank podwyższy oprocentowanie twojej karty kredytowej. Jeżeli dostaniesz jakieś pożyczki, to będą one na mniej korzystnych warunkach.
Nie spłacaj niskopriorytetowego długu tylko dlatego, że starszy cię collection agency. Firmy finansowe ślą standartowe listy, licząc na to, że znaczna część dłużników się przestraszy i szybko dług straci. Nie przejmuj się też straszeniem sądem, bo do rozprawy sądowej i uzyskania nakazu sądowego droga jest długa, a w międzyczasie inne płatności mogą być ważniejsze dla ciebie i twojej rodziny.
Nie poddawaj się naciskom poborcy długów (collection agency). Ma on obowiązek zaprzestać wydzwaniać, jeżeli powiesz, że nie życzysz sobie, by się z tobą kontaktował. Nie bój się, że popsuje ci histirię kredytową. Jeżeli sprawa doszła już tak daleko, znaczy to, że twój wierzyciel już dawno poinformował biura kredytowe o twoich opóźnieniach w płatności. Poborca długów już niewiele może ci zrobić. Z pewnością nie weźmie cię do sądu, bo zrobić to może tylko wierzyciel.
Spłać dług, jeżeli dostałeś nakaz sądowy, bowiem teraz nie masz już ucieczki. Wierzyciel może zająć twoje pobory w pracy albo konto w banku. Jednakże skonsultuj się z prawnikiem, bowiem w zależności od przepisów w twoim stanie, twoje mienie i zarobki są do pewnej granicy chronione przed zakusami wierzycieli, nawet jeżeli mają nakaz sądowy.
Skąd wziąć pieniądze
Skąd wziąć pieniądze, gdy mamy wydatki, a wyczerpaliśmy konto w baku? Rodzina i przyjaciele bywają finansową podporą, ale nie zawsze. Oto kilka wskazówek, jak pożyczyć od samego siebie.
Linia kredytu w banku. Jeżeli twoja opinia jest ciągle nieposzlakowana, poproś twój bank o line of credit. Będziesz wtedy mógł wybrać gotówkę lub wystawiać czeki na kredyt. Zapomnij o tym, jeżeli już zalegasz z płatnościami.
Wybranie z programu emerytalnego kwot, które nie były ulgami podatkowymi. Jeżeli wpłacałeś na IRA czy program emerytalny w pracy kwoty, które były nondeductible, wycofaj je najpierw, bo nie poniesiesz za to żadnych konsekwencji. Podatki i 10-procentową karę zapłacisz tylko od zarobionego na emerytalnym koncie dochodu.
Dostęp do IRA na 60 dni. Możesz wybrać pieniądze z konta IRA bez kary i zobowiązań podatkowych, jeżeli zwrócisz je przed upływem 60 dni.
Pułapka: Bank czy inna firma finansowa potrąci 20% od wybieranej przez ciebie kwoty i pośle ją do skarbu państwa, jako zaliczkę podatkową. Gdy za dwa miesiące zwrócisz pieniądze, będziesz musiał dopłacić owe 20% z własnej kieszeni, w przeciwnym razie ubytek poczytany zostanie za przedwczesne wycofanie pieniędzy i przyjdzie ci płacić od niego podatki dochodowe.
Może żyjesz ponad stan?
Jeżeli notoryczne borykasz się z brakiem pieniędzy, a masz stałą pracę, to widocznie żyjesz ponad stan. Musisz spuścić z tonu.
Zminimalizuj swoje stałe wydatki: zrezygnuj z kosztownego abonamentu telewizji kablowej, telefonu komórkowego, z członkostwa w health clubs czy country clubs. Przefinansuj pożyczkę na niższy procent, jeżeli jeszcze tego nie zrobiłeś. Może nie stać cię na kosztowne przedszkole dla dziecka? Mniej chodź do restauracji.
Wyślij dzieci-nastolatki do pracy. Nauczą się wartości pieniądza i będą w stanie pokrywać swoje wydatki, odciążając budżet rodzinny.
Jeżeli twoje kłopoty finansowe spowodowane są po prostu rozrzutnością, to zrezygnuj z kart kredytowych. Potnij je, odeślij do eminenta z listem, w którym prosisz o zamknięcie konta (jeżeli masz tam jakiś dług, to musi być spłacony).
Jeżeli masz dzieci w prywatnych szkołach, to złóż podanie o pomoc finansową (student financial aid). Nie masz nic do stracenia.
Dorabiaj na boku. Nic tak nie przyspieszy spłaty długów i budowania majątku, jak dodatkowe pieniądze. Jeżeli mamy siły i możliwości, nie zaszkodzi rozejrzeć się za jakąś "fuchą".
Artykuł przedrukowano za zgodą
Polskiego Poradnika "Sukces"
Adres: 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363
