Wiz pracowniczych H-1B zabrakło niespełna dwa miesiące odkąd otwarta została pula na rok budżetowy 2007. Biuro imigracyjne ogłosiło, że od 26 maja nie przyjmuje już podań o wizy pracownicze H-1B, ponieważ wyczerpał się ich roczny limit w wysokości 65 tysięcy przyznany na nowy rok budżetowy.
Przypominam, że nowy rok budżetowy jeszcze się nie zaczął. Rozpoczyna się dopiero pierwszego października. Z problemem wyczerpania limitu wiz borykamy się od roku 2002. Kongres USA od trzech już lat z uporem odrzuca prośby środowisk biznesowych i imigracyjnych o zwiększenie limitu wiz. Zapotrzebowanie na wizy pracownicze znacznie przekracza ich limit roczny, skoro na wiele miesięcy przed rozpoczęciem roku budżetowego już są niedostępne. A teoretycznie powinno ich wystarczyć do 30. września 2007. Takie bynajmniej jest założenie. W poprzednich latach Kongres odpowiedział na potrzeby rynku pracy zwiększając limit wiz H-1B aż do 115,000 na rok 1999, 115,000 na rok 2000, $107,500 na rok 2001. W 2002 roku limit wiz został ograniczony do 65,000 i ze względu na opozycję ze strony związków zawodowych nie został zwiększony. Proponowana przez Senat wersja nowej reformy imigracyjnej zawiera sekcję, które znacznie podnosi limit wiz pracowniczych, ale ponieważ przyszłość tej reformy jest bardzo wątpliwa, trudno powiedzieć, czy doczekamy się w tym roku zwiększenia ilości wiz H-1B.
Co to jest wiza H-1B?
Wizy H-1B przeznaczone są dla osób z wykształceniem wyższym (amerykańskim bachelor"s lub polskim magistrem) lub odpowiednikiem wykształcenia wyższego. Osoba starająca się o wizę H-1B musi posiadać sponsora, firmę amerykańską, która zaproponowała jej pracę. Zaproponowane stanowisko musi być stanowiskiem wymagającym wyższego wykształcenia (lub odpowiednika) w dziedzinie, w której starająca się osoba kończyła studia. Osoby, które nie skończyły studiów, lub przerwały studia mogą przeprowadzić ewaluację edukacyjne i stwierdzić czy doświadczenie w danej dziedzinie wystarczy by zastąpić studia. Tradycyjna formuła mówi, że aby zastąpić rok studiów trzeba się wykazać przynajmniej trzyletnim doświadczeniem w danej dziedzinie. A więc osoba, które skończyła trzy lata studiów i ma sześć lat stażu pracy i doświadczenia (odpowiednik 2 lat studiów) również może się kwalifikować na wizę H-1B.
O wizy H-1B mogą starać się osoby, które obecnie przebywają legalnie w USA na innych wizach tymczasowych lub będące obecnie w Polsce. Najczęściej starają się o nie studenci na wizach studenckich F-1, oczywiście po ukończeniu studiów i po otrzymaniu oferty pracy. Wizy H-1B są również coraz częstszą formą sprowadzania najbliższych do USA. Wiele osób po znalezieniu sponsora dla swoich najbliższych rozpoczyna procedurę załatwiania wizy H-1B, która później zostaje przekazana do konsulatu USA i może być tam odebrana przez aplikanta. Wizy H-1B wydawane są na trzy lata, z możliwością przedłużenia na następne trzy. Osoba przebywająca na wizie H-1B może legalnie starać się o zieloną kartę (pobyt stały) w USA. Jest ona zabezpieczona, ponieważ pomimo, że staranie się o zieloną kartę trwa w tej chwili wiele lat, przedłużana wiza H-1B utrzymuje osobę starającą się w legalnym statusie aż do otrzymania pobytu stałego. Osoby na wizach H-1B mogą pracować tylko i wyłącznie dla swojego sponsora, ale inny sponsor może ją w międzyczasie sponsorować na pobyt stały. Osoba przebywająca na wizie H-1B może zmieniać pracodawcę, ale za każdym razem musi najpierw postarać się o nową wizę H-1B na podstawie podania nowego pracodawcy. Przy każdym staraniu się o wizę H-1B spełnić trzeba wszystkie wymagania. Ponieważ wiza H-1B wydawana jest również na pracę w niepełnym wymiarze godzin (part time), wiec teoretycznie jedna osoba może być zatrudniona przez więcej niż jedną firmę, ale każda firma musi wystąpić o wizę H-1B. Przy każdym staraniu się o wizę H-1B spełnić trzeba wszystkie wymagania. Małżonkowie i dzieci posiadaczy wizy H-1B otrzymują wizę H-4, która daje im legalny status, lecz nie upoważnia do pracy w USA.
Osoby, które złożyły swe podania przed 26. maja 2006 zostaną objęte tegoroczną pulą. Osoby, które starały się o przedłużenie wizy H-1B, lub mając H-1B starały się o nową wizę dla nowego sponsora, nie podlegają limitowi rocznemu, ponieważ zostały włączone do ubiegłorocznych limitów. Osoby te nadal będą mogły starać się o wizę H-1B, nawet jeśli złożą podanie po 26. maja 2006, jeśli tylko nadal są w statusie H-1B. Dodatkowa pula 20 tysięcy wiz dla osób, które skończyły Master"s degree w USA została udostępniona dwa lata temu, i na razie jeszcze nie jest wyczerpana, ale zapewne nastąpi to w ciągu najbliższych tygodni.
Jakie mają więc wyjście osoby,
dla których zabrakło wiz H-1B,
a których status kończy
się niedługo?
Po pierwsze, osoby takie mogą wyjechać do swego kraju, i tam czekać, aż ich sponsor złoży petycję po 1. kwietnia 2007, kiedy pula wizowa na następny rok będzie znowu otwarta. Osoby te nie będą jednak mogły wjechać do USA na wizie aż do 1. października 2007, kiedy to rozpocznie się nowy rok budżetowy i wizy otrzymają ważność, chyba oczywiście, że Kongres podniesie limit wizowy w międzyczasie.
Po drugie, jeśli ktoś obecnie, jeszcze przez kilka miesięcy ma ważny status imigracyjny, to powinien poczekać, bo teoretycznie Kongres może zwiększyć limit wiz H-1B, i ponownie będzie można składać na nie petycje. Presja na Kongres w tym roku będzie znacznie większa, ponieważ wiz zabrakło tak skandalicznie wcześnie.
Po trzecie, można starać się o pozostanie w Stanach Zjednoczonych w innym statusie, do kiedy wizy H-1B znowu będą dostępne.
W jakim statusie
można przeczekać?
Możliwości jest kilka:
Wiza studencka
Wiza F-1 - jest to wiza dla studentów uczęszczających na programy akademickie (Associate, Bachelor"s, Ph.D. oraz Masters), jak również dla osób uczęszczających na kursy nauki języka angielskiego, tzw. ESL, a więc English as a Second Language. Wiza F-1 przyznawana jest na podstawie formularza I-20 wydawanego przez instytucję akademicką. Szkoły, do których uczęszczają zagraniczni studenci (international students) muszą posiadać certyfikację Biura Imigracyjnego (CIS) na wydawanie tego dokumentu i posiadać osobę wydającą formularz I-20 i zajmującą się jego przedłużaniem. Osoba ta to designated school official (DSO). To do niej należy się zwrócić, jeśli staramy się o przyjęcie na program uniwersytecki i potrzebujemy wizę F-1. Osoba ta również odpowiada za późniejsze przedłużanie statusu studenta, pozwolenia na pracę dla studenta i składanie raportów do systemu SEVIS (system kontrolny CIS i FBI o statusie i lokalizacji studenta.)
Aby otrzymać wizę F-1 należy spełniać następujące warunki:
w należy wykazać się intencją powrotu do swojego kraju po ukończeniu studiów,
w należy zakwalifikować się do programu akademickiego,
w student musi udowodnić, że posiada fundusze na pokrycie czesnego, zamieszkania oraz wszystkich innych wydatków.
Wiza F-1 wydawana jest najczęściej na okres trwania programu (duration of status). Zazwyczaj okres ten obejmuje studia i dodatkowe 60 dni po ukończeniu programu. W duration of status wchodzi również praktyka po studiach, tzw. practical training, która musi wcześniej być zaakceptowana przez szkołę i CIS. Praktyka taka nie jest dostępna dla studentów na programach językowych.
Utrzymywanie ważności statusu studenta jest w tej chwili ważniejsze niż kiedykolwiek. Od wydarzeń 11. września jest to obecnie najbardziej kontrolowana grupa imigrantów w USA. Ustawa PATRIOT wprowadziła nowy system kontroli studenta SEVIS. Kontrola ta odbywa się na podstawie wiadomości o studentach otrzymanych z ich szkół. Szkoły mają obowiązek informować o statusie imigracyjnym swoich studentów na wizach F-1. Jeśli student nie uczęszcza regularnie do szkoły, to szkoła ma obowiązek skreślenia takiego studenta w systemie SEVIS. Jeśli CIS lub FBI zauważą, że osoba, która powinna studiować nie znajduje się na liście aktywnych studentów w SEVIS, to może zacząć jej poszukiwać.
Aby utrzymać ważność wizy F-1 należy spełnić pewne warunki.
Po pierwsze, student musi uczęszczać na uczelnię lub do szkoły i musi utrzymywać pełny tok zajęć. Dla osób starających się o Bachelor"s taki pełny tok studiów to 12 godzin kredytowych na semestr. Czasem szkoła może uznać, że ze względu na słabą znajomość angielskiego, student może zmniejszyć ilość godzin; taka decyzja powinna być najpierw przedstawiona w Urzędzie Imigracyjnym. Po drugie, formularz I-20 musi być zawsze aktualny. Jeśli formularz I-20 wydany jest na konkretny rok lub semestr akademicki, student musi przypilnować, aby szkoła przedłużyła I-20 zanim ono wygaśnie. Jeśli I-20 nie jest przedłużone, student traci swój status i jest skreślany z SEVIS. Status taki w niektórych przypadkach można przywrócić przez procedurę zwaną reinstatement. Takie przywrócenie statusu jest możliwe również wtedy, gdy nastąpi przerwanie wizy ze względu na nieodpowiednią ilość kredytów lub krótkie przerwy w nauce.
Wiza O
Wiza O-1A jest wizą tymczasowego pobytu dla osób o wyjątkowych zdolnościach i osiągnięciach w dziedzinie sztuki, nauki, edukacji, biznesu lub sportu i o międzynarodowej lub narodowej sławie. Przyznaje się ją również osobom, które osiągnęły wielkie sukcesy w dziedzinie filmu i telewizji. Sukcesy aplikantów muszą być dokładnie udokumentowane.
CIS pozwala na wykorzystanie wiz O w wielu dziedzinach, na przykład w dziedzinie rzemiosła lub w przypadku osób przybywających na wykłady. W dziedzinie sztuki wiza O dostępna jest nie tylko dla zasadniczych wykonawców lub kompozytorów, lecz obejmuje także podstawowy personel: reżyserów, scenografów, choreografów, trenerów, kostiumologów itd. Aby otrzymać wizę należy udowodnić, że przybywa się do USA, aby kontynuować swoją działalność, ale nie musi to być działalność wymagająca osoby kalibru O-1. To znaczy, że wirtuoz skrzypek przybywa po to, aby grać koncert, ale nie musi to być koncert o wielkim prestiżu, na przykład w Carnegie Hall, może to być mały prywatny koncert.
Wiza P-1A
Wiza typu P-1A przyznawana jest sportowcom indywidualnym lub grupowym. Sportowiec musi być zawodnikiem o międzynarodowej renomie. W tym przypadku międzynarodowa renoma zawodnika oznacza, że osoba posiada umiejętności znacznie przewyższające innych sportowców w tej dziedzinie i że jest ona dobrze znana i rozpoznawana poza granicami ojczystego kraju. Wiza P-1 przyznawana jest również grupom artystycznym o międzynarodowej renomie. Osoba otrzymująca wizę P-1A - to artysta występujący z grupą lub osoba, która jest integralną częścią grupy lub przedstawienia (np. reżyser). W przypadku występującego artysty, aby otrzymać wizę P-1B musi on również udowodnić, że jest związany z daną grupą od przynajmniej roku.
Wiza E
Wiza E jest dostępna tylko dla pracowników tych firm zagranicznych, których właściciele są obywatelami krajów, które podpisały odpowiednie traktaty ze Stanami Zjednoczonymi. Wiza E dzieli się na wizy handlowe (E-1) i inwestycyjne (E-2), ale ponieważ Polska podpisała na razie tylko traktat o inwestycjach (Bilateral Investment Treaty, 6. sierpnia 1994), więc dla Polaków wiza E dostępna jest tylko jako wiza inwestycyjna, E-2. Jest to wiza tymczasowa, dlatego starając się o wizę E-2 aplikant musi zadeklarować intencję powrotu do swego kraju, ale nie musi podać dokładnego terminu. Pierwsza wiza E przyznawana jest na dwa lata, potem musi być przedłużana. Firma, w którą aplikanci zainwestowali i na podstawie której starają się teraz o wizę E-2, musi być w większości, w ponad 50% własnością cudzoziemców (w tym przypadku Polaków). Uwaga: osoby z pobytem stałym w USA nie będą w tym przypadku traktowane jako obywatele Polski. Firma musi być własnością osób zamieszkałych za granicą.
Wiza L
Wiza L umożliwia międzynarodowym firmom sprowadzanie do USA swoich pracowników z placówek mieszczących się za granicą. Aby firma w USA mogła starać się o sprowadzenie pracowników z innego kraju, musi ona wykazać, że między firmą w USA a firmą zagraniczną (np. polską) istnieje jedna z trzech zależności:
a. firma zagraniczna jest filią firmy USA lub na odwrót, firma USA jest filią firmy zagranicznej lub
b. jedna firma jest właścicielem drugiej firmy lub
c. ta sama osoba jest właścicielem większości udziałów obu firm.
W przypadku wizy L należy również udowodnić, że pracownik starający się o nią pracował dla placówki zagranicznej przez przynajmniej rok w ciągu ostatnich trzech lat. Najczęściej sprowadzanymi pracownikami na wizach L są członkowie zarządu, dyrekcja i menadżerowie.
Wiza J
Wiza J jest wizą wymiany kulturalnej. Mają do niej prawo profesorowie akademiccy, naukowcy prowadzący badania w USA, lekarze, studenci studiów wyższych, nauczyciele, ale również pracownicy programów treningowych, przybywający do USA na rok lub dłużej do pracy. Warunkiem uzyskania wizy J jest uczestnictwo w programie wymiany desygnowanym przez Departament Stanu. Potencjalny pracodawca musi zgłosić udział w jednym z takich programów i zwrócić się z prośbą aby program ten sponsorował konkretnego kandydata z innego kraju na trening zawodowy w jego firmie. Osoba także jest wtedy sprowadzana na wizę J-1 przez ten program, ale musi zgłosić się do pracy u konkretnego pracodawcy. Program sponsorujący musi, podobnie jak przy wizie studenckiej F-1, rejestrować swoich uczestników w systemie SEVIS. Jeśli ktoś nie zgłosi się do pracy, to będzie skreślony z SEVIS. Bardzo ważne jest aby zanim osoba przyjedzie na wizę J-1, sprawdziła ona czy nie ma wizy J-1, która zmusza do powrotu do Polski na dwa lata zanim można zmienić status na inny. W takim wypadku nie będzie można zmienić J-1 na H-1B, nawet jeśli wizy H-1B będą znowu dostępne. Czy dwuletni nakaz powrotu obowiązuje, czy nie, stwierdza konsul wydający wizę i wpisuje odpowiednią adnotację na promesie wizowej. Nieco inny charakter ma program Au Pair. W jego ramach wydaje się 22,720 wiz dla młodzieży przyjeżdżającej do USA w charakterze opiekunów do dzieci. Po odbyciu tego programu również można starać się o wizę H-1B, jak tylko znowu będą dostępne.
Wiza H-3
Wiza H-3 - to wiza treningowa. Osoba może starać się o taka wizę, jeśli pracodawca w USA chce ją sprowadzić na konkretny program treningowy (kurs), na przykład przyuczenia zawodowego. Kurs taki musi mieć dokładnie opisany program, z rozkładem godzinnym i tygodniowym. Podczas pobytu na takim treningu (kursie) osoba może zarabiać, ale pod warunkiem, ze praca jest incydentalna, a nie głównym warunkiem kursu.
Jeśli żadna z powyższych wiz nie pasuje do Państwa sytuacji, zawsze można starać się o wizę turystyczną na następne sześć miesięcy i czekać, czy w ciągu tego okresu Kongres zwiększy liczbę wiz H-1B. Rozmowy odnośnie tego się toczą i miejmy nadzieję, że decyzje zapadną przed końcem 2006 roku.
Agata Gostyńska-Frakt
Adwokat imigracyjny i rodzinny
Tel. (312) 644-8000
Adres: 100 W. Monroe, Suite 1705 Chicago, IL 60603
