Legenda miejska (ang. urban legend) to pozornie prawdopodobna informacja rozpowszechniana w mediach, na sieci lub w kręgach towarzyskich, która budzi emocje u odbiorców. Era Internetu i szybkiej wymiany informacji znacznie przyspieszyła obieg tego rodzaju plotek. Dotyczą one nie tylko pochodzenia koronawirusa czy przyczyn śmierci księżny Diany, ale też spraw bliższych naszemu sercu i portmonetki.
Na przykład, wśród Polonii rozchodzą się różne dziwne opinie na temat polsko-amerykańskich przepisów emerytalnych i podatkowych. Przedmiotem emocji, zebrań, ulotek, petycji bywają WEP, FATCA, podatki, emerytury, międzynarodowe umowy lub ich brak. Rozeszła się nawet plotka, że odkryto tajemną lukę w przepisach, która pozwoli każdemu powracającemu do Polski seniorowi uniknąć podatków dochodowych. W tym artykule postaram się obalić kilka zasłyszanych argumentów.
„Emerytury z niektórych krajów nie są w Polsce opodatkowane”
To prawda, ale zacznijmy od początku. Osoba, która przeprowadziła się do Polski, ustanawia tam ośrodek swoich spraw życiowych i staje się w Polsce rezydentem podatkowym, odpowiedzialnym za deklarowanie wszystkich przychodów, również z zagranicy. O tym, jak zagraniczna emerytura jest opodatkowana w Polsce decyduje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, jaką Polska zawarła z krajem płatnika.
To, że emerytury z jakichś krajów bywają wolne od podatków w Polsce, nie znaczy, że takie same przepisy dotyczą świadczeń ze Stanów Zjednoczonych, nie można uogólniać. Niektóre formy przychodu mogą być nieopodatkowane, jeżeli dany kraj tak się z Polską dogadał. Umowy podatkowe stosują bowiem trzy rodzaje rozwiązań:
- opodatkowanie emerytur tylko w państwie zamieszkania podatnika (np. umowa Polski z Wielką Brytanią, Francją, Hiszpanią oraz Niemcami),
- opodatkowanie emerytur tylko w tym państwie, z którego emerytury są wypłacane (np. umowa z Ukrainą),
- opodatkowanie emerytur zarówno w państwie zamieszkania podatnika, jak i w państwie, z którego emerytury są wypłacane (Stany Zjednoczone, Szwecja).
Odbiorców świadczeń Social Security w Polsce interesuje punkt trzeci.
„Umowa podatkowa nakazuje opodatkowanie tylko w kraju zamieszkania”
Która umowa? Nie ta, która obowiązuje teraz. Dotychczasowa polsko-amerykańska umowa podatkowa z roku 1974 w ogóle nie odnosi się do emerytur innych niż emerytury wypłacane pracownikom państwowym. Wniosek z tego, że należy stosować ogólne zasady opodatkowania, w świetle których emerytury z USA otrzymywane przez polskiego rezydenta mogą być opodatkowane zarówno w USA, jak i w Polsce.
Już 10 lat temu, 13 lutego 2013 roku, została podpisana nowa umowa podatkowa między Polską z Stanami. Polska strona ją ratyfikowała, amerykańska jeszcze nie. Umowa ta zmienia sposób opodatkowania świadczeń Social Security, jak i świadczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy KRUS.
Po wejściu w życie nowej umowy podatkowej, emerytury i renty Social Security będą opodatkowane tylko w USA, a nie w Polsce. Analogicznie, świadczenia ZUS i KRUS będą obłożone podatkiem tylko w Polsce, ale nie w USA. Co do innych świadczeń emerytalno-rentowych - np. emerytur zakładowych (pension plans) czy wypłat z kont emerytalnych - to będą one opodatkowane odwrotnie: tylko w państwie zamieszkania podatnika.
„Od Social Security nie ma podatków w Stanach, więc nie powinno być ich w Polsce”
Kto powiedział, że świadczenia Social Security nie podlegają w Stanach opodatkowaniu? Maksymalnie 85 proc. świadczeń może podlegać podatkom. Faktem jest, że większość emerytów nic w USA nie płaci, bo świadczenia Social Security są uprzywilejowane podatkowo dla osób o umiarkowanych dochodach, a oprócz tego seniorzy mają znaczne odpisy podatkowe (standard deduction).
Sprawdzian: Oblicz połowę rocznej emerytury Social Security i dodaj cały swój dodatkowy przychód. Jest to twój dochód prowizoryczny (provisional income). Jeżeli ta liczba wynosi 25,000 dol. lub mniej dla osoby samotnej lub do 32,000 dol. dla osób będących w związku małżeńskim, to emerytura Social Security w Stanach nie jest dla ciebie opodatkowana. Jesteś zamożniejszy? Do 50 albo 85 proc. świadczeń SS może być dodane do dochodu podlegającego opodatkowaniu (taxable income), ale jeżeli ten dochód jest poniżej kwoty wolnej, to skarbówce zapłacisz ZERO.
„Umowa zabrania ściągania podwójnych podatków”
Tak, celem międzynarodowych umów podatkowych jest właśnie unikanie podwójnego opodatkowania.
W Polsce od emerytury płaci się 9 proc. składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatek dochodowy według skali (12, następnie 32 proc.) z uwzględnieniem kwoty wolnej (30,000 zł rocznie). W Stanach podatkowi rezydenci otrzymujący tylko emeryturę Social Security nie płacą przeważnie nic, a ci zamożniejsi, po odliczeniu hojnej kwoty wolnej, płacą podatek dochodowy, którego stawka zaczyna się od 10 proc. Podatkowi nierezydenci (osoby bez legalnego amerykańskiego statusu imigracyjnego) mają od amerykańskiego dochodu potrącane 30 proc., a od emerytury Social Security - 25.5 proc. tytułem non-resident tax.
Podatków dwa razy nie zapłacimy, bo podatki uiszczone w jednym kraju są w drugim zaliczane proporcjonalnie na poczet podatku w tym kraju (w Stanach obliczamy foreign tax credit na formularzu IRS 1116). Porozmawiaj ze swoim księgowym.
Rada dla nierezydentów w Polsce: Jeżeli Administracja Social Security odprowadza do IRS 25.5 proc. osobie, która wróciła do Polski, to należy poprosić amerykański konsulat o odpowiednie zaświadczenie i zanieść je do banku, by ten przestał odprowadzać polskie zaliczki podatkowe. Mieszkającym w Polsce obywatelom amerykańskim i osobom ciągle mającym status stałego rezydenta, konsulat takiego zaświadczenia nie wystawi.
„IRS nie pozwala płacić amerykańskich podatków innym krajom”
Takie słyszy się opinie, poparte nawet jakimiś wydrukami z Internetu. Argument ten jest błędny w swoim założeniu. Jeżeli senior skieruje płatność Social Security do banku w Polsce, to bank ustala zaliczki identycznie jak od emerytur krajowych oraz odprowadza je do polskiego skarbu, nie amerykańskiego! To są polskie podatki dochodowe, nie amerykańskie.
Ustalając zaliczkę podatkową, bank uwzględnia postanowienia polsko-amerykańskiej umowy podatkowej, a ta stanowi, że amerykańska emerytura podlega opodatkowaniu zarówno w Polsce, jak i w USA. Jeżeli w Stanach podatki od emerytury zostały zapłacone, to zaliczka pomniejszana jest o kwotę podatku zapłaconego w Stanach.
Wniosek
Różne przepisy dotyczą emerytur, zależnie od kraju ich pochodzenia, od statusu imigracyjnego i podatkowego seniora, od miejsca jego zamieszkania, od wysokości przychodów. Nie można uogólniać przepisów mających zastosowanie w jednej sytuacji. Nie ma sensu apelować o słanie petycji do polskich czy amerykańskich polityków czy ustawodawców, jeżeli nie w pełni rozumie się przepisy.
Urzędy podatkowe po dwóch stronach Atlantyku interesują się świadczeniami Social Security słanymi do Polski. W Stanach mniej zamożni podatków od Social Security nie płacą, ale zapłacą podatki polskie po powrocie do kraju. Po wejściu w życie nowej umowy podatkowej, emerytury społeczne opodatkowane będą tylko w kraju ich wypłaty, ale na to musimy jeszcze poczekać. Warto pytać rządzących w Polsce – jak długo? Zwlekanie strony amerykańskiej przez dziesięć lat z ratyfikacją umowy podatkowej z sojusznikiem, jakim jest Polska, dowodzi braku szacunku dla tego sojusznika.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. pt. „Ubezpieczenie Social Security”, „WEP: Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków”, „Powrót do Polski”. Są one dostępne w księgarni Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., www.poradniksukces.com
