Przed laty Marcin wygrał zieloną kartę i przeniósł się do Stanów. W Polsce zostawił rachunek w banku, bo uważał, że może się kiedyś przydać. Teraz Marcin wybiera się w odwiedziny do rodziców i przy okazji chce sprawdzić, co się dzieje z jego kontem. Ale nie pamięta ani jego numeru, ani nawet nazwy banku. Co robić teraz? Jak odszukać zapomniane pieniądze?
Ile pozostało na koncie?
Kwota zdeponowana na rachunku przed laty może teraz być większa (powiększona o narastające odsetki), ale przeważnie bywa mniejsza, bowiem za obsługę rachunku bank ma prawo naliczać opłaty czy kary umowne, szczególnie jeżeli klient nie posiada większych środków ani nie wpłaca regularnie emerytury czy wynagrodzenia. Konto kiedyś prowadzone bezpłatnie, z biegiem czasu może mieć opłaty, bo bankowi wolno zmieniać warunki prowadzenia konta.
Wtedy procedury bywają podobne. Najpierw bank pomniejsza saldo na rachunku, a po wyczerpaniu tej puli, opłaty zostają zawieszane. Oznacza to, że bank pobierze je automatycznie, gdy na koncie pojawią się pieniądze.
Co się dzieje z uśpionym kontem
Umowny termin „rachunki uśpione” to określenie dotyczące kont bankowych zapomnianych przez ich właścicieli, a także kont osób zmarłych, o których nie wiedzieli spadkobiercy, albo kont, których spadkobierców nie odnaleziono.
Przepisy dotyczące kont bankowych zmieniły się od 1 lipca 2016 roku. Od tej pory, jeżeli w ciągu 5 lat i nie były na koncie wykonywane żadne operacje, to bank wystąpi do rejestru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) po ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje.
Jeżeli właściciel zmarł, to zgromadzone środki mają być przekazane spadkobiercom. Gdy bank nie znajdzie spadkobierców, to środki przejmie gmina, w której zameldowany był właściciel konta.
Jeżeli bank dostanie potwierdzenie, że właściciel konta żyje, to musi konto zatrzymać otwarte, a dopiero 10 lat od ostatniej czynności wykonanej na rachunku bank ma obowiązek zamknąć rachunek klienta. Bank jednak będzie musiał na co najmniej sześć miesięcy przed upływem tego terminu poinformować klienta o skutkach upływu tego okresu.
Centralna informacja o rachunkach bankowych
Aby wyjaśnić, jak odszukać i odzyskać swoje konto w banku, należy najpierw wyjaśnić, czym jest Centralna informacja o rachunkach bankowych. Centralna informacja to usługa, którą Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) świadczy bankom i SKOK-om, w celu sprawniejszego pozyskiwanie informacji o kontach nieaktywnych. Korzystanie z tego narzędzia jest dla banków i SKOK-ów obligatoryjne. System ten daje dostęp do informacji o rachunkach osób zmarłych, „zapomnianych” rachunkach osób fizycznych oraz rachunkach osób wskazanych przez sąd, komornika, policję lub inne uprawnione organy.
Z usług Centralnej informacji może skorzystać zainteresowana osoba, by sprawdzić, gdzie znajdują się jej własne rachunki, albo rachunki przez nią odziedziczone. Nierzadko bowiem ktoś uzyskał spadek, ale nie wie, gdzie znajdują się środki spadkodawcy.
W przeszłości zapytanie o poszukiwany rachunek musiało być adresowane do każdego banku lub SKOK-u z osobna. Od 1 lipca 2016 roku zbiorcze informacje posiada Centralna informacja o rachunkach.
Jak odszukać swój rachunek w Polsce
Skoro w Polsce działają setki finansowych instytucji, w przeszłości proces poszukiwania zapomnianych kont był bardzo czasochłonny. Ale to zmieniło się w 2016 roku wraz z nowelizacją prawa bankowego. Aby odnaleźć swoje zapomniane konto, składasz wniosek w dowolnym banku lub SKOK-u zgodnie z instrukcjami poniżej.
Udaj się do dowolnego banku albo SKOK-u z wnioskiem o uzyskanie informacji o rachunkach zmarłego. Instytucja przyjmująca wniosek zweryfikuje twoją tożsamość, po czym wyśle wniosek do Centralnej informacji o rachunkach bankowych.
Centralna informacja o rachunkach przesyła elektronicznie zapytanie do wszystkich banków i SKOK-ów w Polsce. Każdy bank oraz SKOK ma obowiązek udzielenia odpowiedzi Centrali w terminie trzech dni roboczych. Następnie Centralna informacja prześle raport – w formie zbiorczej informacji – do instytucji finansowej, w której złożyłeś zapytanie.
Więcej informacji znajdziesz w witrynie Centralnej informacji: http://www.centralnainformacja.pl.
Gdy szukasz odziedziczonego majątku
Nie brak sytuacji, gdy rodzina nie wie, gdzie spadkodawca trzymał swoje środki. W takim przypadku uzyskaj najpierw tytuł prawny do spadku. W celu uzyskania dostępu do informacji o koncie zmarłego, należy okazać prawomocne postanowienie sądu, które potwierdza prawo do nabycia spadku lub akt notarialny poświadczający jego dziedziczenie. Wyjaśniam to w książce „Planowanie spadkowe w Stanach i w Polsce”.
Możesz też sprawdzić, czy ktoś nie założył rachunku, wykorzystując nielegalnie twoje dane osobowe. Tym samym Centralna informacja może być cennym narzędziem do walki z wyłudzeniami.
Jak znaleźć zapomniane pieniądze w Stanach
W Stanach masz nawet szersze uprawnienia. Odnaleźć możesz nie tylko swoje zapomniane konta w finansowych instytucjach, ale i nawet niektóre niezrealizowane czeki.
Amerykańskie firmy nie mogą sobie przywłaszczyć pieniędzy klientów. Banki, domy maklerskie, fundusze powiernicze, domy handlowe, sklepy, firmy użytecznościowe i inne mają obowiązek dołożyć starań, żeby klientów szukać, a w razie niepowodzenia przekazać do władz stanowych pieniądze nieroszczone przez 3 do 5 lat (w zależności od stanu).
Jeżeli nie będziesz dokonywał żadnych operacji na swoim bankowym koncie, to po 3 albo 5 latach, w zależności od stanowych przepisów, twoje konto zostanie uznane za zapomniane i przekazane do władz stanowych.
National Association of Unclaimed Property (NAUP, http://www.unclaimed.org) daje dostęp do witryn Biur Zapomnianych Funduszy we wszystkich stanach. Wybierz swój stan, wpisz swoje nazwisko, a sprawdzisz, czy czekają na ciebie jakieś zapomniane pieniądze. Jeżeli tak, to przeczytaj instrukcje, jak je odzyskać.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników. Jej najnowszą jest książka pt. „Planowanie spadkowe”, która wyjaśnia, jak uporządkować swoje sprawy w Stanach i w Polsce. Jest ona dostępna w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukces.com.
