W każdym wieku warto robić plany przed zawarciem związku małżeńskiego. Szczególnie dobrze zastanowić się należy wtedy, gdy jest to kolejny związek, jest się w średnim lub starszym wieku, ma się jakieś zobowiązania i znaczny materialny dorobek.
Przeanalizuj sytuację finansową
Zanim pójdziecie do ołtarza, zastanówcie się, jak związek wpłynie na waszą sytuację finansową.
Sugestia: Przedyskutuj ze swoim partnerem między innymi następujące kwestie: wasze przychody i wydatki jako pary małżeńskiej; obecne zobowiązania względem innych osób (dzieci, ex-małżonków, rodziców): alimenty, łożenie na studia itp.; gdzie będziecie mieszkać i co zrobicie z obecnymi mieszkaniami/domami; jak wasz ślub wpłynie na świadczenia Social Security oraz plany emerytalne.
Zamieszkanie razem może być praktycznym krokiem, gdyż utrzymywać będziecie jedno mieszkanie lub dom, ale z drugiej strony może to mieć niespodziewane implikacje.
Sprzedaż domu
Połączenie dwóch gospodarstw domowych czasami wymaga sprzedania któregoś domu czy mieszkania. Przepisy podatkowe zwalniają od podatków zyski zrealizowane po sprzedaży domu (mieszkania) będącego podstawowym miejscem zamieszkania. Zwolnienie to wynosi 250,000 dol. dla osoby samotnej i 500,000 dol. dla małżeństwa. W skrócie nazywa się zwolnieniem “250,000/500,000”.
Ażeby zakwalifikować się do zwolnienia, podatnik musi posiadać dom, który jest jego podstawowym miejscem zamieszkania (principal residence) i mieszkać w nim przez 2 lata w ostatnich 5 latach. Tak więc, jeżeli wyprowadziłeś się ze swego domu i sprzedałeś go 3 lata później, jesteś ciągle do zwolnienia uprawniony.
Przykład: Masz własny dom, który postanowiłeś sprzedać po zawarciu drugiego związku. Unikasz podatków, bo twój dom był twoją rezydencją. Z nową połowicą kupujesz dom, który po paru latach też sprzedajecie, by przenieść się na Florydę. Zwolnienie od podatków przysługuje ci po raz wtóry. Gdy po kilku latach zamieszkiwania we własnym domu na Florydzie postanowicie przenieść się do Polski, unikniecie podatków po raz trzeci. Więcej w książce pt. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”.
Planowanie spadkowe
W przypadku drugiego małżeństwa sprawy majątkowe bywają skomplikowane, bo wynikają z chęci pozostawienia majątku w swojej rodzinie, a nie w rodzinie drugiego współmałżonka.
Przykład: Państwo Nowakowie pobrali się po pięćdziesiątce. On ma dwoje dorosłych dzieci z pierwszego małżeństwa, a ona —córkę. Większość majątku wniósł pan Nowak, który dorobił się wraz ze swoją pierwszą żoną. Teraz, robiąc plany na przyszłość, jest w kłopocie. Chce zabezpieczyć jak najlepiej drugą żonę na wypadek swojej śmierci, lecz również chce, aby rodzinna fortuna została w rękach jego dzieci z pierwszego małżeństwa.
Jeżeli nie chcesz zostawić swego majątku nowemu partnerowi, to nie pobieraj się. Jeżeli weźmiesz ślub, to twój drugi małżonek będzie po tobie dziedziczył i nie możesz temu zaradzić, nie wymieniając go w testamencie. Pozostały przy życiu małżonek ma do wyboru: albo twój zapis testamentowy, albo zasady dziedziczenia ustawowego. W stanie Nowy Jork, na przykład, wdowa (wdowiec) uprawniona jest do otrzymania co najmniej 50 tys. dol. plus połowa majątku. W stanie Illinois wdowie należy się połowa, a druga połowa twoim dzieciom. Ażeby dorobek twego życia (dom, biznes, inwestycje) przeszedł w ręce twoich dzieci (nie drugiego małżonka, a po jego śmierci — jego rodziny), nie stawaj na ślubnym kobiercu.
Istnieją metody zaradzenia problemowi i zadbanie o małżonka z jednoczesnym przekazaniem majątku dzieciom: podpisanie intercyzy małżeńskiej, ustawienie współwłasności, trustu albo life estate (majątek w użytkowaniu dożywotnim). Więcej przeczytasz w książce pt. „Planowanie spadkowe, czyli jak uporządkować swoje sprawy w Stanach i w Polsce”. Koniecznie porozmawiaj z prawnikiem specjalizującym się w planowaniu spadkowym (estate planning).
Umowa przedmałżeńska
Niektórym wydaje się, że można pozbawić drugiego małżonka prawa dziedziczenia przez spisanie umowy (intercyzy) przedmałżeńskiej (Prenuptial Agreement). Jest to umowa, w której dwoje ludzi uzgadnia, jak ich majątek będzie podzielony w przypadku rozwodu lub śmierci. Umowę można też spisać już po ślubie, nazywa się ona wtedy Postnuptial Agreement.
Dla niektórych osób umowa małżeńska jest tematem bardzo drażliwym. Trzeba jednak pamiętać, że w dojrzałym wieku, szczególnie gdy ma się znaczny dorobek i skomplikowaną sytuację rodzinną, warto poczynić pewne ustalenia z góry, by uniknąć konfrontacji i nieporozumień w przyszłości.
Uzgodnienie umowy małżeńskiej z pewnością pomaga w sprecyzowaniu oczekiwań. Czy można na niej polegać, jeżeli rozczarowana żona będzie miała dodatkowe roszczenia? W przypadku rozwodu - może tak, ale po śmierci małżonka – nie zawsze. Umowy małżeńskie bywają unieważniane przez sądy, szczególnie gdy małżonek rości, że nie rozumiał, co podpisał. Skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem.
Zanim dopiszesz małżonka do konta w banku
Poznaj konsekwencje współwłasności majątkowej zanim zechcesz połączyć konta bankowe czy kupić dom na dwa nazwiska. Kroki te mają duży wpływ na sposób dziedziczenia majątku i jego podziału w razie ewentualnego rozwodu. Sukcesja majątkowa zależy od rodzaju współwłasności majątkowej.
Współwłasność majątkowa łączna (joint tenancy with the right of survivorship). Każdy współwłaściciel ma pełny dostęp do konta i może dowolnie nim obracać. Po śmierci jednego małżonka środki przechodzą bezpośrednio na rzecz drugiego z pominięciem probacji. Uwaga: Prawo dziedziczenia współwłaściciela konta (czy innego przedmiotu majątkowego) nie może być zmienione testamentem.
Tenants in common mogą posiadać konto czy dom w nierównej proporcji (np. jedna osoba 1/3 domu, a druga 2/3). Gdy jeden współwłaściciel umiera, jego udział przechodzi nie na drugiego współwłaściciela, lecz na jego spadkobierców wyszczególnionych w testamencie (lub zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego, jeżeli nie ma testamentu). Sprawdź przepisy w swoim stanie.
Inaczej jest w stanach uznających rodzaj współwłasności zwany community property. Są to: Arizona, Kalifornia, Idaho, Nowy Meksyk, Teksas i Waszyngton. Zanim ustanowisz współwłasność, porozmawiaj z prawnikiem, bo przepisy są różne w poszczególnych stanach. Więcej w książce „Podręcznik ochrony majątkowej”.
Uaktualnij testament i zapis beneficjentów
Po konsultacji z prawnikiem i wypracowaniu planu majątkowego, uaktualnij swój testament, by odzwierciedlał twoją nową sytuację rodzinną. Jeżeli nie masz jeszcze spisanej ostatniej woli, to początek nowej drogi życiowej jest najlepszą porą. Gdybyś umarł bez testamentu, to wtedy prawo twego stanu, a nie ty, zdecyduje o podziale twojego majątku.
Uaktualnij też zapis beneficjentów kont bankowych, planów emerytalnych i polis ubezpieczeniowych. Beneficjent dziedziczy dane konto po twojej śmierci. Skontaktuj się z bankiem, funduszem powierniczym, maklerem czy agentem ubezpieczeniowym, wypełnij nowy formularz Beneficiary Designation Form (zwany niekiedy Transfer on Death Form). Pamiętaj, by zatrzymać sobie kopię.
Uwaga: Usunięcie nazwiska byłej żony jako beneficjentki programu emerytalnego jest bardziej kłopotliwe, co wyjaśnię w kolejnym artykule, poruszając także inne kwestie dotyczące małżeństwa i spraw emerytalnych.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek o profilu finansowym i konsumenckim, m.in.: „Życie bez ślubu”, „Życie od nowa, jak uporządkować sprawy w urzędach”, Planowanie spadkowe, czyli jak uporządkować swoje sprawy w Stanach i w Polsce. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave., albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukces.com.
