Obecnie możesz zamówić badanie, aby poznać swój wiek biologiczny i oszacować, jak szybko lub wolno się starzejesz w porównaniu z rówieśnikami. Opiera się na analizie modyfikacji w naszym DNA. Czy warto poznać jego wyniki?
Jak działają testy wieku biologicznego
GrimAge i inne testy zegara epigenetycznego opierają się na procesie zwanym metylacją DNA. W miarę jak się starzejemy, znaczniki chemiczne zwane grupami metylowymi przyczepiają się do naszego DNA. Wzór tych znaczników daje naukowcom wskaźnik wieku biologicznego. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule: "Spowolnić proces starzenia".
„Metylację można wykorzystać do pomiaru czasu we wszystkich komórkach zawierających DNA” – wyjaśnia Steve Horvath, naukowiec, który jest pionierem w dziedzinie zegara starzenia i opracował test GrimAge.
Horvath spędził lata jako profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, badając działanie tego molekularnego biomarkera starzenia. Wyjaśnia, że metylacja zmienia jedną z czterech liter DNA, a mianowicie literę C, która oznacza cytozynę.
„Niektóre z tych zmian nas chronią” – mówi, ale inne mogą prowadzić do niekorzystnych konsekwencji. On i jego współpracownicy zidentyfikowali miejsca w DNA, w których wzór modyfikacji chemicznych jest najsilniej skorelowany ze zmianami związanymi z wiekiem. Odkryli, że im wyższy odsetek metylowanego DNA w określonych miejscach, tym bardziej zaawansowany wiek biologiczny człowieka.
„Spędziliśmy ponad dziesięć lat, próbując zrozumieć, jakie czynniki przyspieszają zegar epigenetyczny” – mówi Horvath. Odkryli, że palenie, niezdrowe odżywianie, siedzący tryb życia i „prawie każdy czynnik stylu życia, który jest dla ciebie szkodliwy” przyspieszają zegar. I odwrotnie: odpowiednia dieta, prawidłowa masa ciała i regularne ćwiczenia pomagają spowolnić metylację.
Czy testy są dokładne i co należy zrobić z ich wynikami?
Horvath twierdzi, że opracował zegar, aby naukowcy mogli badać proces starzenia, a niekoniecznie po to, aby konsumenci martwili się wiekiem własnego DNA.
Ale firmy miały inny pomysł. Obecnie dostępnych jest kilka różnych marek testów wieku biologicznego przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta — wysyłasz próbkę pocztą — a wyniki otrzymujesz bezpośrednio: jest to liczba, która stanowi oszacowanie twojego wieku biologicznego. Naukowcy twierdzą, że prawdopodobnie nie należy przywiązywać do tego zbyt dużej wagi. Oczywiście żaden test nie może dokładnie określić, jak długo będziesz żyć. Test może jedynie oszacować, jak szybko lub wolno się starzejesz w porównaniu z rówieśnikami.
Załóżmy, że masz 50 lat i otrzymujesz liczbę 45 lat – co oznacza, że starzejesz się wolniej niż przeciętny 50-latek. Twoje tempo starzenia jest bardziej zbliżone do 45-latka.
Wynik ten może być przydatny w połączeniu z innymi pomiarami, mówi dr Doug Vaughan, dyrektor Laboratorium Długowieczności Człowieka w Szkole Medycznej Feinberg Northwestern University.
„Myślę, że wiedza może dostarczyć danej osobie pewnych informacji na temat ogólnego stanu jej zdrowia i przewidzieć, czego może się spodziewać w nadchodzących latach” – mówi Vaughan.
Ponieważ badania pokazują, że wzór metylacji DNA jest plastyczny i powiązany z dietą, ćwiczeniami fizycznymi i innymi nawykami związanymi ze stylem życia, „nasuwa to nam myśl, że możemy potencjalnie spowolnić tempo starzenia się” – mówi Vaughan. To właśnie zamierzają zbadać Vaughan i inni.
Vaughan zwraca jednak uwagę, że testy wieku DNA to tylko jeden z mierników wieku biologicznego i ogólnego stanu zdrowia. Jego laboratorium wykorzystuje różnorodne testy, w tym generowane przez sztuczną inteligencję obliczenia stanu układu sercowo-naczyniowego i stanu siatkówki, aby uzyskać bardziej zintegrowaną ocenę. Połączenie tych środków daje pełniejszy obraz zdrowia i potencjalnej długości życia.
Horvath uważa, że jeśli spojrzy się na test tylko w oderwaniu od innych wskaźników, obawia się, że ludzie mogą błędnie zinterpretować wyniki. „Jeśli naprawdę chcesz dokładnie oszacować długość życia, powinieneś uwzględnić zmienne kliniczne, takie jak ciśnienie krwi, metabolizm glukozy i poziom lipidów” – mówi.
Zachowaj ostrożność
Zanim wyślesz próbkę w celu uzyskania wyników, musisz pamiętać o kilku rzeczach.
Po pierwsze, Matt Kaeberlein, dyrektor-założyciel Instytutu Badań nad Zdrowym Starzeniem się i Długowiecznością na Uniwersytecie Waszyngtońskim, twierdzi, że trudno stwierdzić, czy wszystkie biologiczne testy na starzenie dadzą takie same wyniki, ponieważ nie wszystkie zostały ocenione przez niezależnych ekspertów.
Mówi, że ostatecznie testy te mogą dać ludziom konkretne, przydatne wyniki. Jednak na razie nie jest jasne, co dokładnie ludzie mogą zrobić z tymi informacjami. „Nie sądzę, że można je teraz zastosować” – mówi.
Obecnie lekarze nie mogą wystawiać recept na podstawie wyników indywidualnych pacjentów, wykraczających poza zalecane już nawyki zdrowego stylu życia. W chwili obecnej nie ma zatwierdzonych leków przeciwstarzeniowych.
Niektórzy badacze długowieczności twierdzą, że ludzie powinni zachować ostrożność w przypadku zamawiania tych testów od firm, które również sprzedają własne środki przeciwstarzeniowe.
Pomysł, że „podchodzisz do testu, a potem każą ci kupić suplement, wydaje mi się naprawdę problematyczny” – mówi Kaeberlein. Istnieje wiele suplementów, które mogą nie zapewniać żadnych korzyści.
Na razie, mówi Horvath, testy są najbardziej przydatne dla naukowców badających starzenie się. Celem fundacji Clock Foundation non-profit Horvatha jest udostępnienie testu GrimAge społeczności badawczej, ale możliwe jest także zamówienie testu przez konsumentów, co zostało potwierdzone opublikowanymi badaniami. Mimo to „staram się wskazać ograniczenia i sposoby interpretacji wyników” – mówi Horvaths.
Przyszłość zabiegów przeciwstarzeniowych
Wiele badań pokazuje, że nie ma jednego magicznego środka na dobre starzenie się, lecz raczej konstelację zdrowych nawyków powiązanych z długowiecznością.
Aby jednak zoptymalizować proces starzenia, naukowcy chcą lepiej poznać profilaktykę. W przyszłości badacze będą mogli wykorzystywać testy starzenia DNA w ramach badań klinicznych, aby określić, czy interwencje przeciwdziałające starzeniu się – począwszy od zmian diety, poprzez ćwiczenia lub protokoły budowania siły, po redukcję stresu, a nawet leki – mogą pomóc spowolnić starzenie się.
jm
