Zdarza się często, że imigranci, którzy przyjechali do USA w późniejszym wieku, czy żony opiekujące się dziećmi, nie pracowali w Stanach wystarczająco długo, by nabyć uprawnienia do własnej emerytury. Ale warto wiedzieć, że na świadczenia Social Security mogą liczyć nawet osoby, które w Stanach nie były zatrudnione, a nawet takie, które nigdy tu nie były.
Dla kogo Social Security
Aby nabyć prawa do świadczeń Social Security, trzeba być w pełni ubezpieczonym, tzn. mieć przepracowaną wymaganą liczbę lat (co najmniej 10 lat, czyli 40 kwartałów) oraz osiągnąć wymagany wiek – co najmniej 62 lata.
Pełny wiek emerytalny wynosi 66 lat dla urodzonych w latach 1943-1954 i stopniowo wzrasta do 67 dla urodzonych w latach 1955-1960. Osobom z roku 1960 i późniejszych pełne świadczenia emerytalno-rentowe są wypłacane w wieku 67 lat. Wczesne przejście na emeryturę czy rentę powoduje permanentne pomniejszenie świadczeń nawet o trzydzieści procent.
Do najważniejszych świadczeń systemu Social Security należy emerytura albo renta disability, renty rodzinne oraz ubezpieczenie medyczne Medicare. Do świadczeń Social Security kwalifikują się nie tylko pracownicy, którzy płacili składki na system ubezpieczenia społecznego co najmniej 10 lat, lecz również ich rodziny, które w odpowiednich okolicznościach mogą otrzymać renty rodzinne: wdowie, sieroce, małżeńskie. I właśnie dzięki rentom rodzinnym ubezpieczeniem społecznym stają się objęte osoby, które nigdy w Stanach nie pracowały albo pracowały zbyt krótko.
Oto członkowie rodziny w pełni ubezpieczonego pracownika (czyli osoby, która pracowała co najmniej 10 lat płacąc składki na Social Security), którzy mogą otrzymać rentę rodzinną.
Współmałżonek
Małżonek (żona, mąż) ubezpieczonego pracownika dostanie rentę małżeńską (spousal benefit), jeżeli:
|- osiągnął wiek emerytalny: ma 62 lata lub więcej albo opiekuje się dzieckiem do lat 16 lub niepełnosprawnym,
- minęło co najmniej 12 miesięcy od ślubu oraz
- pracownik złożył wniosek o swoją emeryturę.
Czas trwania małżeństwa nie ma znaczenia, ani fakt, czy małżonkowie mieszkają razem czy oddzielnie, czy planują rozwód itp. Urząd Social Security nie wnika w osobiste układy. Jak widać, zawarcie małżeństwa nie tylko umożliwia wielu osobom na zalegalizowanie statusu imigracyjnego, ale również zapewnia utrzymanie na stare lata. Pobieranie renty przez małżonka czy byłego małżonka nie powoduje pomniejszenia świadczeń pracownika.
W pełnym wieku emerytalnym renta małżeńska wynosi połowę emerytury pracownika. Jeżeli pracownik przeszedł na emeryturę przed ukończeniem pełnego wieku emerytalnego, to zarówno jego świadczenia, jak i renta małżonka są pomniejszone.
Rozwiedziony współmałżonek
Rozwiedziony małżonek pracownika może otrzymać rentę tytułem małżeństwa, jeżeli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
- osiągnął 62 lata,
- małżeństwo trwało co najmniej 10 lat,
- nie zawarł drugiego związku,
- pracownik ma co najmniej 62 lata lub pobiera rentę inwalidzką; jeżeli pracownik ukończył 62 lata, ale dalej pracuje, osoba rozwiedziona nabywa prawa do renty małżeńskiej dopiero po dwóch latach po rozwodzie.
Czas trwania małżeństwa nie ma znaczenia, jeżeli eks-małżonek opiekuje się dzieckiem pracownika poniżej 16 lat. Gdy eks-małżonek pobiera własną równą lub wyższą emeryturę, nie kwalifikuje się do renty.
Po śmierci pracownika jego eks-małżonek dostanie rentę wdowią, jeżeli był w związku przynajmniej 10 lat i nie ożenił się po raz drugi przed 60-tką.
Wdowa/wdowiec
Wdowa (wdowiec) pracownika otrzyma rentę wdowią, jeżeli pozostawała z nim w związku małżeńskim przez co najmniej 9 miesięcy. Jeśli małżeństwo trwało krócej niż 9 miesięcy, renta jej nie przysługuje, chyba że śmierć męża nastąpiła w wyniku nagłego wypadku lub chyba że w czasie ślubu było niemożliwe do przewidzenia, że małżonek umrze w przeciągu 9 miesięcy.
Renta wdowia wynosi 100% podstawy emerytalnej pracownika.
Dzieci
Nieletnie dziecko pracownika może otrzymywać rentę, jeżeli pracownik przeszedł na emeryturę albo zmarł. Świadczenia dostają dzieci stanu wolnego do 18 lat (do 19, jeżeli uczęszczają do szkoły podstawowej lub średniej), a dzieci niepełnosprawne w każdym wieku, jeżeli kalectwo nastąpiło przed ukończeniem 22 lat. W niektórych okolicznościach renta przysługuje wnukom pracownika (patrz poniżej).
Dzieci adoptowane i przybrane traktowane są przez przepisy Social Security na równi z naturalnymi. Dzieckiem może opiekować się były małżonek pracownika – miejsce zamieszkania dziecka ani osoba opiekująca się nim nie wpływa na rentę dziecinną czy sierocą.
Wniosek: Twój status imigracyjny ani długość pracy nie ma znaczenia, gdy opiekujesz się swoim nieletnim dzieckiem, które jest również dzieckiem w pełni ubezpieczonego emeryta czy osoby zmarłej. To dziecko otrzymuje rentę po ojcu/matce, a nie ty.
Wnuki
Dziadek (babcia) na emeryturze opiekujący się wnukiem może dostać świadczenia na rzecz tego wnuka, pod warunkiem, że rodzice dziecka zmarli lub są niepełnosprawni albo dziadkowie dziecko adoptowali. Oprócz tego, wnuk musi zamieszkać z dziadkiem (babcią) przed ukończeniem 18 lat, a dziadek pokrywać co najmniej połowę kosztów utrzymania wnuka przez co najmniej rok przed datą, kiedy zaczął kwalifikować się do renty czy emerytury. Rodzice nie mogą regularnie łożyć na utrzymanie dziecka.
Rodzice
Nie wszyscy wiedzą, że starsza osoba może dostać świadczenia z tytułu śmierci swego dorosłego syna albo córki. Ojciec czy matka pracownika w wieku 62 lat lub powyżej otrzyma rentę, jeżeli przed śmiercią pracownik łożył co najmniej połowę na utrzymanie rodzica. Renta wyniesie 82.5% podstawy emerytalnej pracownika. Gdy kwalifikuje się obydwoje rodziców, każde otrzyma po 75% podstawy.
Możliwość otrzymywania świadczeń po zmarłych dorosłych dzieciach może być ratunkiem dla starych rodziców zarówno w Stanach jak i w Polsce.
Rada: Jeżeli utrzymujesz swoich rodziców, to trzymaj na to dowody, żeby oni mogli udowodnić swoją finansową zależność od ciebie.
Rodzina w Polsce również uprawniona
Należy podkreślić, że renty rodzinne przysługują rodzinie mieszkającej również w Polsce dzięki polsko-amerykańskiej umowie emerytalnej. Zapomniane czy porzucone żony (mężowie), wdowy i wdowcy, rodzice nieletnich dzieci amerykańskich pracowników mieszkający w Polsce powinni złożyć wnioski o świadczenia w Biurze Świadczeń Federalnych przy amerykańskiej ambasadzie czy konsulacie.
Gdy pracowałeś krótko
W przeszłości traciło się całkowicie uprawnienia do świadczeń Social Security, jeżeli nie miało się przepracowanych w Stanach 40 kwartałów. Ale to zmieniło się od 1 marca 2009 roku dzięki Umowie o zabezpieczeniach społecznych między Polską a Stanami.
Ktoś, kto nie przepracował w Stanach 40 kwartałów (ale ma 6 albo więcej), po osiągnięciu amerykańskiego wieku emerytalnego może uzupełnić brakujące okresy ubezpieczenia stażem pracy w Polsce i otrzymać tzw. emeryturę łączoną, zwaną też proporcjonalną (totalized benefits). Łączyć okresy ubezpieczenia może nawet osoba bez legalnego statusu imigracyjnego, pod warunkiem, że pracowała na dobry numer Social Security. Z tego powodu kilka lat spędzonych „na saksach” bez statusu może zaowocować maleńką amerykańską emeryturką. Lepszy rydz niż nic.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Ubezpieczenie społeczne Social Security”. „Powrót do Polski”, „Emerytura reemigranta w Polsce”, oraz „Emerytura polska i amerykańska, ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym”. Są one dostępne w D&Z House of Books, 5507 W. Belmont Ave. albo bezpośrednio od wydawcy, Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukceswww.poradniksukces.com.com.
