W ostatnich dwoch latach roznego rodzaju instytucje finansowe zaczely oferowac swoje uslugi za posrednictwem komputerow osobistych. Majac w domu popularnego "peceta" czy "macintosha", mozna polaczyc sie z maklerem gieldowym, funduszem powierniczym i bankiem.
Rozwoj uslug typu online w Ameryce jest pochodna upowszechnienia sie komputerow osobistych. Komputery sa sprzedawane dzis w USA szybciej niz telewizory. Coraz wiecej gospodarstw domowych ma na swoim wyposazeniu - oprocz samochodu, pralki lodowki, mikrofalowki i odbiornika telewizyjnego - komputer z modemem. Za tymi zmianami szybko podazyly amerykanskie banki.
Juz w polowie 1996 roku 38% sposrod 150 najwiekszych bankow USA oferowalo uslugi typu online. Prawie wszystkie oferuja tez mozliwosc dokonywania pewnych operacji przez telefon.
W ubieglym roku nastapila prawdziwa eksplozja popytu na komputerowym rynku. Jeden z najwiekszych amerykanskich bankow - Citibank posiada, wedlug szacunkow Bank Rate Monitor, okolo cwierc miliona klientow, dokonujacych operacji komputerowych. Wiekszosc z nich polaczyla sie po raz pierwszy z Citibankiem po roku 1995.
Dziala juz zrzeszenie bankow na sieci - Online Banking Association, a nawet powstal bank dzialajacy wylacznie w Internecie - Security First Network Bank. Ma juz 10,000 klientow i $109 mln depozytow.
Podobno przyzwyczajenie sie do placenia droga elektroniczna zajmuje przecietnemu smiertelnikowi okolo szesciu miesiecy.
Co to jest online banking?
Termin online banking obejmuje caly zestaw operacji, jakie mozna przeprowadzic po polaczeniu sie z komputerem banku. Istnieja rozne mozliwosci laczenia sie z nasza instytucja finansowa (o czym ponizej).
Dzieki usludze online banking mozna dokonywac nastepujacych operacji:
- sprawdzic rzeczywisty stan naszego konta oraz skontrolowac, ktore czeki zostaly juz zrealizowane;
- dokonywac przelewow miedzy roznymi kontami;
- inwestowac w certyfikaty depozytowe;
- zaplacic rate pozyczki hipotecznej lub samochodowej;
- sprawdzic bilans na naszej karcie kredytowej, jesli zostala wydana przez nasz bank;
- oplacic inne rachunki, np. karty kredytowe, swiatlo, gaz itp.;
- wystapic o pozyczke, niektore banki oferuja klientom nawet taka mozliwosc;
- sprawdzic kursy akcji na gieldzie.
Jak widac, komputer w wielu wypadkach moze zastapic nam ksiazeczke czekowa. Daje tez wieksza kontrole nad stanem naszych kont. Oczywiscie, oszczedza to czas i koniecznosc pojscia do banku w normalnych godzinach, co czesto wiaze sie z koniecznoscia urwania sie z pracy, bo instytucje te najczesciej sa czynne miedzy godz. 9 rano a 3 po poludniu. Czesto jednak transakcje te mozemy wykonac, takze 24 godziny na dobe, przy maszynie kasjerskiej ATM.
Jak sie laczymy
Istnieja zasadniczo cztery metody oferowania uslug bankowych za posrednictwem komputera. Z reguly banki oferuja tylko jedna z przedstawionych mozliwosci.Wieksze instytucje daja jednak mozliwosc rownoleglego korzystania z kilku z nich. Kazda z nich ma swoje wady i zalety. Oto one:
- Miejsce i mozliwosc operowania na "swiatowej pajeczynie", czyli
World Wide Web
.
Wedlug ankiety organizacji konsumenckiej
Bank Rate Monitor i
Money Wiz, z tej formy uslugi korzysta 27% korzystajacych z
online banking. Do naszego banku "wchodzimy" po polaczeniu sie z Internetem. Najczesciej musimy podac haslo
(password) lub osobisty numer identyfikacyjny
(PIN).
Uwaga! Siec WWW jest najbardziej podatna na komputerowe wlamania Jesli korzystasz z tej metody, dowiedz sie, jaki system zabezpieczen oferuje Twoja instytucja finansowa.
- Oddzielne oprogramowanie.
Stosuja je m.in. takie kolosy, jak
Citibank i
Chase Manhattan, ktore na zyczenie wysylaja klientom
software umozliwiajacy dokonywanie operacji przez komputer. Z takiej mozliwosci korzysta az 44% uzytkownikow
online banking. Laczenie z bankiem odbywa sie za pomoca modemu bez posrednictwa Internetu lub sieci
online, w rodzaju
America Online czy
CompuServe.
Ten rodzaj dokonywania operacji finansowych zapewnia najwieksze bezpieczenstwo i prywatnosc. Komputer laczy sie bowiem bezposrednio z bankiem, a przesylane dane sa stosunkowo dobrze zabezpieczone. Wada zwlaszcza dla milosnikow Internetu jest koniecznosc wylaczania sie z sieci internetowej na czas laczenia z bankiem i ewentualnie koniecznosc ponoszenia oplat za dodatkowe polaczenia telefoniczne.
- Kontakt z bankiem za posrednictwem serwisu
online (21% uzytkownikow).
Szereg- oferuje swoje uslugi uzytkownikom takich sieci. I tak, np.
America Online - najwiekszy tego rodzaju serwis w USA - daje mozliwosc skontaktowania sie z ponad 30 instytucjami finansowymi. Zaleta korzystania z tego rodzaju uslugi jest szerokosc oferty (mozemy wybrac sobie bank) i fakt, ze wysylany z komputera zakodowany sygnal, przemieszcza sie miedzy bankiem a siecia (i odwrotnie) bez wchodzenia na Internet. Liczba potencjalnych wlamywaczy jest wiec ograniczona jedynie do uzytkownikow naszego serwisu.
Uwaga! Czesc polaczen z bankami realizowanych przez siec moze polegac na wejsciu do World Wide Web. Wowczas laczenie odbywa sie pierwsza opisana powyzej metoda, z ta roznica, ze np. w America Online Web Browser dziala duzo wolniej niz w przypadku bezposredniego laczenia z Internetem za posrednictwem standardowego serwisu.
- Laczenie za posrednictwem specjalnych programow.
Tego rodzaju oprogramowanie, jak np.
BankNOW, wyprodukowany przez
Intuit, pozwala na laczenie sie z kilkoma instytucjami finansowymi, ktore zawarly umowe z producentem programu. Zalety laczenia sie ta metoda sa podobne jak w przypadku oddzielnego oprogramowania: wysoki stopien bezpieczenstwa, koniecznosc uzywania osobistego numeru identyfikacyjnego itp. Mozliwosc laczenia z kilkoma bankami zapewniaja takze najnowsze wersje innego produktu firmy
Intuit, programu
Quicken - najpopularniejszego programu do prowadzenia rachunkow domowych.
Bezpieczenstwo przede wszystkim
Problem bezpieczenstwa zaprzata uwage zarowno bankierow, jak i klientow. Powszechne jest uzywanie osobistego numeru identyfikacyjnego (PIN - personal identification number) oraz przy przesylaniu danych jednego z dwoch standardow szyfrowych - 1028-bitowego systemu RSA oraz potrojnego 128-bitowego systemu DES.
Porozmawiajmy o pieniadzach
Online banking kosztuje. Tylko nieliczne instytucje finansowe oferuja te usluge za darmo. Mimo ze instytucje finansowe oszczedzaja na robociznie, pobieraja oplaty za przyjemnosc korzystania z wlasnego komputera w celu dokonywania operacji finansowych. Podobnie jak w przypadku automatow kasjerskich (ATM), komputeryzacja stala sie dla bankow pretekstem do wyciskania pieniedzy z konsumentow.
Pobierane oplaty - choc niewygorowane - kaza zastanowic sie nad sensem zabawy w online banking. I tak, SunTrust Bank z Georgii pobiera od klientow miesieczna oplate w wysokosci $5.95 za dostep do konta przez komputer i mozliwosc dokonywania przelewow. Za przyjemnosc oplacania rachunkow droga elektroniczna trzeba doplacic jeszcze $4 miesiecznie. Razem rocznie zbiera sie tego $120 - rownowartosc odsetek z $3,000, zakladajac 4-procentowy zwrot.
Bank of America z San Francisco pobiera od klientow $6.50 miesiecznie, czyli prawie $80 rocznie. Wells Fargo zapewnia dostep do kont bezplatnie, a jedynie za mozliwosc uiszczania rachunkow naklada $5 miesiecznej oplaty.
Najpotezniejszy z bankow w dziedzinie uslug online - Citibank umozliwia darmowy dostep do konta, pod warunkiem zalozenia konta czekowego z minimalnym wkladem w wysokosci $1,000. W serwis Citibanku jest wlaczona mozliwosc placenia rachunkow oraz aktualne informacje z nowojorskiej gieldy. Darmowe uslugi oferuje takze People Savings Bank and Trust z Connecticut i inny manhattanski kolos - Chase.
Banki nie bylyby bankami, gdyby nie usilowaly zarobic na klientach. Pobieraja juz horrendalne oplaty od uzytkownikow ATM (Poradnik pisal o tym w oddzielnym artykule). Dlaczego nie mialyby zarobic na milosnikach komputeryzacji? Pobieraja wiec kolejne oplaty - placimy za zbyt duza liczbe dokonanych przelewow miedzy wlasnymi kontami, za zaplacenie za posrednictwem komputera rachunkow powyzej okreslonego limitu itp. Jeden z amerykanskich bankow oferuje klientom za darmo tylko jedna godzine laczenia miesiecznie. Za kazde bankowe rendez-vous ponad te norme pobiera oplate $0.75.
Rada: Jesli chcesz rzeczywiscie korzystac z online banking, zastanow sie, czy rzeczywiscie oszczedzisz na tym swoj czas i pieniadze i czy ewentualny koszt wart jest wygody dokonywania operacji za posrednictwem komputera.
Gdy zyjesz "na styk"
Inna wada dla osob, majacych klopoty z przeplywem gotowki, jest bezposrednie "znikanie" pieniedzy z naszego konta w przypadku dokonywania transakcji droga elektroniczna. Kazdy, kto liczy na to, ze firma, do ktorej wysyla czeki i rachunek poczta zrealizuje go juz po dniu kolejnej wyplaty, moze sie srogo zawiesc po przejsciu na online banking. Tego rodzaju "gra" uprawiana przez miliony Amerykanow, zyjacych na finansowym styku, nie jest mozliwa. Moze dlatego banki tak gorliwie promuja online banking.
Ostatnia wreszcie wada moze sie okazac Twoj wlasny bank, ktory najzwyczajniej w swiecie moze jeszcze nie oferowac uslug typu online. Czy w takim razic zdecydujesz sie na przeniesienie swoich kont do innego banku?
Jesli sie zdecydowales
Jesli rzeczywiscie online banking jest tym, czego potrzebujesz, oto kilka wskazowek, jak najlepiej kontrolowac wlasne pieniadze za posrednictwem komputera:
- Dowiedz sie, czy Twoja instytucja finansowa oferuje tego rodzaju serwis oraz jakie oplaty sa zwiazane z operacjami online.
- Zapytaj, ile czasu uplynie miedzy zleceniem transakcji a jej realizacja. Transfer pieniedzy miedzy kontami w tym samym banku moze odbywac sie niemal natychmiast, ale, na przyklad, zaplacenie raty pozyczki hipotecznej obcej instytucji finansowej moze zajac kilka dni. Odbywa sie to bowiem czesto metoda z czasow krola Swieczka. Twoj bank wypisuje czek i wysyla poczta. Ewentualne opoznienie moze narazic Cie na powazne klopoty.
- Sprawdz, w jaki sposob chronione jest przesylanie danych miedzy Twoim komputerem a bankiem i ktora z czterech opisanych powyzej metod laczenia stosuje Twoja instytucja finansowa.
- Jesli dbasz o swoje bezpieczenstwo, nigdy nie podawaj swojego PIN, hasla lub numeru konta za posrednictwem e-mail. Nie uzywaj tego samego PIN lub hasla w maszynie kasjerskiej i na sieci. Zmieniaj czesto hasla.
- Dowiedz sie, jakie dzialania nalezy podjac w przypadku pomylki w transakcjach. Nawet w zaawansowanej epoce komputerowej pomylki takie, jak podwojne transakcje czy wyslanic rachunku w zle miejsca zdarzaja sie czesto.
- Dowiedz sie, w jaki sposob bedzie Ci wolno zamknac konto lub zrezygnowac z serwisu online. Zapisanie sie jest proste, rezygnacja moze okazac sie duzo trudniejsza.
I na koniec najwazniejsza uwaga: Online banking nie spelnia podstawowej potrzeby, z ktora przychodzimy do banku - nie da nam do reki gotowki.
Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" - 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363, tel. (718) 224 - 3492