Zakazy powrotu i jak sie przed nimi ratowac?
Akt imigracyjny z 30 wrzesnia 1996 roku wprowadzil zakazy powrotu dla niektorych osob, ktore przebywaly w USA nielegalnie. Prawo to wprowadzilo trzy zakazy: 3-letni, 10-letni i dozywotni.
3-letni zakaz powrotu:
3-letni zakaz powrotu dotyczy osob, ktore po 1 kwietnia 1997 roku przebywaly w USA w "niedozwolonym statusie" (unauthorized status) przez ponad 180 dni, ale krocej niz rok, i wyjechaly z USA dobrowolnie. Osoby takie nie beda mogly wrocic do USA przez trzy lata od daty wyjazdu.
Paradoks polega na tym, ze ze wzgledu na niezgrabne opisanie 3-letniego zakazu w akcie, Kongres stworzyl dosc nieoczekiwany wyjatek od 3-letniego zakazu powrotu. Mianowicie, osoby, ktore wyjechaly z USA dobrowolnie po rozpoczeciu przeciwko nim rozprawy deportacyjnej, a ktore przebywaly w USA nielegalnie dluzej niz 180 dni, a krocej niz rok, sa zwolnione z trzyletniego zakazu powrotu, moga wiec teoretycznie wrocic natychmiast jak tylko dostana wize.
Aby podlegac 3-letniemu zakazowi trzeba uzbierac 180 dni ciaglej "niedozwolonej obecnosci", co znaczy, ze jesli ktos wyjedzie w 179-tym dniu powroci, i nastepnie zostanie nielegalnie kolejnych 179 dni i wyjedzie, taka osoba nie bedzie podlegala zakazowi, gdyz kazdorazowo przebywala w USA krocej niz 180 dni, mimo, ze w sumie uzbierala 358 dni niedozwolonej obecnosci.
10-letni zakaz powrotu:
10-letni zakaz powrotu dotyczy osob, ktore po 1 kwietnia 1997 roku przebywaly w USA nielegalnie (w niedozwolonym statusie) przez ponad rok, i wyjechaly z USA. Osoby takie nie beda mogly wrocic do USA przez dziesiec lat od daty wyjazdu.
Aby podlegac temu zakazowi, dni niedozwolonej obecnosci w USA liczy sie rowniez po kolei, a wiec jesli kazdorazowo zostanie sie w USA krocej niz rok, zakaz ten nie bedzie nas dotyczyl, moze natomiast dotyczyc nas zakaz trzyletni, jesli zostaniemy w USA dluzej niz 180 dni.
Zakaz staly (dozywotni):
Zakaz ten dotyczy osob, ktore przebywaly w USA nielegalnie (w niedozwolonym statusie) przez ponad rok, wyjechaly i nastepnie przekroczyly lub staraly sie przekroczyc granice USA nielegalnie po 1 kwietnia 1997 roku. W tym wypadku, kazda nielegalna obecnosc w USA po 1 kwietnia 1997 roku bedzie dodana, co znaczy, ze jesli ktos przebywal w USA nielegalnie kilka razy, dni tych nielegalnych pobytow beda dodane, i jesli suma ich przekracza rok, osoby takie beda podlegac dozywotniemu zakazowi wstepu do USA, jesli w przyszlosci beda zatrzymane za nielegalne przekroczenie granicy Stanow Zjednoczonych.
Zakaz dozywotni dotyczy rowniez osob, ktore wyjechaly ze Stanow Zjednoczonych pod nakazem wydalenia (deportacji) i nastepnie przekroczyly lub staraly sie przekroczyc granice USA nielegalnie po 1 kwietnia 1997 roku. Tutaj ilosc dni nielegalnej obecnosci jest niewazna, liczy sie tylko fakt, ze osoba taka zostala wydalona (deportowana) i nastepnie przekroczyla lub probowala przekroczyc granice USA nielegalnie.
Waiver (obejscie zakazu dozywotniego)
Osoba, ktora podlega dozywotniemu zakazowi moze starac sie o odstepstwo od tego zakazu dopiero po dziesieciu latach od momentu wyjazdu ze Stanow Zjednoczonych.
Co to jest "niedozwolona obecnosc" (unauthorized status) w USA, ktora powoduje wyzej wymienione zakazy powrotu?
Najnowsza interpretacja Biura Imigracyjnego to memorandum Paula Virtue (INS General Counsel), ktore wyjasnia, ze "niedozwolona obecnosc" to:
1. obecnosc dluzsza niz zezwala na to wiza wjazdowa, a wiec pozostanie w USA dluzej niz data na wkladce do paszportu I-94; lub
2. obecnosc w USA po nielegalnym wjezdzie.
Wedlug Biura Imigracyjnego nielegalna praca (lub inne zerwanie warunku wizy), w przypadku, w ktorym osoba nie przekroczyla daty waznosci wizy, nie powoduje, ze 180 dni zaczyna sie automatycznie liczyc. W takim przypadku 180 dni zaczyna liczyc sie tylko wtedy, gdy Biuro Imigracyjne lub sedzia imigracyjny zauwazy zerwanie warunku wizy.
Na przyklad: Osoba A przyjechala do USA na wizie turystycznej waznej do 1 grudnia 1998. Osoba ta zaczela pracowac nielegalnie 1 sierpnia 1998. Jesli osoba taka nie zostanie zatrzymana za nielegalna prace i wyjedzie na czas do 1 grudnia 1998, nie uzbiera ani jednego dnia "niedozwolonej obecnosci" i nie bedzie w przyszlosci blokowana zakazami powrotu. Osoba taka jest tu jednak nielegalnie i moze byc deportowana za nielegalna prace. Jesli osoba A jest zlapana przez Biuro Imigracyjne i ma rozprawe deportacyjna (wydalenia) na przyklad 1 wrzesnia 1998 i sedzia na tej rozprawie stwierdzi, ze osoba taka pracuje nielegalnie, to 180 dni zaczyna sie liczyc od momentu stwierdzenia przez sedziego nielegalnej pracy (1 wrzesnia), a nie od momentu rozpoczecia pracy (1 sierpnia).
W przypadku studentow, u ktorych wkladka I-94 wydana jest na okres studiow, bez konkretnej daty, tzw. D/S (duration of status), 180 dni nie liczy sie nawet, gdy zostana w USA po zakonczeniu studiow, chyba, ze ich nielegalny status zostanie zauwazony przez Biuro Imigracyjne. Studenci tacy sa tu oczywiscie nielegalnie, tzn. moga byc deportowani, nie moga starac sie o pobyt staly lub nowa wize, ale jesli wyjada z USA, nie beda podlegali zakazom powrotu.
Grupy, ktorym "niedozwolona obecnosc" nie powoduje zakazow powrotu:
a. osoby nieletnie (ponizej 18 roku zycia)
b. osoby, ktore zloza wiarygodne podanie o azyl, i ktore nie pracowaly nielegalnie
c. zony i dzieci obywateli lub rezydentow USA, ktore sa ofiarami znecania
d. osoby z programu Family Unity
Kiedy "niedozwolona obecnosc" przestaje sie liczyc:
a. w momencie zlozenia aplikacji na zmiane statusu na imigracyjny (koncowe papiery na pobyt staly, aplikacja I-485) 180 dni przestaje sie liczyc az do dnia wydania decyzji. Jesli decyzja jest negatywna, 180 dni zaczyna sie liczyc na nowo od dnia decyzji.
Uwaga, jesli ktos zlozyl podanie o zmiane statusu na imigracyjny (aplikacja I-485) po tym jak juz uzbieral 180 dni niedozwolonej obecnosci, osoba taka nie powinna starac sie o pozwolenia na wyjazd (advance parole) podczas czekania na interview, poniewaz jesli wyjedzie, moze podlegac zakazowi powrotu. Biuro Imigracyjne ostatnio w takich przypadkach odmawia pozwolenia na wyjazd.
b. w przypadku zlozenia podania o przedluzenie lub zamiane wizy tymczasowej, jesli wiza poprzednia jest jeszcze ciagle wazna, Biuro Imigracyjne nie bedzie liczylo "niedozwolonej obecnosci" przez 120 dni od momentu zlozenia takiego podania. Przywilej ten nie dotyczy osob, ktore pracowaly nielegalnie.
Odstepstwa od prawa (waivers), czyli kto moze uniknac zakazow powrotu:
1. specjalne odstepstwo od 3- i 10-letnich zakazow powrotu spowodowanych niedozwolona obecnoscia przewidziane jest dla malzonkow, corek lub synow obywateli lub rezydentow USA, ktorzy udowodnia, ze ich zakaz powrotu do USA bedzie "olbrzymia krzywda" (extreme hardship) dla tych obywateli lub rezydentow.
Na razie nie mamy jeszcze przepisow wykonawczych Biura Imigracyjnego, ktore dokladnie opisza procedure starania sie o to odstepstwo. Paul Virtue uchylil jednak rabka tajemnicy na dorocznym zjezdzie prawnikow imigracyjnych, ktory odbyl sie w Houston. Pan Virtue powiedzial, ze formularz I-601 zostanie przystosowany do starania sie o to nowe odstepstwo. Podanie o odstepstwo bedzie mozna skladac w ambasadach i konsulatach USA na calym swiecie lub przy wjezdzie do USA. Na pytanie, czy o odstepstwo bedzie mozna starac sie w USA, jeszcze przed ewentualnym wyjazdem, pan Virtue powiedzial, ze tego jeszcze nie ustalano, ale mozliwe, ze Biuro Imigracyjne pozwoli na skladanie I-601 podania o odstepstwo przy skladaniu aplikacji I-485 o zmiane statusu na imigracyjny (koncowe papiery na pobyt staly, przyp. autora). Pan Virtue wspomnial rowniez, ze zasady udowodnienia "olbrzymiej krzywdy" dla rezydentow lub obywateli w przypadku starania sie o odstepstwo od zakazow powrotu beda podobne do "olbrzymiej krzywdy" w przypadku starania sie o zawieszenie deportacji (opisane przez autorke w poprzednich wydaniach Monitora na temat NACARY i zawieszenia deportacji)
2. odstepstwo od prawa dla osob starajacych sie o zmiane statusu na imigracyjny (aplikacja I-485 o pobyt staly)
Paul Virtue wspomnial rowniez, ze niektore wczesniej istniejace odstepstwa od prawa sa rowniez przewidywane dla osob, ktorych dotycza zakazy powrotu. Jednym z takich odstepstw jest humanitarne odstepstwo w przypadku osob starajacych sie o zmiane statusu na pobyt staly. Biuro Imigracyjne moze pozwolic na odstepstwo od zakazu powrotu, jesli stwierdzi, ze takie odstepstwo dyktowane jest powodami humanitarnymi, utrzymaniem jednosci rodziny lub innymi powodami "w interesie publicznym". INA (Akt Imigracyjny) paragraf 209(c), 245 A(d) (2) (b) (i). O tym jak biuro imigracyjne traktowac bedzie takie podania o odstepstwa, czy bedzie je przyznawac liberalnie, czy tylko w skrajnych przypadkach, okaze sie w przyszlosci.
3. odstepstwo od prawa dla osob powracajacych na wizach tymczasowych.
Paul Virtue stwierdzil, ze to generalne odstepstwo od prawa dla osob posiadajacych wizy tymczasowe rowniez bedzie mozna wykorzystac w przypadku osob, ktore maja 3- lub 10-letni zakaz powrotu do USA. Jesli osoby takie chca powrocic do USA na wizach tymczasowych (np. pracujacych wizach H lub studenckich F, J, itd.), musza one zlozyc podanie z prosba o odsuniecie zakazow powrotu. Kryteria wedlug ktorych przyznawane jest takie odstepstwo okreslone sa w sprawie Matter of Hranka. Konsul i Biuro Imigracyjne musza wziac pod uwage nastepujace czynniki: jak powazne bylo wykroczenie (w tym przypadku nielegalny pobyt ponad 180 dni), powod, dla ktorego aplikant chce powrocic do USA (np. odwiedziny chorego, wykonywanie rzadkiej i pozadanej pracy, studia, itd.), i czy wczesniejszy powrot aplikanta nie jest ryzykiem dla rzadu i panstwa. Podanie takie skladane jest na formularzu I-192. Podanie to musi byc zatwierdzone przez Biuro Imigracyjne i musi rowniez miec rekomendacje konsula USA.
Prosze zauwazyc, ze powyzsze wiadomosci nie zostaly jeszcze ujete w przepisy wykonawcze Biura Imigracyjnego, nie sa wiec jeszcze prawem i moga ulec pewnym zmianom. Niemniej jednak zostalismy poinformowani, ze wiele konsulatow juz rozpatruje podania o odstepstwo od zakazow powrotu kierujac sie wyzej opisanymi wskazowkami.
W nastepnym artykule: o obywatelstwie slow kilka
