Dom jest z reguly najwieksza inwestycja w zyciu czlowieka. Inwestycje to nie tylko zyski i korzysci, ale takze potencjalne straty. Wlasciciel domu, tak jak kazdy inny inwestor jest rowniez narazony na straty. Moga byc one spowodowane niszczacymi silami natury, zdarzeniami losowymi, dzialalnoscia osob trzecich lub nawet samego wlasciciela. Czynniki te moga spowodowac czesciowe albo calkowite zniszczenie budynku i mienia znajdujacego sie w nim oraz pozbawienie mieszkancow dachu nad glowa. Zniszczen i szkod, czasem bardzo powaznych, nie sposob przewidziec i uniknac. Straty finansowe mozna zminimalizowac lub ich w ogole uniknac bedac na nie przygotowanym i odpowiednio zabezpieczonym.
Czy Twoj dom
jest odpowiednio zabezpieczony?
Przypuszczam, Drogi Czytelniku, ze jestes przekonany, o dobrym zabezpieczeniu Twojego domu. Jestes przeciez czlowiekiem rozsadnym i dbajacym o swoj interes. Ubezpieczyles go w solidnej kompanii, masz dobrego agenta-doradce, placisz regularnie skladki i wiesz, ze gdy zaistnieja straty, kompania ubezpieczeniowa, tak jak obiecala, pokryje straty szybko i sprawnie. Masz racje. Dobre kompanie dotrzymuja slowa i wyplacaja tak jak powinny. Za co i ile placa okresla polisa. Czy jednak wiesz do czego zobowiazala sie Twoja kompania? Czy Twoje ubezpieczenie jest tak dobre jak myslisz i wystarcza do pelnego zabezpieczenia domu? Byc moze nie. Wiele domow jest ubezpieczonych zle, mimo ze ubezpieczaja je bardzo znane i dobre kompanie ubezpieczeniowe.
Jakie ubezpieczenia
zabezpieczaja Twoj dom?
Podstawa zabezpieczenia domu zamieszkanego przez wlasciciela jest ubezpieczenie typu homeowners insurance. Ubezpiecza ono budynek, zabudowania towarzyszace, mienie prywatne oraz gwarantuje ochrone prawna i wyplaca odszkodowanie osobom obcym w przypadku gdy ubezpieczony jest odpowiedzialny za ich straty materialne lub obrazenia cielesne. Dobra polisa jest w stanie zabezpieczyc wlasciciela prawie przed kazdym ryzykiem. Niestety, nie przed kazdym. Do pelnego zabezpieczenia domu potrzebne sa takze inne, nie majace na pierwszy rzut oka nic wspolnego z domem oraz jego zabezpieczeniem polisy. Mam tu na mysli ubezpieczenia samochodu, medyczne, na zycie oraz ubezpieczenia biznesowe w przypadku osob samozatrudniajacych sie. Polisy te zabezpieczaja wlasciciela przed roszczeniami osob lub instytucji, ktorym wlasciciel domu moze byc winny pieniadze. Moga to byc np. osoby poszkodowane w spowodowanym przez niego lub jego najblizszych wypadku samochodowym. Moga to byc jego pracownicy, ktorzy odniesli obrazenia, gdy byli przez niego zatrudnieni. Moze to byc szpital, w ktorym wlasciciel domu lub czlonek jego rodziny byl leczony czy operowany. Moze to byc bank, ktory dal pozyczke na dom i ktory wymaga aby pozyczka byla splacana, nawet gdy pozyczkobiorce nie stac na splaty, gdyz zabraklo dochodu w wyniku niezolnosci do pracy lub smierci zywiciela rodziny. Powyzsze ubezpieczenia powinny oferowac odpowiedni zakres zabezpieczenia oraz wysokie limity odszkodowan. Posiadanie ubezpieczenia oferujacego marne zabezpieczenie i niskie limity stwarza tylko zludne poczucie bezpieczenstwa. Jezeli poszkodowanym nalezy sie wieksze odszkodowanie niz gwarantuje to ubezpieczajaca dany przypadek polisa odpowiedzialny za straty moze byc zmuszony do zaplacenia roznicy "z wlasnej kieszeni". Moze w ten sposob stracic swoj majatek, m.in. dom. Brak ktoregos z powyzszych ubezpieczen lub posiadanie polisy oferujacej niepelne zabezpieczenie zagraza domowi tak samo jak tornado lub pozar.
Jakie sa rodzaje
ubezpieczenia na dom?
Jako wlasciciel domu masz do wyboru kilka standardowych polis typu homeowners insurance. Sa one znaczone symbolami HO. Sa to HO-1, HO-2, HO-3, HO-8. Kazda polisa typu homeowners, oferuje dwa rodzaje zabezpieczenia: property protection, czyli zabezpieczenie budynku, zabudowan towarzyszacych i mienia oraz liability protection, czyli zabezpieczenie na wypadek odpowiedzialnosci cywilnej ubezpieczonego za szkody przez niego spowodowane.
Czy wiesz co pokrywa
Homeowners Insurance?
Polisy HO roznia sie zakresem protekcji. Kazda z tych polis, oprocz HO-3 dziala na zasadzie named peril, czyli wyplaca gdy straty spowodowane sa przez wyszczegolnione w polisie czynniki. Sa to ogien, piorun, wiatr, wybuch, rozruchy uliczne, spadajacy samolot, szklo bedace czescia budynku oraz kradzieze. HO-2 dodatkowo pokrywa straty spowodowane przez spadajace przedmioty, ciezar sniegu lub lodu, zalanie wskutek pekniecia rur, wybuch urzadzen ogrzewczych, zamarzniecie systemow ogrzewczych lub chlodzacych, zwarcie elektryczne, wybuch wulkanu, a takze zapadniecie budynku spowodowane podmyciem budynku przez wode. HO-3, nazywana open peril policy pokrywa wszystkie przyczyny strat z wyjatkiem wyszczegolnionych w polisie. Najlepsze zabezpieczenie sposrod wymienionych polis oferuje polisa HO-3. Ona tez jest najpopularniejsza.
W jaki sposob ubezpieczenie
domu wyplaca odszkodowanie za straty materialne?
Koszty odbudowy domu i zabudowan towarzyszacych ubezpieczenie Homeowners moze pokrywac w dwojaki sposob: na bazie Replacement Cost lub Actual Cash Value. Replacement cost oznacza, ze kompania pokryje calkowity koszt odbudowy zniszczonej konstrukcji. Gdy polisa wyplaca na bazie Actual Cash Value, wartosc budynku jest pomniejszona o czynnik deprecjacyjny, czyli im starszy dom, tym nizsza wyplata na remont. Aby polisa wyplacala na bazie Replacement Cost, limit coverage A, czyli ubezpieczenia budynku powinien byc nie nizszy w czasie straty, niz 80% replacement value, czyli kwoty potrzebnej na pelna odbudowe domu. Limit coverage A powinien byc zwiekszany wraz z inflacja poprzez zastosowanie opcji zwanej Inflation Guard. Takze wszelkie powazniejsze przerobki podnoszace wartosc domu powinny byc zglaszane do kompanii, aby zwiekszyc replacement value. Jezeli polisa obiecuje wyplate na bazie replacement value, a limit A jest nizszy niz wymagane 80% replacement value, polisa wyplaci kwote znacznie pomniejszona. Roznice, wynoszaca nieraz dziesiatki tysiecy dolarow musi pokryc wlasciciel domu. Aby uniknac problemow z utrzymaniem odpowiedniego limitu ubezpieczenia budynku nalezy prosic o dodanie Replacement Cost on Dwelling Endorsement, ktore zagwarantuje pelna odbudowe domu, bez wzgledu na aktualny koszt odbudowy. Warto miec w polisie ten dodatek, gdyz koszt odbudowy jest trudno przewidziec. Ceny materialow i robocizny moga znacznie wzrasnac w sytuacji, gdy zapotrzebowanie na nie wzrasta. Koszt odbudowy moze w takiej sytuacji przewyzszyc limit Coverage A i bez powyzszego endorsement polisa nie zaplaci za calkowity koszt rekonstrukcji domu. Taka sytuacja miala ostatnio miejsce w stanach Oklahoma i Texas, gdzie tornada w ciagu kilku godzin zburzyly i uszkodzily ponad 15,000 domow. W tym miejscu chcialbym zwrocic uwage wszystkich chcacych miec zagwarantowana odbudowe domu bez wzgledu na koszt na malo znany fakt. Ostatnio niektore kompanie (sa wsrod nich bardzo znane i popularne instytucje) zmienily polisy w aspekcie gwarantowanej odbudowy. Polisy te zawieraja tzw. cap, czyli ograniczaja kwote przeznaczona na odbudowe domu do np. 20% czy 50% ponad wyszczegolniony limit Coverage A.
Mienie wlasciciela lub jego rodziny (a takze jego gosci) moze byc ubezpieczone rowniez na bazie Actual Cash Value lub Replacement Cost on Contents. Standardowa polisa kryje na bazie wartosci aktualnej i gdy zaistnieje strata, ubezpieczenie wyplaca wartosc rownorzednych rzeczy pomniejszona o wskaznik deprecjacji. Np: skradziony zostal 3 letni telewizor. Cena nowego wynosi np. $1,000 i jezeli wartosc telewizora spadala co roku o np. 15%, to jego aktualna wartosc wynosi $550 ($1,000 -15% * 3 lata). Aby otrzymac pelna kwote potrzebna na wymiane straconego mienia na nowe nalezy dodac do podstawowej polisy, za kilkadziesiat dolarow na rok w.w Replacement Cost on Contents Endorsement. Koszt niewielki, a roznica w zabezpieczeniu znaczna.
Polisy pokrywaja mienie na bazie named peril, czyli wyplacaja gdy powodem strat jest wymieniona w polisie przyczyna. Jezeli wlasciciel domu chce ubezpieczyc mienie przed kazdym ryzykiem (kazdym, z wyjatkiem wykluczonych w polisie) moze wykupic Special Personal Property Coverage Endorsement oznaczony symbolem HO-15.
Po zaistnieniu strat wlasciciel domu pokrywa czesc kosztow w formie udzialu wlasnego, czyli deductible. Wysokosc deductible ustala sie w momencie wykupienia polisy. Im wyzsze deductible, tym nizsza cena polisy.
Czy wiesz czego nie pokrywa
Homeowners Insurance?
Istnieja przyczyny strat, ktorych niestety ubezpieczenie domu nie pokrywa. Kazda polisa dokladnie wyszczegolnia za co nie placi. W polisie wykluczenia figuruja jako exclusions. Trzeba sie z nimi zapoznac. Wielu tego nie czyni i o tym, ze kompania nie zaplaci za straty dowiaduje sie po zaistnieniu strat. Nie pokrywane sa m. in. straty spowodowane przez umyslne postepowanie ubezpieczonego, powodz, trzesienie ziemi, wybuch nuklearny, cofniecie sie sciekow poprzez system kanalizacyjny, wandalizm w czasie gdy budynek nie byl zamieszkany przez dluzej niz 30 dni. Ubezpieczenie domu nie pokrywa samochodow wlasciciela, zwierzat, ptakow i ryb. Nie obejmuje tez dzialalnosci biznesowej oraz, z niewielkimi wyjatkami, mienia biznesowego. Niektore wykluczenia mozna uniewaznic, dodajac do polisy tzw. endorsements, ktore powoduja, ze ubezpieczenie pokrywa to, co uprzednio bylo nie ubezpieczone. Istnieje wiele roznych endoresments.
Najpopularniejsze to: Water Back-Up and Sump Pump Endorsement, sprawiajacy, ze polisa placi za straty spowodowane woda cofajaca sie z instalacji kanalizacyjnych, Earthquake Endorsement, czyli ubezpieczenie od trzesienia ziemi (wyzsze deductible), Building Code Endorsement (czasem jako standardowa opcja), ktory placi za koszt dostosowania domu do aktualnych przepisow prawnych, np. zalozenie nowoczesnej instalacji elektrycznych, uzycie bezpiecznych dla zdrowia materialow, itp., Replacement Cost on Dwelling Endorsement, gwarantujacy pokrycie calkowitych kosztow odbudowy domu nawet wtedy, gdy limit coverage A jest za niski, Replacement Cost on Contents, czyli pokrycie wartosci zniszczonego lub skradzionego mienia wedlug cen nowych, rownorzednych rzeczy bez brania pod uwage utraty wartosci spowodowanej uplywem czasu.
Co zawiera
polisa Homeowners Insurance?
Polisa jest kontraktem prawnym, okreslajacym zakres zobowiazan kompanii ubezpieczeniowej w stosunku do zabezpieczonego domu i jego wlasciciela. Okresla tez obowiazki i prawa ubezpieczonego. Najwazniejsze w polisie informacje zawarte sa na tzw. Declaration Page. Znajduja sie tam: typ polisy, adres domu, nazwisko ubezpieczonego, termin waznosci, endorsements, czyli dopisy zmieniajace tresc polisy oraz przedstawione ponizej coverages, czyli poszczegolne typy protekcji oraz maksymalne limity przeznaczone na pokrycie strat. Coverages w sekcji Property Protection oznaczone sa literami A, B, C, D, a w sekcji Liability Protection literami E i F.
• Coverage A - Dwelling -pokrywa budynek. Limit na polisie reprezentuje maksymalna kwote przeznaczona na remont lub odbudowe budynku.
• Coverage B - Other Structures - pokrywa zabudowania towarzyszace, tj: wolnostojacy garaz, plot, szopa na narzedzia. Limit wynosi 10% procent Coverage A.
• Coverage C - Personal Property - pokrywa mienie prywatne wlasciciela domu oraz jego rodziny (nie lokatorow) na terenie posiadlosci oraz poza nia. Limit wynosi 50 lub 75% coverage A. Na niektore rzeczy polisa indywidualnie okresla limity. Sa to: srebrna i zlota zastawa stolowa jest pokryta np. do $2,000, bizuteria, zegarki czy futra do np. $1,000, bron do $2,000, gotowka do $200. Lepsze pokrycie bizuterii, futer, sprzetu elektronicznego, dziel sztuki i innych cennych rzeczy o wartosci przekraczajacej wyszczegolnione limity uzyskuje sie przez dodanie Scheduled Personal Property Endorsement, czyli szczegolowe wyliczenie ubezpieczanych przedmiotow w dodatku do polisy.
• Coverage D - Loss of Use - pokrywa koszt zastepczego mieszkania i utrzymania dla osob nie mogacych korzystac z ubezpieczonego domu, np. po pozarze oraz utracony dochod z wynajmu mieszkania. Polisy moga limitowac okres wyplacania lub nie.
• Coverage E - Personal liability - pokrywa koszt obrony prawnej i odszkodowan dla poszkodowanych w wyniku postepowania wlasciciela domu, jego najblizszej rodziny lub jego zwierzat. Podstawowy limit to $100,000. Mozna i trzeba go podniesc do co najmniej $300,000. Roznica w cenie wynosi tylko kilkanasci dolarow.
• Coverage F - Medical Payments - pokrywa koszt leczenia osob trzecich, gdy wlasciciel domu odpowiada za spowodowanie obrazen. Podstawowy limit - $1,000. Mozna go podniesc do $2,000 lub $5,000.
Prawdopodobienstwo wystapienia strat jest znaczne i niestety bardziej realne niz sie wielu wlascicielom domow wydaje. Kazdy dom powinien byc dobrze ubezpieczony. Dobre ubezpieczenie moze byc tylko kilkadziesiat dolarow na rok drozsze od marnego. Bedac na Twoim miejscu Czytelniku, wykupilbym polise typu HO-3, gwarantujaca pelna odbudowe domu niezaleznie od aktualnych kosztow rekonstrukcji oraz wyplacajaca pelne kwoty na wymiane mienia. Limit liability wynosilby $300,000. Do tego za sto kilkadziesiat dolarow na rok dokupilbym tzw. umbrella policy (czyli polise podnoszaca limit liability ubezpieczenia domu, samochodu i innych pojazdow) na $1,000,000. Medical coverage bylby tez podniesiony do $5,000. Gdyby dom mial podpiwniczenie, nawet nie wykonczone, dodalbym ubezpieczenie od zalania piwnicy. Jezeli chcialbym sie zabezpieczyc w pelni wykupilbym (tez za okolo sto dolarow na rok) pokrycie na trzesienie ziemi. Gdyby dom znajdowal sie na terenie zagrozonym powodzia wykupilbym polise typu flood insurance. Aby cena ubezpieczenia nie byla za wysoka, podnioslbym deductible do $500 lub nawet $1,000. Zanim podjalbym decyzje o ubezpieczeniu mojego domu sprawdzilbym oferty z kilku renomowanych kompanii. Po wybraniu najlepszej oferty mialbym polise, ktora wspolnie z innymi koniecznymi do dobrego zabezpieczenia domu polisami gwarantowalaby mi spokojny sen. Tak ja zabezpieczylbym Twoj dom. Jak Ty to zrobisz, to juz zalezy od Ciebie. Mam jednak nadzieje, ze moje uwagi sprawia, ze zabezpieczysz go dobrze.
