W zeszlym miesiacu Kongres Amerykanski uchwalil, a prezydent Clinton podpisal, nowe prawo dotyczace wiz pracowniczych H-1B, jak rowniez sponsorowania na pobyt staly przez prace. Ponizej przypominamy najbardziej podstawowe wiadomosci o wizach H-1B zarowno jak i najwazniejsze zmiany wniesione przez te nowa ustawe, ktora nazwano "American Competitiveness in the Twenty Century Act of 2000" jak rowniez kilka innych nowych ustaw czekajacych na podpis Prezydenta.
Wizy H-1B przeznaczone sa dla osob z wyksztalceniem wyzszym (amerykanskim bachelor"s lub polskim magistrem) lub odpowiednikiem wyksztalcenia wyzszego. Osoba starajaca sie o taka wize musi miec sponsora, firme amerykanska, ktora zaproponowala jej prace. Zaproponowane stanowisko musi byc stanowiskiem wymagajacym wyzszego wyksztalcenia (lub odpowiednika) w dziedzinie, w ktorej starajaca sie osoba konczyla studia.
Wizy H -1B wydawane sa na trzy lata, z mozliwoscia przedluzenia na nastepne trzy. Osoba przebywajaca na wizie H-1B moze legalnie starac sie o zielona karte (pobyt staly) w USA. Jest ona zabezpieczona poniewaz pomimo, ze staranie sie o zielona karte trwa w tej chwili wiele lat, wiza H-1B utrzymuje osobe starajaca sie w legalnym statusie.
Osoby na wizach H-1B moga pracowac tylko i wylacznie dla swojego sponsora, ale inny sponsor moze ja w miedzyczasie sponsorowac na pobyt staly. Osoba przebywajaca na wizie H-1B moze zmieniac pracodawce, ale za kazdym razem musi najpierw postarac sie o nowa wize H-1B na podstawie podania nowego pracodawcy. Przy kazdym staraniu sie o wize H-1B spelnic trzeba wszystkie wymagania.
Procedura zaczyna sie w Departamencie Pracy, gdzie sponsor sklada tzw. Labor Condition Application (LCA). Ten dokument opisuje stanowisko oferowane osobie starajacej sie. Na podstawie tego opisu Departament Pracy orzecze jaka jest srednia zarobkow na danym stanowisku. Sponsor musi wykazac sie gotowoscia zaplacenia przynajmniej 95% sredniej plac ustanowionej przez Departament Pracy na dane stanowisko.
Nastepnym krokiem jest zlozenie dokumentow i aplikacji w Biurze Imigracyjnym. Jesli sponsor jest z okolic Chicago, aplikacja taka skladana jest do regionalnego Biura INS w Nebrasce. Aplikacja wypelniana jest na druku I-129 i dodatku H. Towarzyszace dokumenty musza wykazac, ze aplikant spelnia wszystkie wymagania, tj. posiada wyksztalcenie wyzsze lub odpowiednik, oferte pracy na stanowisku wymagajacym takiego wlasnie wyzszego wyksztalcenia i deklaracje, ze sponsor bedzie placil aplikantowi przynajmniej 95% sredniej plac wczesniej ustalonej przez Departament Pracy.
Liczba wiz H-1B jest ograniczona limitem rocznym. Limit ten w ciagu ostatnich lat wzrosl od 60 tysiecy rocznie do 195 tysiecy rocznie.
Najnowsza ustawa zwieksza liczbe wiz H-1B do 195 tysiecy rocznie, przynajmniej na lata 2001, 2002 i 2003. Co wazniejsze, petycje zlozone przed 1 pazdziernika 2000 nie beda wlaczone w te nowa pule 195 tysiecy, lecz zwiekszona zostanie dla nich retroaktywnie (do tylu) pula z zeszlego roku budzetowego. Wyglada wiec na to, ze w przyszlym roku nie zabraknie wiz pracujacych H-1B.
Pewne grupy osob starajace sie o H-1B nie beda wliczane w roczny limit. Beda one mogly starac sie o wize nawet, jesli limit na dany rok bedzie wyczerpany. Ta uprzywilejowana grupa to osoby przybywajace by pracowac na wizach H-1B dla instytucji akademickich (szkoly wyzsze) oraz organizacji charytatywnych z nimi zwiazanych oraz osoby przybywajace do pracy w rzadowych instytucjach badawczych.
Nastapila rowniez zmiana w sposobie liczenia przyznawanych wiz. Zmiana ta jest na korzysc imigrantow. W przeszlosci INS czesto liczylo kazda petycje o wize H, nawet jesli kilka bylo zlozonych dla tej samej osoby. Liczylo sie kazda petycje zlozona dla tego samego pracownika wyczerpujac w ten sposob znacznie szybciej niz powinno limit wiz. Wedlug nowego prawa jesli ta sama osoba ma kilka petycji o wize H-1B, poniewaz na przyklad pracuje dla kilku pracodawcow, wtedy wiza liczona jest tylko raz, zwiekszajac w ten sposob pule roczna.
Inna sekcja nowego prawa dotyczacego wiz H-1B wprowadza wieksza elestycznosc w zmianie pracodawcy na wizie H-1B. Do tej pory, wedlug starego prawa, aby mozna bylo zaczac pracowac dla nowego pracodawcy nalezalo poczekac, az nowy pracodawca zlozy petycje na wize H-1B i az ta petycja jest zatwierdzona przez INS. Wedlug nowego prawa aplikant moze zaczac pracowac jak tylko nowy pracodawca zlozy petycje, zanim nawet INS ja zatwierdzi. Zmiana ta jednak dotyczy tylko aplikantow, ktorzy nie pracowali nielegalnie i ktorzy sa w legalnym statusie w momencie zlozenia nowej petycji. Sekcja ta ma na celu naprawienie problemow na jakie napotykaja pracownicy i pracodawcy w zwiazku z duzymi opoznieniami w Biurze Imigracyjnym. Powoduja one niejednokrotnie wielomiesieczne opoznienia w zatwierdzeniu nowej petycji. W czasie oczekiwania na wize wielu pracownikow tracilo oferty pracy, a wielu pracodowcow tracilo klientow i zamowienia. Zmiana wprowadzona przez nowe prawo eliminuje te problemy.
Inna sekcja pozwala osobom starajacym sie o pobyt staly na przedluzenie wizy H-1B powyzej szescioletniego limitu. Wedlug starego prawa wize H-1B mozna bylo otrzymac na maksymalny okres szesciu lat. Po szesciu latach, jesli aplikant nie otrzymal pobytu stalego musial albo wyjechac do swego kraju i czekac na pobyt staly tam, albo zmienic wize H-1B na inna wize. Zdarzalo sie to bardzo czesto ze wzgledu na to, ze opoznienia INS i Departamentu Pracy w przypadku zatwierdzania aplikacji na pobyt staly siegaja kilku lat. Nowe prawo pozwala na przedluzenie wizy H-1B ponad ustalone szesc lat, jesli udowodnic mozna, ze petycja na pobyt staly (petycja I-140 lub aplikacja w Departamencie Pracy) zostala zlozona ponad 365 dni wczesniej i nadal nie podjeto nad nia decyzji. Przedluzenie takie bedzie wydawane w rocznych odstepach, az aplikacja na pobyt staly zostanie zatwierdzona.
Inna sekcja nowego prawa, dotyczaca osob na roznych wizach nieimigracyjnych (nie tylko wizach H-1B) dotyczy osob, ktorych aplikacje o zmiane statusu na imigracyjny ( adjustment of status application) leza w INS od przynajmniej 180 dni. Osoby takie beda mogly pracowac dla innego pracodawcy, nie tego, ktory zlozyl petycje, bez tracenia mozliwosci kontynuowania aplikacji o pobyt staly. Jedynym wymaganiem jest to, by nowa praca byla w tej samej lub podobnej dziedzinie jak ta, na ktora zlozona zostala oryginalna petycja.
Na razie nowe prawo wyrazone jest tylko w akcie normatywnym Kongresu. O ile prawo jest juz aktualne, o tyle dopiero przepisy wykonawcze Biura Imigracyjnego zawierac beda pelna jego interpretacje.
Inna wazna zmiana wprowadzona przez Kongres w oddzielnym akcie jest podniesienie oplat za wizy pracownicze. Do tej pory oplata ta wynosila $610 ($110 oplata za aplikacje i $500 za oplacenie programu ksztalcacego obywateli USA, by dorownac mogli zagranicznej konkurencji). Od grudnia tego roku oplata bedzie wynosic o $500 wiecej.
Kongres zatwierdzil rowniez ustawe wprowadzajaca zmiany w prawie imigracyjnym dotyczacym ofiar przemocy fizycznej wyrzadzonej z reki czlonka rodziny, ktory jest w USA legalnie. Ustawa ta jednak w momencie, w ktorym oddajemy listopadowy "Monitor" do druku nie zostala jeszcze podpisana przez prezydenta Clintona. Nie spodziewamy sie jednak by Prezydent zwlekal z jej podpisaniem lub zazadal zmian. Dlatego tez pomimo tego, iz dopiero po podpisie Prezydenta zmiany stana sie prawem, postanowilam je opisac juz w tym numerze.
Zmiany sa bardzo pomyslne. Dotycza wszystkich aspektow prawa imigracyjnego obejmujacego staranie sie o pobyt staly przez osoby, ktore sa ofiarami przemocy fizycznej z reki czlonka rodziny (meza lub rodzica). Osoby takie moga zlozyc samodzielna petycje, bez wiedzy osoby nad nimi sie znecajacej i bez ich wspolpracy.
W wypadku skladania petycji przez aplikanta, nad ktorym zneca sie malzonek, ktory jest obywatelem lub rezydentem USA, aplikant taki moze otrzymac pobyt staly na podstawie samodzielnej petycji, jesli udowodni, ze jest malzonkiem rezydenta lub obywatela USA, ktory sie nad nim (nia) znecal, ze malzenstwo bylo prawdziwe w momencie zawarcia, ze aplikant jest osoba dobrego moralnego charakteru, i ze aplikant cierpialby "olbrzymia krzywde" ( extreme hardship) gdyby byl deportowany do swego kraju. Nowe prawo likwiduje wymaganie udowodnienia "olbrzymiej krzywdy", ktore to wymaganie bylo bardzo subjektywne i powodowalo, ze wiele prawdziwie skrzywdzonych kobiet nie moglo otrzymac pobytu stalego.
Nowe prawo pozwala rowniez na staranie sie o samodzielna petycje spoza granicy USA, jesli tylko znecanie odbylo sie na terenie USA. Jest to bardzo pozytywna zmiana, poniewaz bardzo czesto malzonkowie znecali sie nad swymi zonami i wysylali je szybko poza granice kraju, gdzie zostawaly juz one bez mozliwosci powrotu. W mysl nowej ustawy beda one mogly starac sie o samodzielna petycje z zagranicy.
Wedlug starego prawa, zona rezydenta, ktora skladala samodzielna petycje musiala odczekac kilka lat zanim mogla zlozyc koncowe dokumenty na pobyt staly, tak jak byloby to w przypadku gdyby maz ja sponsorowal. Nowe prawo wprowadza bardzo istotna zmiane, mianowicie traktuje wszystkie samodzielne petycje tak jak petycje przez malzenstwo z obywatelem. Zaraz po zatwierdzeniu samodzielnej petycji, obojetnie czy samodzielny aplikant jest malzonkiem obywatela czy rezydenta USA, bedzie mogl natychmiast po zatwierdzeniu samodzielnej petycji skladac aplikacje koncowa o pobyt staly ( adjustment of status). Aplikacja ta rowniez nie bedzie podlegac karze $1,000, nie bedzie wiec znaczenia, czy samodzielna petycja zlozona zostala przed czy po 14 stycznia 1998, wszystkie beda sie kwalifikowac na staranie sie o staly pobyt bez koniecznosci wyjazdu z USA.
Inne wazne zmiany w tej dziedzinie to mozliwosc zlozenia samodzielnej petycji nawet i na dwa lata po rozwodzie, jesli tylko rozwod byl wynikiem znecania sie. Wedlug starego prawa, samodzielna petycja mogla byc zlozona tylko w przypadku jesli rozwod jeszcze nie nastapil. Rowniez wedlug starego prawa aplikant nie mogl ponownie zawrzec nowego zwiazku malzenskiego, az otrzymal(a) pobyt staly. Nowe prawo pozwala na otrzymanie pobytu stalego nawet jesli aplikant zawarl ponownie zwiazek malzenski.
Inne zmiany w prawie imigracyjnym dotyczacym ofiar przemocy fizycznej dotycza obrony w procesie deportacyjnym jak rowniez innych ulg imigracyjnych. W nastepnym numerze opisze dokladnie procedure starania sie o pobyt staly przez ofiary przemocy fizycznej ze szczegolnym uwzglednieniem ostatnich zmian w prawie.
Kongres zatwierdzil rowniez zmiany w prawie, ktore bylo tematem ostatniego artykulu, a wiec automatycznej naturalizacji i dziedziczenia obywatelstwa. Ustawa ta rowniez nie zostala jeszcze podpisana przez Prezydenta. Jesli stanie sie prawem znacznie ulatwi staranie sie o obywatelstwo dla dzieci, ktorych rodzice sie naturalizuja.
Inna ustawa, na ktorej zatwierdzenie czekamy, to ustawa przedluzajaca program pozwalajacy na staranie sie o pobyt staly dla pracownikow religijnych. Program ten skonczyl sie 30 wrzesnia biezacego roku i jego przedluzenie jeszcze nie zostalo zatwierdzone przez Kongres, spodziewane jest jednak lada dzien.
O wszystkich zmianach bedziemy Panstwa informowac na biezaco na lamach "Monitora."
