Tragedia 11 września przyniosła ogromne zmiany w sposobie traktowania imigrantów w Stanach Zjednoczonych. Większość zmian prawa imigracyjnego wprowadzona została przez administrację Busha, głównie przez Prokuratora Generalnego Johna Ashcrofta. Zasadnicza modyfikacja prawna nie była poddawana żadnym publicznym debatom. Niektóre przepisy weszły w życie nawet zanim zostały podane do publicznej wiadomości. Jako główną przyczynę restrukturyzacji prawnej przyjmowano kwestię bezpieczeństwa narodowego, ale, jak Państwo sami zauważą, wiele z nich z bezpieczeństwem nie ma nic wspólnego.
Poniżej zaprezentowaną listę innowacji prawa imigracyjnego przygotowałam do prelekcji na konferencji w University of Illinois i obserwowałam olbrzymie zdziwienie czy wręcz zaszokowanie uczestników konferencji, w większości rodowitych Amerykanów, cytowanymi przeze mnie zmianami prawnymi. Przedmiotem ich zdziwienia był głównie fakt drastycznego ograniczenia wolności i prawa imigrantów. Ciekawa jestem reakcji Państwa. W końcu zmiany te dotyczą nas bezpośrednio.
W dniu 20 września 2001 Departament Sprawiedliwości opublikował przepis pozwalający na aresztowanie osób podejrzanych o naruszanie bezpieczeństwa narodowego na 48 godzin bez formalnego oskarżenia, a nawet na czas nieokreślony, jeśli zajdą "wyjątkowe okoliczności." Jednakże nie zdefiniowano pojęcia "wyjątkowych okoliczności".
Jako następna modyfikacja prawna została wprowadzona 21 września 2001 procedura rozpraw imigracyjnych prowadzonych za zamkniętymi drzwiami. Po raz pierwszy spotkaliśmy się z sytuacją, w której rozprawy imigracyjne zostały zamknięte nie tylko dla prasy, ale nawet dla rodzin oskarżonego. Także i w tej sytuacji rząd nie zaprezentował przepisów wykonawczych interpretujących warunki uzasadniające stosowanie procedury rozpraw za zamkniętymi drzwiami.
12 października 2001 Prokurator Generalny wystosował list do szefów innych komórek administracji państwowej wzywający ich do ograniczenia wydawania informacji w ramach FOIA (Freedom of Information Act). FOIA jest programem, dzięki któremu mogą Państwo poprosić na przykład o kopie swych dokumentów w biurze imigracyjnym. Według nowego ustalenia nie będzie Państwu wydana cały pakiet dokumentów, lecz tylko pewna ich część; nie dowiedzą się więc Państwo co zostało pominięte i dlaczego.
15 listopada 2001 Departament Stanu wprowadził nowy system sprawdzania aplikantów ubiegających się o wizy tymczasowe do Stanów Zjednoczonych. Dotyczył on wprawdzie głównie obywateli państw arabskich, ale raz wprowadzony może w przyszłości być wykorzystany w każdym konsulacie Stanów Zjednoczonych. Program ten polega na sprawdzeniu rekordu kryminalnego każdego aplikanta, co opóźnia wydanie wizy o kilka tygodni.
16 listopada 2001 senator Feingold otrzymał list od Departamentu Sprawiedliwości, w którym ogłoszono, że informacje o danych personalnych i miejscu przetrzymywania imigrantów zatrzymanych po 11 września nie zostaną ujawnione. Był to jeden z wielu przykładów, kiedy administracja odmówiła Kongresowi Stanów Zjednoczonych wyjaśnień dotyczących nowych ograniczeń prawnych.
19 lutego 2002 Prokurator Generalny ogłosił "reformę" BIA. BIA, Board of Immigration Appeals, jest imigracyjnym sądem apelacyjnym. Często jest to ostatnia możliwość osoby, która została przez sędziego imigracyjnego skazana na deportację. "Reforma" polegać miała na "usprawnieniu" działania tej izby. Zamiast trzech sędziów podejmujących do tej pory decyzje nad każdą sprawą, tylko jeden sędzia został uposażony w kompetencje wyrokowania, i to zazwyczaj bez konieczności przedstawienia uzasadnienia prawnego. Izba również będzie od teraz bardziej wymagająca jeśli chodzi o podania o apelacje. Liczba sędziów z 21 zredukowana została do 11, i to tych najbardziej konserwatywnych. Rezultatem tych zmian jest zwiększona liczba odrzuconych apelacji, z 59% do 86%.
10 kwietnia 2002 Departament Sprawiedliwości ogłosił, że lokalne służby ścigania, to znaczy policja lokalna i stanowa mają prawo działać jako oficerowie imigracyjni, to znaczy ścigać osoby, które są w USA nielegalnie. Wybór należy jednak do władz lokalnych, czy skorzystają z tych nowych uprawnień, czy nie. Według ordynacji miasta Chicago, lokalna policja nie może na razie egzekwować prawa imigracyjnego, i wszystko wygląda na to, że tak pozostanie. Należy się jednak liczyć z faktem, że nie każde miasto postąpi podobnie, i niektóre z miast będą dla nielegalnych imigrantów bardziej niebezpieczne.
12 kwietnia 2002. Departament Sprawiedliwości wydał przepis zakazujący osobom na wizach turystycznych uczenia się w Stanach Zjednoczonych. Tylko osoby na wizach studenckich mogą uczęszczać do szkoły. Zamiana wizy turystycznej na studencką trwa zazwyczaj około 6 miesięcy, a więc często dłużej niż kurs, na który imigrant chciałby uczęszczać. Ten przepis spowodował, że drastycznie spadło zainteresowanie kursami języka angielskiego, z których korzystało wielu imigrantów przebywających na wizach turystycznych. Wiele szkół musiało zrezygnować z prowadzenia tych kursów, w konsekwencji czego wielu nauczycieli straciło pracę.
Data 10 maja 2002 oznacza wprowadzenie nowego programu sprawdzania historii kryminalnej - IBIS (Interagency Border Inspection System), który dotyczy każdej aplikacji i petycji złożonej w biurze imigracyjnym. Od tego momentu każda aplikacja i petycja w biurze imigracyjnym będzie poważnie opóźniona. Z tymi opóźnieniami zmagamy się do dziś.
16 maja 2002 wprowadzono nowy system ewidencji i kontroli studentów międzynarodowych- SEVIS (Student and Exchange Visitor Information System). Jest on bazą danych osobowych każdego studenta na wizie studenckiej. Stanowi on federalny system przekazu informacji, które do tej pory pozostawały do wewnętrznego użytku szkoły. Wprowadzenie systemu SEVIS oznacza konieczność powiadamiania administracji federalnej przez szkołę nie tylko o terminie rozpoczęcia, zakończenia i przerwach w zajęciach szkolnych, ale też o wydarzeniach w życiu prywatnym studentów; zmianach ich danych osobowych, frekwencji, postępie akademickim czy też prywatnych wyjazdach.
13 czerwca 2002 Prokurator Generalny wprowadził nowy program monitorowania i rejestrowania imigrantów. W myśl tego programu imigranci z wybranych krajów, a w przyszłości być może i wszyscy imigranci, będą kontrolowani i rejestrowani przy wjeździe, 30 dni po wjeździe, każdego następnego roku w rocznicę pierwszej rejestracji i przy wyjeździe. Dotyczy to zarówno imigrantów przebywających w Stanach Zjednoczonych legalnie, jak i również tych, którzy są tutaj już nielegalnie.
26 lipca 2002 wydany został przepis nakazujący wszystkim imigrantom powiadamianie biura imigracyjnego o każdej zmianie adresu w ciągu 10 dni od przeprowadzki. Problem polega na tym, że setki tysięcy tych aplikacji leżą w biurze imigracyjnym nie wprowadzone jeszcze do komputera, ze względu na nieodpowiednią organizację. Innym problemem jest fakt, że biuro imigracyjne nie wysyła żadnego potwierdzenia, że otrzymało aplikacje o zmianie adresu. W razie oskarżenia, nie ma się więc czym bronić.
12 sierpnia 2002 ruszyła rejestracja (przy wjeździe) niektórych obywateli państw arabskich.
W dniu 6 listopada 2002 rozpoczęła się rejestracja obywateli 26 krajów (głównie arabskich), którzy przybyli do Stanów Zjednoczonych na wizach tymczasowych przed 10 września 2002. Ponieważ objęła ona wiele tysięcy imigrantów, doprowadziła do całkowitego sparaliżowania biura imigracyjnego. Personel, który normalnie zajmował się przyznawaniem aplikacji i petycji na pobyt stały, został wykorzystany do przeprowadzenia specjalnej rejestracji. Rejestracja ta skończyła się dopiero tydzień temu. W jej wyniku wiele osób przebywających w USA nielegalnie znalazło się w więzieniu, a potem w procedurze deportacyjnej. O ile ta rejestracja nie dotyczyła Polaków, to należy pamiętać, że plan Johna Ashcrofta przewiduje poddanie takiej rejestracji wszystkich imigrantów w Stanach Zjednoczonych. Czy rejestracja będzie kontynuowana, przekonamy się w przyszłości.
18 grudnia 2002 Prokurator Generalny upoważnił agentów FBI (Federal Bureau of Investigation) do działania w charakterze oficerów imigracyjnych. Oznacza to znaczy wyposażył ich w kompetencje zatrzymywania i aresztowania osób, które złamały prawo imigracyjne.
Powyższa lista zawiera tylko najważniejsze zmiany. Było ich znacznie więcej. Jak Państwo zauważają, ograniczyły one bardzo znacznie swobodę imigrantów w tym kraju. Nie wiemy także czy będą one kiedykolwiek odwołane. Obecnie musimy z nimi żyć. Zobowiązani również jesteśmy do dokładnego zaznajomienia się z nimi w celu uniknięcia niebezpiecznych sytuacji i ewentualnych problemów z biurem imigracyjnym.
Proszę zwrócić uwagę, że wszystkie zmiany wprowadzone zostały bez porozumienia z Kongresem USA i bez publicznej debaty. Jest to bardzo niebezpieczna forma wprowadzania nowych procedur. Bezpieczeństwo wewnętrzne jest oczywiście bardzo ważne, ale nie można go osiągać kosztem odbierania praw i swobód obywatelskich.
Autorką artykułu jest Agata Gostyńska Frakt.
Adwokat imigracyjny i rodzinny
Tel. (312) 644-8000
Nowy adres: 100 W. Monroe, Suite 1705
Chicago, IL 60603
