Poziom zycia czlowieka zalezy w duzej mierze od jego sytuacji finansowej, a przede wszystkim od wysokosci stalego dochodu. W Ameryce pracy nie brakuje i standard zycia przecietnego pracujacego mieszkanca tego kraju jest stosunkowo wysoki. Niestety, nie mozna tego powiedziec o poziomie zycia przecietnego amerykanskiego emeryta. Jego dochody sa o wiele nizsze niz czlowieka aktywnego zawodowo i w zwiazku z tym poziom zycia jest rowniez znacznie nizszy. Wielu z tych, ktorzy przez dziesiatki lat zyli dostatnio, po przejsciu na emeryture zyje w biedzie.
Nie ma chyba czlowieka, ktory nie marzylby o spokojnej starosci. Kazdy z nas jesien swojego zycia chcialby przezyc godnie i spokojnie. Jak pokazuje zycie, nie kazdemu cel ten udaje sie osiagnac. Osiagaja go tylko ci, ktorzy o swojej starosci mysleli, gdy byli jeszcze mlodzi. Ci ktorzy przewiduja, planuja i w wieku przedemerytalnym zdaza zbudowac fundusz zdolny do produkowania dochodu, ktory zastapi utracony dochod z pracy.
Jakie sa Twoje, Drogi Czytelniku, szanse na spokojna starosc? Co robisz aby zapewnic sobie poziom zycia jaki sobie wymarzyles i na jaki zasluzyles?. Skad, gdy przestaniesz pracowac, pochodzic beda srodki na Twoje utrzymanie? Czy beda Ci w stanie zapewnic godziwy standard zycia?
Jezeli nie jestes pracownikiem instytucji rzadowej, duzej korporacji lub innej instytucji gwarantujacej swoim pracownikom odpowiednio wysokie swiadczenia emerytalne, to swoj fundusz emerytalny musisz budowac sam (czasem z pomoca pracodawcy) oszczedzajac i inwestujac juz od dzis. Im dluzszy okres czasu masz do emerytury, tym lepiej, gdyz do zbudowania odpowiedniego funduszu potrzebne Ci beda mniejsze naklady finansowe. I vice versa, im krotszy okres czasu, tym wiecej Cie to bedzie kosztowac, Ponadto, im krotszy okres inwestycyjny, tym mniejsza szansa na zgromadzenie potrzebnych funduszy. Jezeli rozpoczniesz oszczedzanie dopiero na kilka lat przed emerytura, wielkiego kapitalu juz nie zgromadzisz.
W Ameryce oszczedzajacy na emeryture maja do dyspozycji wiele planow i kont emerytalnych. Generalnie mozna je podzielic na dwa rodzaje:
- pracownicze plany emerytalne w miejscu pracy
- indywidualne konta emerytalne.
Rzadza nimi rozne przepisy, ale sa one do siebie podobne pod dwoma wzgledami:
1. przyrost kapitalu jest tax deferred,
2. kontrybucje sa przewaznie tax deductible.
W pierwszym przypadku przyrost wartosci konta w okresie akumulacyjnym nie jest opodatkowany. Umozliwia to szybszy przyrost kapitalu, niz na kontach opodatkowanych na biezaco. Podatek odlozony jest do momentu wybrania pieniedzy z konta emerytalnego, czyli jest deferred. Dochod pobierany jest przewaznie po przejsciu na emeryture, a wtedy ma on z reguly nizsze zarobki i w zwiazku z tym placi tez nizsze podatki. Tax deductible oznacza, ze wplacona kwota obniza w danym roku podatek od dochodu. Np., gdy osoba wplacajaca jest w 28% przedziale podatkowym i gdy w danym roku wplaci na konto emerytalne np. $2,000, to zaoszczedzi $560.
Pracownicze plany emerytalne
Plany emerytalne w miejscu pracy mozna podzielic na dwie kategorie: plany typu pension plans, czyli defined benefit plans oraz plany typu defined contribution.
Pension plans
Pension plans to plany emerytalne oferowane swoim pracownikom przez instytucje rzadowe lub duze, bogate korporacje. Pracownik po przejsciu na emeryture otrzymuje gwarantowana pensje z gory okreslonej wysokosci (czyli defined benefit), uzaleznionej przede wszystkim od dlugosci okresu zatrudnienia oraz wysokosci zarobkow. Pracownik nie bierze udzialu w budowaniu funduszu. W zwiazku z duzymi kosztami i skomplikowanymi przepisami rzadzacymi defined benefit plans, tylko znikomy procent pracodawcow oferuje ten rodzaj planu emerytalnego.
Defined contribution plans
Defined contribution plans to plany emerytalne oferowane przez male i srednie kompanie. Wysokosc dochodu emerytalnego jest niewiadoma. Uzalezniona jest od wysokosci kontrybucji uiszczanych w okresie akumulacyjnym, dlugosci tego okresu oraz tempa przyrostu kapitalu. Istnieje kilka rodzajow planow tego typu. Korporacje moga oferowac 401(k), Profit Sharing Plans, Simple Plans. Instytucje niedochodowe i charytatywne, takie jak szkoly publiczne, koscioly, niektore szpitale, itp. moga oferowac Tax Sheltered Annuity, znane tez jako 403(b) lub 407 Plans. Firmy nieinkorporowane lub osoby pracujace na wlasny rachunek moga oferowac wlascicielom i pracownikom plany typu KEOGH, znane tez jako HR-10, Simplified Employee Pension Plans, czyli SEP oraz SIMPLE plans. Pracownik w zaleznosci od planu partycypuje lub nie partycypuje w budowaniu funduszu. Prawo ustala maksymalne wielkosci wplat i zasady funkcjonowania kazdego z tych planow.
401(k)
Najpopularniejszym planem wsrod pracowniczych kont emerytalnych jest, bez watpienia, 401(k). Okolo polowy Amerykanow (47%) pracuje w przedsiebiorstwach oferujacych ten typ konta emerytalnego. Pracownicy maja moznosc wplacania na 401(k) do 25% swoich zarobkow, do $10,000 rocznie. Pracodawca moze (i wielu to czyni) wykonywac tzw. matching, czyli doplacac do wplat pracownikow. Niektore firmy doplacaja nawet 100%. Najczesciej spotykane sa doplaty pomiedzy 25 a 50 centow do wplaconego dolara. Przyrost kapitalu jest wtedy natychmiastowy. Nawet gdy doplata jest niewielka, np 25%, zysk jest bardzo znaczny, bo 25% w dniu wplaty. Niezwloczny zysk kilkadziesiat procent, bez ryzyka.
Czyz nie jest to wcale idealna inwestycja? Wplacone do planu pieniadze przyrastaja nieopodatkowane az do momentu ich wybrania. Pomnazane sa za pomoca instrumentow finansowych oferowanych przez dany 401(k). Sa to z reguly mutual funds, czyli fundusze powiernicze.
Mimo, ze 401(k) oferuje tak wiele korzysci nie wszyscy uprawnieni do partycypowania to czynia. Wedlug badan przeprowadzonych przez Intuit wsrod tych, ktorzy maja moznosc korzystania z 401(k) tylko 66% partycypuje w tym planie. Sposrod nich tylko 51% wplaca maksymalne dozwolone kwoty. Az 71% uprawnionych nie wie ile maksymalnie moze wplacac. Jak widac z powyzszego przykladu, mimo ze mogloby, wiele osob nie korzysta z 401(k) w pelni lub, co gorsze, w ogole.
KEOGH
Jest to plan emerytalny dla nieinkorporowanych biznesow i osob pracujacych samodzielnie. Znany jest rowniez pod nazwa HR-10. Keogh moze byc zakladany jako Defined Contribution Keogh ( Profit Sharing Keogh, Money Purchase Keogh, lub Combination Keogh) lub jako Defined Benefit Keogh. Zasady funcjonowania Keogh sa podobne do innych emerytalnych planow pracowniczych. Maksymalna roczna wplata jest uzalezniona od rodzaju planu i generalnie defined contribution Keogh nie moze przekroczyc kwoty $30,000. W przypadku defined benefit Keogh kontrybucja moze nawet przekroczyc kwote $100,000 w roku.
SEP (Simplified Employee Pension)
Plan ten znany jest takze pod nazwa SEP-IRA. Korzystaja z niego male biznesy, a zwlaszcza osoby pracujace na wlasny rachunek, takie jak np. kontraktorzy, lekarze, adwokaci, itp. Jest on oparty na koncie IRA, ale posiada dodatkowe zalety. Pracodawca wplaca pieniadze na indywidualne konta pracownikow, ktorzy maja pelna kontrole nad tymi funduszami i moga decydowac o sposobie ich inwestowania. Druga zaleta tego planu jest takze i to, ze praktycznie nie istnieja koszty administracyjne jego utrzymywania, jako ze urzad podatkowy nie wymaga skladania corocznych raportow. Sa jednak takze pewne wymagania, ktore trzeba spelnic. Przede wszystkim trzeba wplacac taki sam procent zarobkow na konta wszystkich pracownikow. Jesli wlasciciel wplaca 10% swoich zarobkow, to musi wplacic takze po 10% zarobkow kazdego pracownika. Maksymalny limit wplaty dla pracownika wynosi 15% rocznych zarobkow i nie wiecej, niz $24,000 na rok dla pracownika. Maksymalna wplata dla osoby pracujacej na wlasny rachunek wynosi 13.0435% dochodu netto z businessu i nie wiecej, niz $20,870. Zalozyc taki plan moze kazdy przedsiebiorca, ktory nie posiada dla swoich pracownikow zadnego innego planu emerytalnego.
SIMPLE
( Savings Incentive Match Plan for Employees)
To plan emerytalny dla pracownikow malych firm. Uproszczone zasady zakladania i funkcjonowania czynia go popularnym wsrod wlascicieli malych biznesow, ktorzy nie chca zakladac bardziej skomplikowanych planow emerytalnych. Kontrybucja wlasciciela nie moze przekraczac $6,000 w roku plus 3% jego zarobkow. Pracownicy, ktorzy chca partycypowac moga lokowac w SIMPLE czesc swoich zarobkow, rowniez do $6,000 rocznie. Firma musi doplacac do ich wplat, do 3% zarobkow.
Indywidualne konta emerytalne
IRA (Individual Retirement Account)
Jest to konto zakladane przez osoby indywidualne, nie przez pracodawce. Istnieje kilka rodzajow IRA, ale dla oszczedzajacych na emeryture korzystne sa dwa rodzaje: tradycyjne konto IRA oraz Roth IRA. Osoba uprawniona ma moznosc wplacenia za dany rok podatkowy do $2,000. Malzenstwo moze wplacic do $4,000. Konto zakladac moze kazdy do tego uprawniony (warunki zmienne w zaleznosci od rodzaju IRA), kto w roku kalendarzowym, za ktory rozlicza podatki, mial dochod co najmniej rowny wplacie na konto IRA. Wplaty na tradycyje IRA moga obnizac podatki, na konto Roth-IRA nie. Na kontach Roth-IRA tak przyrost kapitalu, jak i dochod nie sa opodatkowane. Na tradycyjnym IRA kapital przyrasta nieopodatkowany az do momentu wybrania pieniedzy z konta. Przedwczesne wybranie pociaga za soba (z wyjatkiem kilku tylko przypadkow) koniecznosc zaplacenia 10% kary.
Konta IRA sa obecnie najpopularniejsza forma indywidualnego konta emerytalnego. Zainteresowanie nimi wzrasta szczegolnie w "sezonie podatkowym", kiedy to milionom podatnikow wplaty na tradycyjne konta IRA pozwalaja obnizac podatki od dochodu za rok ubiegly.
Annuity
Annuities sa to indywidualne konta emerytalne ustepujace co prawda popularnoscia kontom IRA, ale dzieki pewnym unikalnym cechom sa one rowniez powszechnie wykorzystywane. Annuity jest to kontrakt finansowy miedzy klientem a kompania finansowa, w ktorym kompania ta zobowiazuje sie przyjac pieniadze od klienta, inwestowac je i w odpowiednim momencie mu je zwrocic. Zwrot przewaznie nastepuje w formie dochodu wyplacanego osobie do tego uprawnionej (annuitant) w uzgodnionym okresie czasu. Moze byc nawet wyplacany dozywotnio.
Rozroznia sie dwa podstawowe rodzaje annuity: tax deferred annuity oraz immediate annuity. Tax deferred ma za zadanie pomnazac lokowany na koncie kapital, zas immediate ma za zadanie wyplacac dochod. Oszczedzajacy na emeryture korzystaja oczywiscie z pierwszego rodzaju.
Wsrod tax deferred annuities rozroznia sie kilka ich typow. Najbardziej popularne sa dwa:
- fixed rate annuity
- variable rate annuity.
W fixed rate annuity kompania gwarantuje bezpieczenstwo oraz tempo wzrostu wplaconego kapitalu. W variable pieniadze lokowane sa na tak zwanych separate accounts, czyli mutual funds. Tempo wzrostu kapitalu jest uzaleznione od wynikow inwestycyjnych danego funduszu. Potencjal zysku jest wiekszy, ale ani tempo wzrostu, ani bezpieczenstwo kapitalu nie sa gwarantowane.
Tylko niewielki procent mieszkancow USA dobrze orientuje sie w mozliwosciach inwestowania i gromadzenia kapitalu na czas emerytury. Jeszcze mniejszy procent osob faktycznie inwestuje i wykorzystuje w pelni istniejace mozliwosci.
Mam nadzieje, ze moj artykul przyczyni sie, choc w czesci, do tego, ze Ty, Drogi Czytelniku, bedziesz zaliczal sie wlasnie do tej dobrze poinformowanej i zabezpieczonej wiekszosci.
