Istnieje wiele starożytnych odniesień do fety – słonego, kruchego białego sera z mleka owczego lub z mieszanki mleka owczego i koziego, moczonego w solance.
Pierwsze wzmianki o przodku fety można znaleźć w „Odysei” Homera.
Zgodnie z legendą Cyklop Polifem przewoził mleko od swoich owiec w skórzanych workach zrobionych ze zwierzęcych żołądków. Pewnego dnia zorientował się, ku swemu wielkiemu zdziwieniu, że mleko zsiadło i przybrało stałą formę grudek (wielkość dzisiejszych jednocentówek), ale nadal smakowało dobrze. Wprawdzie mit ten trudny jest do zweryfikowania, jednak uznaje się, iż to był początek produkcji sera (ówczesna nazwa produktu) z zastosowaniem „techniki Polifema”.
Pierwsze wzmianki o serze feta pojawiły się w czasach bizantyjskich i nazywano go „prosphatos” (niedawny lub świeży). Pietro Casola, włoski podróżnik odwiedzający Heraklion na Krecie w 1494 roku, opisał produkcję i przechowywanie fety w solance. Ale dopiero w XVII wieku Grecy zaczęli używać nazwy „feta” (plaster), najprawdopodobniej odnoszącej się do sera krojonego w grube plastry do przechowywania w pojemnikach lub krojonego w cienkie plasterki do podania.
Ser Feta jest lekko pikantny o solankowym smaku, kremowej i kruchej konsystencji. To mleko owcze nadaje ten maślany smak, a kozie - dodaje kwasowości.
Warto przyglądać się etykiecie sera i zawartości mleka w mleku. Prawdziwa feta wytwarzana jest głównie z mleka owczego, jak wspomniałam, z domieszką mleka koziego (15-30 procent). Bardzo często dzisiejsza feta produkowana jest z mleka krowiego z dodatkiem… chlorku wapnia i serwatki w proszku. Cóż, starajmy się tego unikać, bowiem popyt kieruje podażą…
Większość z nas zna fetę suchą, słoną i kruchą, którą dodaje się do sałatki greckiej. To właśnie amerykańska feta z mleka krowiego, często wstępnie pokruszona, chociaż określana zastrzeżoną nazwą grecką. (Zastrzeżenie z 2002 roku dotyczy tylko Unii Europejskiej; Grecja wygrała 16-letnią batalię sądową z Niemcami i Danią). Tylko około 2 procent „białego złota” spożywanego w Stanach Zjednoczonych faktycznie pochodzi z Grecji.
Feta jest kwintesencją życia Greków i zjadają około 50 funtów tego sera rocznie. W USA Fetę najczęściej podaje się w sałatkach greckich, ale… w orzeźwiającej sałatce z arbuzem i miętą, pikantne nuty fety podkreślą świeżą słodycz owocu.
Ser ten jest też świetnym dodatkiem do pizzy lub bruschetty – pizza ze świeżym pomidorem, oliwkami, karczochami i fetą z pewnością przypadnie do gustu wielu smakoszom. Jest idealnym dodatkiem do pasztetów mięsnych i serowych, nadając im wspaniały, kremowy smak. Grillowane warzywa i feta w folii to doskonały bezmięsny posiłek lub letni dodatek. Feta jest także przyjacielem jajek, niezależnie od tego, czy jest zmieszana z omletem ze szpinakiem, jajecznicą na śniadanie ze świeżymi ziołami, czy też dodana do obiadowej frittaty.
Uwielbiam marynować fetę w dobrej oliwie z oliwek, świeżym tymianku, oregano i ziarnach pieprzu. Rzucona potem na świeży chleb zastępuje najlepszą szynkę. Pasuje również do jagnięciny, świeżych warzyw i prawie wszystkiego, a czerwone miękkie wina (Pinot Noir i Beaujolais) oraz rześkie białe wina i musujące (Sauvignon Blanc, Cava) doskonale uzupełniają się wzajemnie.
Smażona feta
z sezamem i pikantnym miodem. Pyszny i efektowny pomysł na małe „conieco”. Słona feta posypana chrupiącymi ziarnami sezamu, smażona na patelni, chrupiąca i podawana na ciepło z pikantnym miodowym sosem.
Składniki:
- kostka fety
- 3 łyżki mąki
- 1 jajko, lekko wymieszać
- 2 łyżki białego sezamu
- 1 łyżka czarnego sezamu
- 2 łyżki panko
- oliwa/olej do smażenia
- pikantny miód
- 5 łyżek miodu
- 1 łyżeczka pokruszonej papryki
- 0,5 łyżeczki kminku (w całości)
- 1 łyżeczka świeżego tymianku (listki)
- 1 łyżeczka czarnego pieprzu
- 2 ząbki czosnku, zmiażdżyć
- 1 łyżka soku z cytryny
- 3 łyżki oliwy z oliwek
Przygotowanie:
- Ze wszystkich składników przygotować sos miodowy: miód podgrzać, dodać zioła i przyprawy, na końcu olej; wymieszać i odstawić.
- Ser pokroić w plastry, osuszyć (ręcznik papierowy), otoczyć: w mące, potem w rozbełtanym jajku, na końcu w mieszance panko z ziarnami sezamu.
- Smażyć na oliwie/oleju z obydwu stron.
- Serwować ze świeżym pieczywem, polane sosem miodowym.
Anna Czerwińska
wielbicielka muzyki klasycznej i dobrej literatury, amatorka gór i namiotu, podglądania życia od kuchni i innych obserwacji wszelkich na własny użytek.
Autorka blogów: o kuchni Stanów Zjednoczonych i… truflach czekoladowych www.amerykanskiekulinaria.com; www.domowetrufle.com
kontakt: amerykanskie.kulinaria@gmail.com
