Zamieszkując bądź prowadząc działalność gospodarczą poza granicami Polski, możemy stać się stronami jak i późniejszymi adresatami orzeczeń sądów państw obcych. Najlepszym przykładem są wyroki orzekające rozwód. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeżeli np. polski obywatel weźmie ślub w Polsce z obywatelem innego państwa, a następnie rozwiedzie się z małżonkiem poza granicami kraju. W takim przypadku wyrok sądu państwa obcego nie będzie miał wpływu na sytuację tych osób w kraju ojczystym. Oznacza to, że zgodnie z dokumentami znajdującymi się w polskim Urzędzie Stanu Cywilnego, osoby te nadal pozostają w związku małżeńskim.
Uznanie zagranicznego orzeczenia rozwodowego przez organy w Polsce może mieć w pewnych sytuacjach bardzo istotne znaczenie, bowiem rozwiązanie małżeństwa na terytorium państwa obcego wywołuje skutki w tym kraju, natomiast w świetle prawa polskiego strony tego wyroku pozostają nadal w związku małżeńskim. Dokument, który potwierdza uznanie zagranicznego wyroku, może mieć ważne znaczenie w przypadku chęci uzyskania nowych dokumentów np. paszportu, a także postępowań spadkowych oraz dotyczących podziału majątku, który znajduje się w Polsce.
Przeprowadzenie procedury uznania wyroku rozwodowego musi być poprzedzone zebraniem niezbędnych dokumentów, takich jak oryginał wyroku rozwodowego opatrzony w klauzulę apostille, przysięgłe tłumaczenie tego wyroku, a dodatkowo ewentualnie zgoda byłego małżonka na uznanie zagranicznego orzeczenia rozwodowego. Trzeba jednak zaznaczyć, że wyrok rozwodowy musi być prawomocny – oryginał takiego wyroku musi więc posiadać takie potwierdzenie.
Istnieją dwie procedury uznania zagranicznego wyroku rozwodowego w Polsce. Postępowanie w tym zakresie będzie uzależnione od terminu wydania tego wyroku, tzn. inna będzie procedura jego uznania, jeżeli został on wydany przed 1 lipca 2009 r., a inna, jeżeli wydano go po 1 lipca 2009 r. W tym bowiem terminie nastąpiła istotna zmiana przepisów polskiej procedury cywilnej.
W przypadku wyroku rozwodowego wydanego w USA po 1 lipca 2009 r. podlega on uznaniu z mocy prawa na podstawie przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego. Oznacza to, iż każda osoba może posługiwać się wyrokiem rozwodowym sądu zagranicznego bez konieczności przeprowadzenia odrębnego postępowania. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że taki wyrok nie jest automatycznie zapisywany w aktach stanu cywilnego w Polsce, dlatego należy go najpierw zarejestrować we właściwym Urzędzie Stanu Cywilnego w kraju. W tym celu konieczne jest złożenie w Urzędzie Stanu Cywilnego odpowiedniego wniosku wraz z dołączonym oryginałem prawomocnego wyroku rozwodowego wydanego przez sąd za granicą wraz z jego tłumaczeniem przysięgłym na język polski. Stwierdzenie prawomocności może być zamieszczone w treści orzeczenia, na jego odpisie lub w oddzielnie wydanym zaświadczeniu przez właściwy organ. Dopuszcza się również złożenie jako dowodu prawomocności odpowiedniego dokumentu pochodzącego od konsula. Dodatkowo, jeżeli osoba pozwana w sprawie rozwodowej nie wzięła udziału w postępowaniu sądowym, to konieczne będzie wykazanie, że pozew rozwodowy został jej doręczony. Jeżeli złożone w Urzędzie Stanu Cywilnego dokumenty nie będą budziły wątpliwości, adnotacja o rozwodzie zostanie zamieszczona w aktach stanu cywilnego i tym samym wyrok rozwodowy wydany za granicą odniesie skutki prawne również na terenie Polski. Wniosek można złożyć nie tylko osobiście, ale również za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika np. adwokata. W takiej sytuacji nie będzie potrzeby, aby osoba, która chce zarejestrować wyrok rozwodowy, osobiście przyjeżdżała do Polski.
Uznanie w Polsce wyroku rozwodowego wydanego w USA przed 1 lipca 2009 r. jest bardziej skomplikowane i wymaga uznania takiego wyroku przez polski sąd. Należy zatem przeprowadzić przed polskim sądem odpowiednie postępowanie „legalizujące” taki wyrok. Wniosek o uznanie zagranicznego wyroku rozwodowego składa się do właściwego Sądu Okręgowego w Polsce. Trzeba do niego dołączyć m.in. dokumenty wskazane powyżej, jak również stosowną opłatę sądową. Możliwe jest także podjęcie działania odwrotnego, polegającego na uzyskaniu orzeczenia sądowego stwierdzającego brak możliwości uznania wyroku sądu zagranicznego, dla uniemożliwienia wprowadzenia go do polskiego obrotu prawnego. Warto w tej kwestii zasięgnąć porady np. u adwokata celem zebrania właściwych dokumentów lub sporządzenia odpowiednio brzmiącego wniosku. Jeżeli sąd wyda orzeczenie o uznaniu wyroku zagranicznego, należy taki fakt zgłosić do odpowiedniego polskiego Urzędu Stanu Cywilnego.
Uznanie wyroku zagranicznego przez sąd w Polsce pozwala na skierowanie go do organów egzekucyjnych (tj. do komornika) celem przymusowego wyegzekwowania uprawnień strony np. zapłaty zasądzonej kwoty od dłużnika, zapłaty zasądzonych alimentów, uzyskania udziału z majątku rozwodowym, czy wykonania innego obowiązku skonkretyzowanego w orzeczeniu.
Podkreślić przy tym należy, iż w szczególnych przypadkach orzeczenie sądu zagranicznego oparte na prawie obcym może nie być w Polsce uznane. Dotyczy to sytuacji, gdy prawo obce różni się w istotny sposób od prawa polskiego. W takim przypadku sąd orzekający zbada czy orzeczenie sądu państwa obcego (np. wyrok rozwodowy) można wykonać stosując polskie przepisy prawa.
Serdecznie zapraszam do kontaktu.
Adwokat Wojciech Strojek
Auris Kancelaria
ul. Krucza 16/22 lok. 7
00-526 Warszawa
tel.: +48 697 945 877
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.auriskancelaria.pl
