Drodzy czytelnicy, dziękuję za zainteresowanie naszym nowym pomysłem zadawania mi pytań, na które chętnie odpowiem i podam kilka pomysłów do dalszej refleksji.
Tym razem odpowiem na jedno pytanie, dotyczące bardzo ciężkiej sytuacji, w której zmuszeni jesteśmy przezywać żałobę lub stratę życiową w oczekiwaniu na święta. Niektórzy z nas się radują, a niektórzy nie mogą przestać się smucić. W tym roku bardzo dużo ludzi zmarło na COVID-19 i z różnych innych powodów. Podam poniżej małą receptę na to, jak radzić sobie w okresie świat, kiedy nasze serce boli, wszystko, co było normalne, uległo zmianie i żyjemy w kompletnie innej rzeczywistości.
Droga pani,
radzę sobie, jak mogę, ale nigdy nie byłem przygotowany na to, aby stracić tak bliską mi osobę. Żona zmarła w tym roku w maju, nie mogłem się z nią zobaczyć, nie mogliśmy mieć normalnego pogrzebu i wszystko było inaczej, nie tak, jak powinno być, a teraz święta się zbliżają i ja nie wiem, co mam zrobić. Jak podejść do świąt, kiedy mi się tylko chce położyć spać i obudzić w nowym roku?
Dziękuję R.
Proszę przyjąć moje kondolencje. Bardzo mi przykro, współczuję panu, jak i innym, którzy stracili swoich najbliższych. Co za ciężki rok! Nie mogliśmy mieć odpowiedniego pożegnania, nie mogliśmy być w szpitalu lub innym miejscu, kiedy umierała nasza bliska osoba. Nie odbyły się pogrzeby i inne rytuały pomagające nam w żałobie i w tym najtrudniejszym momencie naszego życia.
Okres świąteczny jest dla niektórych pełnią radości i nadziei, a dla innych najtrudniejszym momentem tęsknoty i smutku. Pamiętajmy, że są z nami osoby, które tylko czekają na to, aby ten rok się skończył. Wspierajmy się nawzajem i oferujmy pomoc i zrozumienie.
Według Eleanor Haley, Eric Donovan, Gary Roe: Jak radzić sobie w czasie świątecznym, kiedy serce cierpi w żałobie:
- Pamiętaj, że twoja bliska osoba, która zmarła, jest z tobą emocjonalnie; w twojej pamięci; w rzeczach, które ją tobie przypominają; w potrawach, które spożywasz; w muzyce, której słuchasz, w uśmiechu i w tym, co jest dla ciebie najważniejsze.
- Nie zajmuj się wieloma rzeczami na raz, tylko skup swoją uwagę na tym, co robisz w danym momencie. Wielozadaniowość nie przyda się w momencie, kiedy jesteś w żałobie.
- Rozmawiaj ze swoją bliską osobą, powiedz jej, co robisz i jak się czujesz.
- Zrób sobie na chwilę przerwę i nie myśl przez cały czas o osobie, która zmarła. Poczuj zadowolenie z muzyki, której lubisz słuchać podczas świat, z zapachów, ze światełek, które widzisz, i ciesz się upominkiem lub jakąś miłą chwilą w danym momencie.
- Masz prawo zmniejszyć aktywność na social media i innych komputerowych aplikacjach.
- Rozmawiaj z osobami, które cię wspierają.
- Zwróć uwagę na dobro, które cię otacza, podziękuj za to, co masz. Nie zapomnij zauważać pozytywnych chwil, nawet jeśli brakuje ci twojej bliskiej osoby.
- Nie próbuj uciekać w pracę lub inne zainteresowanie. Czasem poświęć chwilkę na wspomnienia i wzruszenie. Płacz jest najlepszym sposobem procesowania smutku i żałoby.
- Nie musisz zmuszać się do niczego. Nie oglądaj reklam, jeżeli nie masz ochoty albo wzbudzają one smutek.
- Naucz się mówić ‘nie’. Jeżeli czegoś nie chcesz robić, to odmów i powiedz ‘Nie, dziękuję’. Masz prawo powiedzieć ‘nie’.
- Bądź szczery. Jeżeli potrzebujesz pomocy, to poproś o nią.
- Udaj się gdziekolwiek masz ochotę. Weź kogoś ze sobą jak jesteś zaproszony na przyjęcie. Może będzie ci łatwej niż iść samemu?
- Możesz zmienić tradycje i zrobić cos zupełnie innego.
- Zwróć uwagę na to, że większość ludzi jest przemęczonych w okresie świat. Są wśród nas takie osoby, które nie lubią świąt. Jest to czas nerwowy i bardzo stresujący.
- Znajdź moment na chwilkę spokoju i ciszy.
- Nie pij. Nie stosuj żadnych używek, które powodują chwilową przyjemność, a ich wpływ może mieć tragiczne i długotrwałe skutki. Alkohol jest depresantem!
- Spędzaj czas na powietrzu, w naturze. Chodź na spacery.
- Ofiaruj swój czas dla innych, zaangażuj się jako wolontariusz. Pomoc innym pomaga nam w procesie naszej tęsknoty i smutku.
- Nie musisz mówić „ja muszę”. Kiedy jesteś w żałobie nie zmuszaj się do niczego.
- Pomyśl, jakie tradycje i przyzwyczajenia zatrzymać, a jakie zmienić, lub na pewien czas sobie odmówić.
- Zapytaj siebie: co chciałbym zrobić? Co moja bliska osoba chciałaby, abym zrobił? Co jest dla mnie najlepsze?
- Zacznij pisać pamiętnik. Napisz list do swojej bliskiej osoby. Pisanie jest jedną z najlepszych metod łagodzenia uczuć.
- Pamiętaj, że nie jesteś sam. Każdy z nas doświadczył śmierci kogoś bliskiego albo jakiejś straty życiowej, która była ciężka do zaakceptowania.
- Jeśli potrzebujesz z kimś porozmawiać, to udaj się do psychoterapeuty specjalizującego się w pracy z żałobą, stratami i zmianami.
Żałoba to jeden z najtrudniejszych momentów w naszym życiu. W jakimś momencie naszego życia wszyscy jej doznamy. Straty w naszym życiu powodują wielkie zmiany i zmuszają nas do zastanowienia się nad naszym życiem i przyszłością. Odpowiedz na kilka pytań: jak chcesz, aby wyglądało twoje życie dzięki temu, że znałeś swoją bliską osobę? Jak chcesz, żeby inni ją pamiętali i co chcesz dla niej zrobić, aby uświęcić pamięć o niej?
Katarzyna Krzykala, LCSW, CGCS, CAMS II
Living Well Clincal Care, LLC
Telefon do kliniki: 312-833-1004
Psychoterapeuta, Licensed Clinical Social Worker, Certified Anger Management Specialist, absolwentka Loyola University School of Social Work specjalizująca się w pracy klinicznej, prowadząca psychoterapię indywidualną, małżeńską/partnerską, rodzinna i grupową. Mgr Krzykala specjalizuje się w żałobie, śmierci, stratach, zmianach, nerwicy i lękach (anxiety)oraz depresji, które często powodują chroniczne choroby mentalne. Mgr Krzykala od ponad 16 lat prowadzi Klub Solo Rodzica, pomaga w Domu Samotnej Matki i jest wolontariuszem w Rainbow Hospice. Przyjmuje ubezpieczenia: Medicare, BCBS, Cigna.
