Co to jest „siła wyższa”?
W bardzo generalny sposób prawo definiuje „siłę wyższą” („force majeure”), jako: prowizja powszechnie spotykana w umowach, która zwalnia obie strony z obowiązku, jeżeli nadzwyczajne zdarzenie uniemożliwi wykonania kontraktu jednej lub obu stron. Wydarzenia te muszą być nieprzewidywalne („unforeseeable”) i nieuniknione („unavoidable”), a nie wynikać z działań oskarżonego, dlatego są uważane często za „akt Boży” („act of God”).
Większość umów wymienia takie elementy, jak działania rządowe, wojny, powodzie, trzęsienia ziemi i inne klęski żywiołowe, jako przykłady, przy których może obowiązywać protokół klauzuli dotyczącej „siły wyższej” w umowie. Jest bardzo mało prawdopodobne, aby jakiekolwiek kontrakty wymieniały „wirusową pandemię” lub „kwarantanny”, jako element objęty klauzulą dotyczącą „siły wyższej”, ale zamknięcia stanowe i federalne prawdopodobnie podlegałyby działaniom rządowym. Tak czy inaczej, udowodnienie zasadności („legitimacy”) klauzuli dotyczącej „siły wyższej” może być trudne, jeśli właściwego wysłowienia a propos „siły wyższej” nie ma w umowie, a decyzja będzie ostatecznie zależeć od interpretacji prawa przez sąd.
Jakie okoliczności powodują uruchomienie klauzuli „siły wyższej”?
Istnieją cztery ogólne czynniki, które uruchamiają („trigger”) klauzulę dotyczącą „siły wyższej”:
- Zdarzenie „siły wyższej” miało charakter zewnętrzny dla obu stron i nie było wynikiem działań którejkolwiek ze stron, celowych („intentional”) lub innych;
- Wydarzenie radykalnie zmienia zdolność strony, której to dotyczy, do dokonania zobowiązań umownych („contractual oblilgations”);
- Zdarzenie „siły wyższej” było nieprzewidywalne („unpredictable”);
- Wydarzenie musi być całkowicie poza wpływem strony ubiegającej się o ulgę zgodnie z klauzulą „siły wyższej”.
Wysłowienie umowy
Wiele umów zawiera uogólnione wysłowienie ("language") zgodnie z klauzulą dotyczącą „siły wyższej”, stwierdzające, że zwolnienie z umowy powinno być wykonalne(„feasible”) tylko wtedy, gdy niemożliwe („impossible”) jest dokonanie zobowiązań wymienionych w umowie. Udowodnienie, że coś jest niemożliwe, jest trudne. Bardziej realistyczne sformułowanie może usprawiedliwiać wykonanie umowy, gdy: występuje „wyraźne ryzyko fizyczne lub psychiczne” („clear physical or psychological risk”), „byłoby nielegalne” („it would be illegal”), „byłoby niewykonalne z handlowego punktu widzenia” („commercially impracticable”) i byłoby niemożliwe.
Uwzględnienie wysłowienia, które pozwala na pewną elastyczność działania w zależności od „siły wyższej”, może być dobrym pomysłem dla obu stron.
Zabezpieczenie pomocy/ulgi w ramach klauzuli „siły wyższej”
Pomoc/ulga ("relief") na bazie klauzuli „siły wyższej” nie zawsze jest gwarantowana. Poniżej znajduje się garść najważniejszych czynników, które sądy uwzględniają przy przyznawaniu lub odmowie przyznania pomocy/ulgi w sprawach dotyczących „siły wyższej”.
- Obciążenie dowodu („burden of proof”)
Należy udowodnić, że zdarzenie „siły wyższej” nastąpiło poza strony uzasadnioną kontrolą, powodując niezdolność do wywiązania się ze zobowiązań umownych („contractual obligations”) lub znaczne opóźnienie w ich wykonaniu.
- Zakres umowy („contract scope”) i interpretacja
Nie ma uzgodnionej definicji tego, co zgodnie z prawem stanowi „siłę wyższą”. Większość umów określa listę scenariuszy, które zgodnie z prawem spełniałyby klauzulę „siły wyższej”, próbując zapewnić ogólne wysłowienie przewidujące każdego innego zdarzenia. Do powszechnych elementów należą „akt Boga” („act of God”), interwencja / działanie rządu, pogoda, klęski żywiołowe itp. Bardziej szczegółowe wysłowienie będzie zależało od rodzaju transakcji biznesowej. Egzekwowanie („enforcement”) klauzul dotyczących „siły wyższej” w następstwie pandemii Covid-19 pozwoli na ciekawe i otrzeźwiające spojrzenie na interpretację prawną przyszłych umów. Większość umów dotyczących „siły wyższej” nie będzie obejmować elementów takich jak niestabilność rynku, awaria sprzętu („failure in equipment”), utrata siły roboczej itp., ponieważ elementy te są trudne do udowodnienia („prove”) i często postrzegane jako brak przez stronę zapewniającą odpowiednich warunków operacyjnych.
- Związek przyczynowy („causation”)
Związek przyczynowy odnosi się głównie do tego, że strona poszkodowana jest zobowiązana do udowodnienia, że zdarzenie „siły wyższej” wyłącznie zawiniło za niezdolność do wykonania umowy, oraz że nie istniał jakikolwiek inny powód takiej niezdolności. Ponownie, wysłowienie umowy będzie miało wpływ na udowodnienie związku przyczynowego.
- Terminy (“deadlines”) i powiadomienia (“notification”)
Strona poszkodowana jest zobowiązana do powiadomienia („notify”) swojego kontrahenta o zdarzeniu „siły wyższej” i wynikającej z tego niemożności wykonania zobowiązań umownych. Termin ten różni się w zależności od Stanu i od umowy.
Powyższe informacje nie powinny być traktowane jako porady prawne w jakiejkolwiek istniejącej sprawie, oraz nie powinny być traktowane jako tworzenie formalnej relacji adwokat-klient.
Katarzyna Brukało
Brukalo Law, P.C.
Tel. 312-450-3630
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.BrukaloLaw.com
Dwie lokalizacje – Chicago (Downtown) i Park Ridge
