Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) ogłosiła w środę zakaz stosowania czerwonego barwnika spożywczego nr 3. Agencja rozpatrywała petycję o zakazanie stosowania tego barwnika od 2022 r. z uwagi na obawy dotyczące bezpieczeństwa. Red No. 3, barwnik na bazie ropy naftowej, był używany od ponad 50 lat w tysiącach produktów, takich jak słodycze, przekąski czy napoje gazowane.
Głównym problemem było potencjalne powiązanie barwnika z ryzykiem wystąpienia nowotworów. Zgodnie z przepisem ustawy zwanej Klauzulą Delaneya z 1958 roku, „FDA nie może zatwierdzić dodatku do żywności ani barwnika, jeśli udowodniono, że powoduje raka u ludzi lub zwierząt” – podkreślił Jim Jones, zastępca komisarza ds. żywności w FDA. Istnieją dowody na to, iż u szczurów laboratoryjnych narażonych na wysokie dawki Red No. 3 rozwijały się nowotwory.
Obawy dotyczące wpływu tego barwnika na zdrowie pojawiały się od dekad. W 1990 roku FDA zakazała stosowania Red No. 3 w kosmetykach oraz maściach leczniczych i balsamach, gdy badania wykazały, że barwnik może powodować nowotwory u zwierząt w wysokich dawkach. Mimo to uznano, że w ilościach stosowanych w żywności barwnik jest bezpieczny.
Od czasu pierwszego zatwierdzenia w 1969 roku, FDA wielokrotnie oceniała bezpieczeństwo Red No. 3. W środowym ogłoszeniu agencja wyjaśniła, że zakaz jest zgodny z przepisami prawa, mimo że dowody na związek barwnika z rakiem są niejednoznaczne. Jak wskazano, mechanizm, w jaki Red No. 3 powoduje raka u szczurów, nie występuje u ludzi, a poziomy narażenia ludzi na ten barwnik są znacznie niższe niż te, które powodują efekty widoczne u szczurów.
Rosnące naciski
W zeszłym roku stan Kalifornia uchwalił prawo zakazujące stosowania barwnika Red No. 3 — prawo ma wejść w życie w 2027 r. Według Center for Science in The Public Interest ustawodawcy w dziesięciu innych stanach wprowadzili przepisy zakazujące stosowania barwnika Red No. 3 w żywności.
Tego typu działania stanowe wywierały presję na FDA, aby podjęła decyzję w tej sprawie. „W ciągu ostatnich kilku lat pojawiło się coraz więcej ustaw stanowych zakazujących stosowania niektórych dodatków i ustalających limity dla niektórych zanieczyszczeń” — powiedział rzecznik FDA, dodając, iż „system bezpieczeństwa żywności w USA nie powinien być budowany na poziomie stanowym, lecz na poziomie krajowym”.
Przedstawiciele przemysłu cukierniczego podkreślają, że bezpieczeństwo żywności jest ich priorytetem. „Konsumenci oraz przemysł spożywczy oczekują silnej FDA i spójnych, opartych na nauce regulacji krajowych” – oświadczyło Krajowe Stowarzyszenie Producentów Cukierniczych.
Wpływ barwników syntetycznych na dzieci
Badania nad wpływem syntetycznych barwników na zdrowie wskazują, że mogą one negatywnie wpływać na zachowanie dzieci. Kalifornijska Agencja Ochrony Środowiska w 2022 roku przeanalizowała wyniki 25 badań, z których ponad połowa wykazała związek pomiędzy spożyciem barwników a problemami z zachowaniem, takimi jak nadpobudliwość czy trudności z koncentracją.
FDA przyznała, że niektóre dzieci mogą być wrażliwe na barwniki syntetyczne, choć większość nie odczuwa negatywnych skutków ich spożycia. Jednakże organizacje, takie jak Centrum Nauki w Interesie Publicznym (CSPI), od lat apelują o całkowity zakaz stosowania syntetycznych barwników w żywności. FDA oświadczyła, że będzie nadal badać wpływ dodatków barwiących na zachowanie dzieci.
„Barwnik czerwony 3, podobnie jak każdy barwnik spożywczy, służy jedynie jako narzędzie marketingowe dla przemysłu spożywczego” — mówi Thomas Galligan, główny naukowiec ds. dodatków do żywności i suplementów w CSPI. „Po prostu ma na celu sprawić, by jedzenie wyglądało atrakcyjnie, tak aby konsumenci chcieli wydawać na nie pieniądze”. Zwraca uwagę, że Red No. 3 jest zakazany lub poważnie ograniczony w wielu krajach, w tym w Australii, Japonii i krajach Unii Europejskiej.
Jego grupa wzywa FDA do zakazania ośmiu syntetycznych barwników spożywczych od 2008 r., w tym grupy barwników czerwonych, niebieskich, żółtych i zielonych oraz rzadko stosowanego odcienia pomarańczowego.
Przyszłość bez syntetycznych barwników
Przemysł spożywczy udowodnił, że jest w stanie znaleźć alternatywy dla syntetycznych barwników. Przykładem może być decyzja firmy Kraft o zastąpieniu sztucznych barwników w makaronach i serach naturalnymi barwnikami pochodzącymi z przypraw, takich jak papryka czy kurkuma.
Zakaz Red No. 3 to pierwszy krok w kierunku zdrowszej żywności w USA. Czy za tym pójdą kolejne zakazy dotyczące innych syntetycznych barwników? Tego dowiemy się w nadchodzących latach.
jm
