Kontynuując tematykę związaną z wywłaszczeniem nieruchomości, chciałbym w dzisiejszym artykule przybliżyć kwestię uzyskania odpowiednio wysokiego, satysfakcjonującego nas odszkodowania.
Zazwyczaj właściciel pozostawionej w Polsce nieruchomości dowiaduje się, że jego nieruchomość zostanie wywłaszczona w momencie, gdy wydane jest już zezwolenie na realizację inwestycji np. inwestycji drogowej. Po pierwszym szoku, spowodowanym potwierdzeniem się wcześniejszych informacji, że „chcą budować drogę”, zamiast skupiać się na blokowaniu nieuniknionej już inwestycji, warto zastanowić się, jak zmaksymalizować przysługujące nam odszkodowanie i skorzystać ze wszystkich przewidzianych prawem możliwości. W ten sposób fakt utraty nieruchomości zostanie nam odpowiednio zrekompensowany.
Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie ustala starosta w drodze decyzji administracyjnej. Jeżeli jesteśmy niezadowoleni z wysokości odszkodowania, to możemy odwołać się do organu wyższego stopnia, czyli do wojewody, ale mamy na to tylko 14 dni od jej doręczenia. Odwołanie powinno zostać rozpatrzone w ciągu miesiąca. Na decyzję wojewody można natomiast złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od jej doręczenia.
Starosta ustala wysokość odszkodowania według stanu, przeznaczenia i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości rynkowej wywłaszczonej nieruchomości. Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami.
Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość rynkową wywłaszczonej nieruchomości. Zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.
W pewnych sytuacjach może zostać wydana dodatkowa decyzja o niezwłocznym zajęciu nieruchomości. W takim przypadku na wniosek osoby wywłaszczanej wypłaca się zaliczkę w wysokości 70% wartości odszkodowania. Zapłata zaliczki następuje jednorazowo w terminie 50 dni licząc od dnia złożenia wniosku o wypłatę zaliczki. Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości oczywiście pomniejszona zostanie o wypłaconą wcześniej zaliczkę.
W rozliczeniu należnego odszkodowania za wywłaszczenie można również otrzymać nieruchomość zamienną z zasobu Skarbu Państwa, gminy, powiatu albo województwa. W takiej sytuacji w decyzji wywłaszczeniowej określa się wysokość odszkodowania, wartość wskazanej nieruchomości zamiennej oraz ewentualną dopłatę wyrównawczą. Wywłaszczony ma co prawda prawo przyjąć lub odrzucić taką propozycję, ale nie może sam wnioskować o przyznanie nieruchomości zamiennej. Decyzja o zastosowaniu tej formy odszkodowania należy wyłącznie do organu orzekającego, który nie jest związany oczekiwaniami wywłaszczonego w tej sprawie ani nie musi wyjaśniać, dlaczego nie przyznał mu nieruchomości zamiennej. Nieruchomość przyznana w drodze zamiany powinna być podobna pod względem sytuacji prawnej (prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego) oraz innych cech do nieruchomości odebranej.
Kiedy mogą nastąpić problemy w wypłacie odszkodowania? Niestety, może się zdarzyć, że na należne odszkodowanie będzie trzeba poczekać nawet kilka lat. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość obejmuje kilka osób – współwłaścicieli wywłaszczanej nieruchomości. Wystarczy, że jedna z nich będzie niezadowolona z ustaleń i wniesie skargę do sądu administracyjnego, a uniemożliwi to wypłacenie odszkodowania pozostałym osobom, które nie zgłaszają żadnych zastrzeżeń. Po wniesieniu skargi do sądu administracyjnego w sprawie ustalenia odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość organ, który wydał decyzję, wstrzymuje z urzędu jej wykonanie. A zatem do czasu wydania prawomocnego wyroku przez sąd administracyjny, żadna z osób nie otrzyma odszkodowania. Postanowienia organu w tym zakresie nie można w żaden sposób ominąć ani podważyć, ponieważ nie przysługuje na nie zażalenie. W takiej sytuacji niestety, bez względu na to, czy zgłaszaliśmy zastrzeżenia do decyzji ustalającej odszkodowanie, czy nie - będziemy zmuszeni czekać na rozstrzygnięcie sądu administracyjnego.
Serdecznie zapraszam do kontaktu.
Adwokat Wojciech Strojek
Auris Kancelaria
ul. Krucza 16/22 lok. 7
00-526 Warszawa
tel.: +48 697 945 877
e-mail: adwokat@auriskancelaria.pl
www.auriskancelaria.pl
