Badania sugerują, że kiedy uczymy się dobrych uczynków, jest to również dobre dla naszego zdrowia.
Czy to wolontariat w lokalnym banku żywności, czy zanoszenie zupy choremu sąsiadowi, istnieje wiele dowodów na to, że kiedy pomagamy innym, może to zwiększyć nasze własne szczęście i dobre samopoczucie psychiczne. Ale jest też coraz więcej badań, że poprawia to również nasze zdrowie fizyczne, mówi Tara Gruenewald, psycholog społeczny i zdrowia na Uniwersytecie Chapman.
Większość dowodów pochodzi z badań obserwacyjnych osób, które regularnie pracują jako wolontariusze. Ale są też dowody eksperymentalne. Być może najbardziej uderzające pochodzą z badania Baltimore Experience Corps, dużego eksperymentu, w którym dorośli w wieku 60 lat i starsi zostali losowo przydzieleni do wolontariatu w szkołach podstawowych lub wpisani na listę oczekujących. Wolontariusze spędzali co najmniej 15 godzin tygodniowo na udzielaniu korepetycji dzieciom z ubogich rodzin. Po dwóch latach badacze odkryli, że u wolontariuszy nastąpiły mierzalne zmiany w zdrowiu mózgu.
„Nie doświadczyli pogorszenia pamięci i funkcji wykonawczych, jakie widzieliśmy u naszych uczestników kontrolnych” — mówi Gruenewald, naukowiec biorąca udział w badaniu. „I były nawet zmiany w objętości mózgu w obszarach mózgu, które wspierają różne procesy poznawcze”.
Ochotnicy byli również bardziej aktywni fizycznie, „co jest ważne dla utrzymania zdrowia poznawczego i fizycznego w miarę starzenia się ludzi” — wyjaśnia.
Inne badania wykazały, że osoby, które regularnie pracują jako wolontariusze, mają niższe ryzyko śmiertelności i lepszą sprawność fizyczną w miarę starzenia się. „Ludzie są w stanie chodzić dłużej w starszym wieku i mają lepszą równowagę itd.” — mówi Laura Kubzansky, profesor nauk społecznych i behawioralnych w Harvard T.H. Chan School of Public Health.
Kubzansky bada wzajemne oddziaływanie między zdrowiem fizycznym i psychicznym. Jej badania wykazały, że osoby, które angażują się w większą liczbę wolontariatów i darowizn na cele charytatywne, odczuwają mniejszy ból fizyczny.
Twierdzi, że naukowcy wciąż nie znają dokładnych mechanizmów, dzięki którym wolontariat i akty dobroci poprawiają zdrowie ludzi, ale prawdopodobne jest, że w grę wchodzi wiele procesów.
Na przykład stres wywołuje kaskadę reakcji w organizmie, które mogą podnieść ciśnienie krwi i ostatecznie doprowadzić do wyższego poziomu cholesterolu i innych zmian, które zwiększają ryzyko chorób układu krążenia i innych złych skutków zdrowotnych. Wolontariat może pomóc złagodzić tę reakcję na stres.
„Wolontariat lub wykonywanie aktu dobroci może odwrócić twoją uwagę od niektórych problemów, które możesz mieć, więc możesz być trochę mniej reaktywny” - mówi Kubzansky. I „może pomóc ci uzyskać inne spojrzenie na swoje własne problemy".
Kiedy wychodzisz, aby pomagać innym, jesteś bardziej aktywny fizycznie i mniej samotny. Izolacja społeczna jest znanym czynnikiem ryzyka problemów ze zdrowiem fizycznym i psychicznym, szczególnie w miarę starzenia się.
„Wiemy, że lepsze zdrowie psychiczne wiąże się z lepszym zdrowiem fizycznym” - dodaje Kubzansky.
Większość badań w tej dziedzinie dotyczyła osób w średnim wieku i starszych. Istnieje mniej dowodów na korzyści zdrowotne wynikające z zachowań pomocowych w przypadku osób młodszych, mówi Julia Boehm, adiunkt psychologii na Uniwersytecie Chapman, która bada czynniki społeczne i psychologiczne wpływające na zdrowie dzieci i nastolatków.
Jednak jedno badanie, które naprawdę się wyróżnia, dotyczyło uczniów szkół średnich, którzy zostali losowo przydzieleni do wolontariatu na 10 tygodni z dziećmi ze szkoły podstawowej. W porównaniu do uczniów w badaniu, którzy zostali wpisani na listę oczekujących, nastoletni wolontariusze odnotowali poprawę w kilku wskaźnikach zdrowia układu krążenia.
„Uczniowie, którzy brali udział w działaniach wolontariackich z młodszymi uczniami, wykazali się zdrowszym wskaźnikiem masy ciała, zdrowszymi wskaźnikami stanu zapalnego i zdrowszym całkowitym cholesterolem” — mówi Boehm. A uczniowie, u których nastąpił największy wzrost empatii i zachowań altruistycznych oraz redukcja negatywnego nastroju, wykazali również największe zmniejszenie ryzyka sercowo-naczyniowego w czasie.
Inne badania przeprowadzone na dorosłych również powiązały regularne uczestnictwo zarówno w wolontariacie, jak i w bardziej nieformalnych aktach dobroci — takich jak pomoc sąsiadowi — z niższym ryzykiem chorób układu krążenia.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe ustalenia, Kubzansky mówi, że chciałaby, aby urzędnicy służby zdrowia uczynili badania nad korzyściami zdrowotnymi płynącymi z wolontariatu i innych aktów dobroci priorytetem zdrowia publicznego.
Tymczasem Gruenewald uważa, że naprawdę nie możemy popełnić błędu, angażując się w zachowania mające na celu pomoc innym.
„Przynajmniej uczyni to świat odrobinę lepszym miejscem dla wielu innych. A my możemy sprawić, że będzie odrobinę lepszy dla nas samych” — mówi.
jm
