W 2022 roku oszuści wyłudzili od Amerykanów ok. 330 milionów dolarów za pomocą wiadomości SMS – podaje Federalna Komisja Handlu (FTC). Dotychczas popularne były fałszywe SMS-y z „banku”, informacje o rzekomych prezentach czy przesyłkach do odebrania. Jednak w 2023 roku pojawił się nowy, szczególnie podstępny wariant: oszustwo przez „pomyłkowy numer”.
Choć wygląda niepozornie, ten typ oszustwa działa wyjątkowo skutecznie – zaczyna się od rzekomej pomyłki w wiadomości, a kończy na wyłudzeniu danych osobowych lub pieniędzy. Na szczęście, jeśli wiesz, na co uważać, możesz się przed tym uchronić.
Jak działa oszustwo na „pomyłkowy numer”?
W typowych oszustwach SMS-owych oszuści działają szybko – podszywają się pod banki, wysyłają linki do „prezentów” lub informują o niedostarczonej przesyłce. Celem jest szybkie zdobycie danych lub nakłonienie do przelewu.
W przypadku „pomyłkowego numeru” całość przebiega wolniej i bardziej subtelnie. Oszust wysyła niewinne SMS-y – np. przypomnienie o spotkaniu na Zoomie, zaproszenie na przyjęcie lub rezerwację wizyty. Wiadomość wygląda, jakby została wysłana przez pomyłkę.
Promocja
Jeśli odpowiesz, że to pomyłka, oszust często nie kończy rozmowy, tylko próbuje ją kontynuować w żartobliwy lub przyjazny sposób. Z czasem prowadzi to do dłuższej wymiany wiadomości, która może trwać dniami, tygodniami, a nawet miesiącami. Gdy zbuduje już pewną „relację”, pojawia się prośba o pomoc, dane lub inwestycję – zwykle owinięta w emocjonalny przekaz. To moment, w którym oszust osiąga swój cel: dostęp do twoich pieniędzy.
FBI ostrzega, że oszuści celowo próbują wzbudzić zaufanie i zbudować przyjacielską relację – czasem nawet romantyczną – by ofiara przestała być czujna. Ostateczny cel to zwykle wyłudzenie pieniędzy, np. przez zachętę do inwestycji w kryptowaluty lub prośbę o dane logowania.
Jak wygląda przebieg takiego oszustwa?
Choć oszustwa te mogą się różnić, najczęściej przyjmują podobną strukturę:
- 1. Oszust przełamuje lody banalną wiadomością, która ewidentnie nie jest skierowana do ciebie, może to być np. przypomnienie o spotkaniu, rezerwacji, zaproszeniu, często z błędnym imieniem.
- 2. Gdy odpiszesz, aby poinformować osobę wysyłającą wiadomość, że ma zły numer, oszust próbuje kontynuować rozmowę.
- 3. Rozmowa: może ona przybierać różne formy, ale czy to w ciągu minut, godzin, dni, tygodni czy miesięcy, oszust będzie próbował utrzymać z tobą stały kontakt.
- 4. Temat inwestycji: w końcu pojawia się temat kryptowalut – oszust może nawet „przesłać” ofierze niewielką kwotę jako „dowód”.
- 5. statecznie oszust może spróbować zrezygnować z wiadomości tekstowych i przenieść rozmowę na inną platformę lub usługę wiadomości, taką jak Telegram lub WeChat.
- 6. W niektórych przypadkach oszust może wysłać link do pobrania aplikacji, niezależnie od tego, czy chodzi o inną usługę przesyłania wiadomości, czy aplikację inwestycyjną. Ta aplikacja jest często złośliwym oprogramowaniem i może wydobywać z telefonu informacje osobiste.
- 7. Prośba o dane: ostatecznie pada prośba o dane logowania, numer konta, kartę kredytową lub numer ubezpieczenia społecznego.
Typowe chwyty oszustów
Oszustwo to może przybierać różne formy. Często przypomina „catfishing” – czyli udawanie kogoś innego w celu nawiązania długoterminowej relacji. Może to być przyjaźń, a nawet „związek na odległość”.
Innym często stosowanym motywem są „inwestycje” – szczególnie w kryptowaluty. Czasami oszust rozpoczyna rozmowę od wspomnienia problemów zdrowotnych lub rodzinnych – np. „mam dziś wizytę w szpitalu”, „moja siostra miała wypadek” – by wzbudzić współczucie i przygotować grunt pod późniejszą prośbę o pomoc finansową.
Jak rozpoznać fałszywego SMS-a?
„Pomyłki” w wiadomościach się zdarzają – dlatego ta metoda działa. W przeciwieństwie do typowych oszustw, tutaj nie ma podejrzanych linków od razu, logotypów banków czy obietnic wygranych.
Ale są sygnały ostrzegawcze. Najważniejszym jest próba kontynuowania rozmowy przez osobę wysyłającą SMS-y po tym, jak powiedziałeś jej, że ma zły numer. Normalnie taka rozmowa kończy się przeprosinami, nie żartami. Kolejnym, zbyt szybkie nawiązanie relacji i zbyt osobiste pytania – nieznajomi nie mają powodów, by się zwierzać i pytać o twoje życie osobiste.
Wiele z tych oszustw dotyczy inwestycji w kryptowaluty, więc jeśli pojawi się to wcześnie lub znikąd, zachowaj ostrożność. Jak mówi prokurator Erin West z Santa Clara County: „To wszystko wariacje tego samego schematu – oszustwa związanego z inwestycjami w kryptowaluty”.
Jak się chronić?
Oprócz rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych, warto stosować kilka podstawowych zasad:
- Nie kontynuuj rozmowy po pomyłce – nawet jeśli wydaje się miła lub zabawna.
- Usuń wiadomość i zablokuj numer.
- Nigdy nie klikaj linków od nieznanych nadawców.
- Nie odpowiadaj „STOP”, nawet jeśli wiadomość sugeruje, że dzięki temu przestaniesz ją otrzymywać – lepiej po prostu zablokować numer.
- Nigdy nie podawaj danych osobistych ani finansowych, jeśli nie masz stuprocentowej pewności, z kim rozmawiasz.
- Jeśli masz wątpliwości co do nadawcy, sprawdź numer w narzędziu do wyszukiwania numerów (np. reverse lookup).
Jeśli otrzymasz taką wiadomość, możesz też pomóc innym:
- Zgłoś ją do FBI przez Internet Crime Complaint Center (www.ic3.gov) lub do FTC na stronie ReportFraud.ftc.gov.
- Prześlij podejrzaną wiadomość SMS na numer 7726 (czyli „SPAM”), aby pomóc operatorowi w zablokowaniu nadawcy.
Bo choć różnimy się pod wieloma względami, jedno nas łączy: nikt nie lubi być oszukiwany.
