Podczas gdy większość ludzi spędza życie na próbach uniknięcia kontaktu z nimi, ekolog Holly Tuten, która prowadzi stanowy program nadzoru nad kleszczami w ramach badania Illinois Natural History Survey, stara się je wyszukiwać, mając nadzieję na lepsze zrozumienie tego, gdzie i w jaki sposób występują i się rozprzestrzeniają.
„O tej porze roku ludzie zawsze pytają, czy to będzie zły rok” – powiedziała. „Uważam, że każdy rok jest zły pod względem kleszczy”.
Wraz z nadejściem wiosny wzrasta ich aktywność w Illinois, stanie, w którym jak twierdzą naukowcy, pajęczaki są obecnie szeroko rozpowszechnione. W ciągu ostatnich 30 lat liczba zgłoszeń dotyczących chorób przenoszonych przez kleszcze wzrosła w stanie dziesięciokrotnie. Wiele gatunków pojawiło się w Illinois, ponieważ znalazły tutaj przyjazne warunki życia, odpowiednich żywicieli i pasujący klimat.
Kleszcze mogą żyć na obszarach trawiastych lub zalesionych, a także na zwierzętach. Czas spędzany na świeżym powietrzu — wędrówki, biwakowanie, praca w ogrodzie, a nawet spacery z psem — może prowadzić do bliskiego kontaktu z kleszczami. Ludzie często znajdują je na własnych podwórkach.
Maj to miesiąc świadomości narodowej dotyczący boreliozy, najczęstszej choroby przenoszonej przez kleszcze w Ameryce Północnej. Dotyczy to również stanu Illinois, gdzie zwiększa się zasięg kleszcza czarnonogiego (blacklegged tick), który może przenosić bakterie powodujące wyniszczające choroby.
Fascynacja i odraza
- tak badania kleszczy określa Tuten, dodając, że naukowcy starają się lepiej zrozumieć ich funkcjonowanie, ponieważ wraz ze zmianą środowiska, zmianą klimatu, zmianą zachowania człowieka i zmianą użytkowania gruntów, możemy stać się bardziej narażeni na obecność różnych gatunków.
Na całym świecie istnieją setki gatunków, ale kleszcze, na które należy zwracać uwagę w Illinois, to:
- blacklegged tick (lub deer tick)
- American dog tick
- lone star tick
- Gulf Coast tick.
Każdego z nich można spotkać w Illinois, ale niektóre z nich częściej występują na określonych obszarach.
Dog tick występuje w całym stanie. Populacje kleszczy blacklegged wydają się być liczniejsze w północnej części Illinois, ale ich zasięg rozszerza się na południe. Tymczasem kleszcze lone star i Gulf Coast rozprzestrzeniły się na północ kraju i są obecnie skoncentrowane w południowym Illinois.
Procesy życiowe
Aby przejść przez kolejne etapy rozwoju, od larwy do dorosłego osobnika, kleszcze muszą żywić się krwią. Z każdym posiłkiem pojawia się więc kolejna możliwość złapania lub przeniesienia patogenów, w tym bakterii i wirusów. Dorosłe osobniki posilały się wielokrotnie, co oznacza większe szanse na zarażenie.
Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom szacują, że rocznie z powodu boreliozy diagnozuje się i leczy prawie pół miliona osób. Wskaźniki zachorowalności w Illinois są znacznie niższe niż w niektórych obszarach północno-wschodnich, ale choroba ta jest najbardziej rozpowszechniona wśród kleszczy w tym stanie. Liczba doniesień o boreliozie, skupionych w północnej części stanu, wzrosła w całym Illinois w ciągu ostatnich dwóch dekad.
W rejonie Chicago w nadchodzących miesiącach będą aktywne kleszcze czarnonogie. Chociaż młode nie miały tak wielu okazji jak dorosłe osobniki, aby złapać bakterie wywołujące boreliozę, są one uważane za większe ryzyko, ponieważ łatwo je przeoczyć na ciele. Bakterie boreliozy mogą zostać przeniesione przez wczepionego w ciało kleszcza w ciągu 36 do 48 godzin.
Kleszcz psi oraz kleszcz Gulf Coast są wektorami chorób z grupy gorączki plamistej, częstszych w południowym Illinois.
Ugryzienie przez kleszcza lone star, który nie ma problemu z wyszukiwaniem ludzi i wspinaniem się po nogach, może powodować alergię na czerwone mięso – czasami przez całe życie – znaną jako zespół alfa-gal. Kleszcze mogą również przenosić wirusa Heartland, który nadal jest uważany za rzadki, ale został znaleziony w kleszczach Illinois i może wymagać do hospitalizacji.
Niektóre kleszcze, takie jak blacklegged, zazwyczaj czekają na żywiciela. Inne gatunki, np. lone star czy Gulf Coast, mogą być bardziej agresywne i potrafią przebiec odległość prawie stopy w ciągu kilku sekund.
W południowym Illinois są miejsca, w których nie należy nawet siadać na trawie – powiedziała Tuten. Są tereny, na których nie można urządzić pikniku 20 metrów od skraju lasu, bo kleszcze przebiegną po trawie w kierunku człowieka.
Uważa się, że zmiany klimatyczne są powodem rozprzestrzeniania się niektórych gatunków kleszczy, ponieważ warunki stają się dla nich bardziej sprzyjające.
Jeśli chodzi o wpływ zmian klimatycznych na zdrowie człowieka, rozprzestrzenianie się kleszczy należy do wolniejszych i bardziej podstępnych aspektów tego problemu – powiedział stanowy klimatolog, Trent Ford. W momencie, gdy długoterminowe zmiany powodują, że Illinois staje się bardziej ciepłe i wilgotne, następstwa ekspansji kleszczy mogą nie być od razu widoczne, ale powodować poważne problemy.
W ostatnich latach naukowcy próbowali ustalić, czy kleszcze Gulf Coast były powszechne w Illinois. W 2020 roku w ramach monitoringu w 16 powiatach, głównie w południowym Illinois, zebrano prawie 800 przedstawicieli tego gatunku. Zostały one również znalezione w rezerwatach leśnych w DuPage w zeszłym roku.
Tuten uważa, że prawdopodobnie istniały obszary w południowym Illinois, gdzie kleszcze Gulf Coast były zadomowione, ale ostatnio doświadczyliśmy ich prawdziwej inwazji.
Dłuższe okresy ciepłych temperatur dają kleszczom więcej czasu na aktywność, a ludziom więcej okazji do ich złapania. Wyższe temperatury mogą również przyspieszyć rozwój kleszczy, prowadząc do ściślejszego nakładania się pokoleń, potencjalnie wpływając na liczbę kleszczy przenoszących czynniki zakaźne, które mogą prowadzić do chorób człowieka.
Chociaż aktywność kleszczy nasila się wiosną i latem, kleszcze czarnonogie mogą być aktywne przez całą zimę w dni powyżej zera przy spokojnej pogodzie.
Cieplejsze zimy wiążą się z większą liczebnością kleszczy, ale wciąż pojawiają się pytania, dlaczego tak się dzieje. Możliwe, że w takich warunkach przeżyje więcej kleszczy lub więcej żywicieli, takich jak jelenie i gryzonie, lub stanowi to kombinację tych i dodatkowych czynników, powiedziała Tuten.
Będzie gorzej?
Przeżywalność kleszczy może również wzrosnąć, gdy stan Illinois stanie się bardziej wilgotny. Wrażliwe na wysychanie kleszcze borykają się z dotkliwymi suszami i pomaga im większa wilgotność. Jedno z badań wykazało, że wyższe średnie temperatury zimą i zwiększone opady były związane z większą częstością występowania chorób z grupy gorączki plamistej w Illinois.
Naukowcy badają również to, jak kleszcze mogą wytrzymać ekstremalne warunki. Cykl życiowy pasożytów może trwać nawet od dwóch do trzech lat, co daje długi okres możliwych zagrożeń. Nagłe mrozy mogą zwiększyć śmiertelność kleszczy. Ale jeśli chodzi o powodzie, jedno z badań wykazało, że kleszcze lone star mogą przetrwać pod wodą nawet 70 dni.
Obecne w całym Illinois
Naukowcy badają kleszcze występujące w całym rejonie Chicago i wysyłają je do laboratorium Illinois Natural History Survey w celu identyfikacji i zbadania.
„Na pewno są tu kleszcze” – powiedziała Kim Fake, koordynator ds. badań przyrody w Lincoln Park Zoo. „Nawet w niektórych miejskich terenach zielonych”.
Badania rozpoczęły się w ostatnich latach, ale jak dotąd zagęszczenie występowania kleszczy czarnonogich wydaje się być mniejsze na terenach miejskich. Jednak częstość występowania organizmów chorobotwórczych u kleszczy nie została jeszcze określona, co oznacza, że ryzyko również w mieście może być wysokie. Niezależnie od tego, czy chodzi o rezerwaty leśne, czy parki, należy mieć świadomość, że istnieje tutaj ryzyko kontaktu z kleszczem.
„Ludzie mogą nie zdawać sobie sprawy z zagrożenia, gdy przebywają na obszarach miejskich, ale ryzyko istnieje" - ostrzega Fake.
Mieszkańcy Illinois, którzy znajdą kleszcze, mogą je lub ich zdjęcia wysłać do Illinois Natural History Survey w celu identyfikacji i archiwizacji.
Istnieje również aplikacja do udostępniania informacji. Aplikacja Tick to projekt, który umożliwia użytkownikom przesyłanie zdjęć kleszczy i uzyskanie o nich informacji.
„Aplikacja ujawniła, że w Illinois naprawdę wszędzie są kleszcze” – powiedziała Rebecca Smith, epidemiolog z University of Illinois. „Żadna część stanu nie jest wolna od kleszczy”.
Co ważniejsze, aplikacja umożliwia uzyskanie danych o tym, gdzie kleszcze najczęściej przyczepiają się do ludzi i zwierząt. „Jeśli kleszcze znajdują się w środku lasu, gdzie nikt nie chodzi, to w porządku. Ale kiedy zaczynają przyczepiać się do ludzi i zwierząt, zaczynamy się martwić” – dodała Smith.
Jak się chronić
Naukowcy podkreślają, że istnieją proste i rutynowe kroki, które ludzie mogą podjąć, przebywając na świeżym powietrzu. Obejmuje to noszenie odzieży zakrywającej skórę, stosowanie środków odstraszających, pozostawanie na ścieżkach podczas leśnych spacerów i dokładne sprawdzanie ciała po aktywności na świeżym powietrzu.
„Nie bój się, bądź przygotowany” – powiedziała Tuten.
Istnieją bariery geograficzne, utrudniające przemieszczanie się niektórych gatunków, ale kleszcze mogą je pokonać przyczepiając się do innych stworzeń. Z jednego z opublikowanych badań wynika, że około 4 miliony kleszczy tropikalnych trafia rocznie do USA na wędrownych ptakach śpiewających. Nie ma dowodów na to, że się tutaj zadomowiły, ale zmiana klimaty i rozmieszczenia żywicieli mogą stworzyć dla nich bardziej odpowiednie środowisko. Naukowcy monitorują też nowe zagrożenie ze strony azjatyckiego kleszcza longhorned, który rozprzestrzenia się ze wschodniego wybrzeża, ale nie został jeszcze odkryty w Illinois. Samice tego gatunku mogą rozmnażać się bez partnerów.
Podobnie jak inne problemy ze szkodnikami, rozprzestrzenianie się kleszczy może być oznaką „braku równowagi systemu” – uważa Tuten. „Więc może problemem nie są kleszcze, ale równowaga”.
jm
