Każdy docenia świeże powietrze, ale niestety często powietrze, którym oddychamy, nie jest tak czyste, jak byśmy chcieli. Choć jakość powietrza różni się w zależności od lokalizacji i dnia, niemal cała populacja świata – około 99% ludzi – jest narażona na powietrze, które nie spełnia surowych norm Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Zanieczyszczone powietrze, zawierające szkodliwe gazy lub niewidoczne cząsteczki, prowadzi do przedwczesnej śmierci 7 milionów ludzi rocznie.
Niestety, w przypadku milionów ludzi żyjących w najbardziej zanieczyszczonych miastach świata, takich jak Nowe Delhi, Dhaka, Bangkok czy Dżakarta, narażenie na skażone powietrze wydaje się być nieuniknione. Jednak są sposoby, aby zminimalizować zagrożenie.
Błękitne niebo nie gwarantuje czystego powietrza
- powiedziała Tanushree Ganguly z Energy Policy Institute of Chicago w Indiach.
Większość zanieczyszczeń powstaje wskutek spalania różnych materiałów: węgla, gazu ziemnego, oleju napędowego i benzyny wykorzystywanych do produkcji energii, transportu i celów rolniczych, także w wyniku pożarów lasów.
Szczególnie niebezpieczne są drobne cząsteczki, znane jako PM 2.5 (ponieważ mają średnicę mniejszą niż 2,5 mikrona), które są tak małe, że mogą dostać się głęboko do ludzkich płuc i powstają głównie w wyniku spalania paliw. Większe cząsteczki PM 10 są często związane z rolnictwem, ruchem drogowym czy erozją gleby. Inne szkodliwe substancje to gazy, takie jak dwutlenek azotu i dwutlenek siarki, pochodzące także ze spalania paliw kopalnych.
Zanieczyszczenie powietrza zmienia się w zależności od miasta i pory roku. W Dżakarcje głównym problemem są stare motocykle i piece przemysłowe, w Tajlandii i Indiach znaczną rolę odgrywa spalanie odpadów rolniczych, a w Bangladeszu - piece ceglane, w których spala się węgiel. Sezonowe pożary lasów stanowią poważny problem w Brazylii i Ameryce Północnej.
Jakie zagrożenia zdrowotne niesie zanieczyszczone powietrze?
Według raportu Health Effects Institute, zanieczyszczenie powietrza jest drugim co do wielkości czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci na świecie, zaraz za wysokim ciśnieniem krwi. Krótkotrwałe narażenie może wywoływać ataki astmy, zawały serca i udary, zwłaszcza u osób starszych i przewlekle chorych. Długotrwała ekspozycja może prowadzić do poważnych chorób serca, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz infekcji płucnych.
UNICEF informuje, że ponad 500 milionów dzieci w Azji Wschodniej i Pacyfiku oddycha zanieczyszczonym powietrzem, co prowadzi do śmierci 100 dzieci poniżej piątego roku życia każdego dnia.
„Każdy oddech ma znaczenie, ale dla zbyt wielu dzieci każdy oddech może być szkodliwy” - powiedziała June Kunugi, dyrektor regionalny UNICEF na Azję Wschodnią.
Jak sprawdzić jakość powietrza?
Obecnie ponad 6 000 miast w 117 krajach monitoruje jakość powietrza. Wiele aplikacji pogodowych zawiera wskaźniki AQI (Air Quality Index), gdzie wyższa liczba oznacza gorsze powietrze. Jednak różne kraje mają odmienne normy, co może prowadzić do niejednoznacznych wyników.
Jak chronić się przed zanieczyszczonym powietrzem? Najlepiej unikać ekspozycji na zanieczyszczone powietrze poprzez pozostawanie w pomieszczeniach lub noszenie maseczek ochronnych. Jednak dla wielu osób, zwłaszcza tych pracujących na zewnątrz, nie jest to możliwe.
Ludzie muszą również być świadomi zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach, które często może być spowodowane typowymi czynnościami domowymi, takimi jak gotowanie, a nawet palenie kadzidełek..
Czy oczyszczacze powietrza są skuteczne?
Oczyszczacze powietrza mogą pomóc, ale mają swoje ograniczenia. Najlepiej sprawdzają się w małych pomieszczeniach i w pobliżu użytkownika.
Rajasekhar Balasubramanian z Uniwersytetu Narodowego Singapuru podkreśla, że ich skuteczność zależy od wielkości urządzenia w stosunku do przestrzeni: „Jeśli mamy mały oczyszczacz w dużym pokoju, nie będzie on efektywny”.
Dla wielu osób w krajach rozwijających się oczyszczacze są zbyt drogie. Danny Djarum z World Resources Institute zauważa, że "osoby najbardziej dotknięte problemem nie mogą sobie na nie pozwolić".
Ostatecznie najlepszym rozwiązaniem jest globalne ograniczenie emisji zanieczyszczeń i stosowanie bardziej ekologicznych metod produkcji energii.
jm
