Sprawdzamy, jaki był rok 2021 dla Polski. Przeanalizujemy sytuację militarną, społeczną i ekonomiczną – jakie były najważniejsze wydarzenia nad Wisłą, co warto wiedzieć?
Koronawirus
Polska, jak każdy inny kraj zmagała się z kolejnymi falami koronawirusa. 27 grudnia ubiegłego roku podano w Polsce pierwszą dawkę szczepionki przeciwko COVID-19. Otrzymała ją naczelna pielęgniarka szpitala MSWiA w Warszawie i dyrektor tej placówki. Niemal rok temu rozpoczęła się akcja masowych szczepień – do tej pory w pełni zaszczepionych jest niemal 21 milionów Polaków. Dawkę przypominającą otrzymało 16% populacji. To wciąż mało, mimo tego, że zaszczepić się mogą wszyscy, a od grudnia także dzieci od 5. roku życia. W Polsce jest obecnie notowany jeden z najwyższych wskaźników zgonów w Europie – średnio na koronawirusa i choroby współistniejące umiera 550 osób każdego dnia.
Obronność
Do dnia dzisiejszego Polska zmaga się z kryzysem migracyjnym na wschodzie kraju. Prezydent Białorusi, Aleksander Łukaszenka od kilku miesięcy przewozi uchodźców z Bliskiego Wschodu w kierunku polskiej granicy. Migranci koczują w okolicznych lasach i na terenie pasa przygranicznego – nie są wpuszczani do Polski, a tym samym do Europy. Białoruski reżim zbudował dla nich tymczasowe koczowiska w magazynach. Migranci praktycznie każdego dnia próbują nielegalnie przekraczać granicę, a bywa i tak, że atakują polskich mundurowych. Od początku roku Straż Graniczna zanotowała prawie 40 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-białoruskiej. Od początku grudnia takich prób było ponad 1,200.
Polityka
Jednym z najważniejszych wydarzeń w świecie polityki był powrót Donalda Tuska na krajowe podwórko. Były premier, były przewodniczący Rady Europejskiej zdecydował się na przywództwo w Platformie Obywatelskiej po serii przegranych wyborów przez tę formację. Długofalowych skutków jeszcze nie widać. Krótkofalowe to około 10 procentowy wzrost notowań partii w sondażach, ale o wielkim sukcesie mówić jeszcze nie można. Decydującym testem będą wybory parlamentarne w 2023 roku. W obozie rządzącym poza kilkoma skandalami nie działo się nic nadzwyczajnego – „spokojna konsumpcja wyborczych zdobyczy” – cytując niektórych polityków z obozu władzy. W wyniku pędzącej inflacji i rosnących cen poparcie dla rządzącej koalicji na przestrzeni ostatniego roku spadło o ponad 10%, ale na ten czynnik powrót Tuska wpływu nie miał.
Relacje zagraniczne
Nie są najlepsze. Polski rząd wyśmienite relacje utrzymuje z Węgrami, a kończący się rok był tylko ich zwieńczeniem. Z ekonomicznego punktu widzenia sojusz gospodarczy z braćmi Węgrami jest nieistotny. Z Rosją i Białorusią sytuacja jest napięta – kryzys migracyjny jest tylko jednym z wielu przykładów. Stany Zjednoczone również nie pałają do Polski sympatią – z wzajemnością. Wszystko za sprawą ustawy lex TVN, która miała uniemożliwić nadawanie telewizji TVN – należącej do amerykańskiego giganta, koncernu Discovery. Ustawa finalnie zostawała zawetowana przez Andrzeja Dudę, ale wcześniej interweniowała w tej sprawie administracja Joe Bidena i Ambasada USA w Polsce. Napięta sytuacja jest też z Czechami - chodzi o kopalnię węgla kamiennego w Turowie. W maju Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nakazał Polsce wstrzymanie wydobycia, ale do tego nie doszło. Będą kary – każdego dnia 500 tysięcy euro. Według nieoficjalnych informacji na dzień dzisiejszy Polska jest gotowa zapłacić 200 milionów euro. Polskie stosunki z Chinami są trudne do określenia – z jednej strony deklarujemy chęć współpracy m.in. w przypadku wymiany handlowej, z drugiej zaś myślimy o ograniczaniu dostępu chińskich firm na polski rynek – wzorem chociażby prezydenta Donalda Trumpa.
Gospodarka
Sytuacja gospodarcza jest ściśle związana z pandemią koronawirusa. Według prognozy Międzynarodowego Fundusz Walutowego (MFW) na koniec 2021 roku, pod względem wielkości PKB, Polska wśród krajów Unii Europejskiej znajduje się na 6 miejscu – wyprzedzają ją tylko Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania i Holandia, a w całej Europie jeszcze trzy kolejne kraje: W. Brytania, Rosja i Szwajcaria. W Polsce w tym roku jest rekordowo wysoka inflacja – za listopad wzrosła do poziomu 7.8%. Rada Polityki Pieniężnej podwyższyła stopy procentowe po raz pierwszy w październiku, w tym stopę referencyjną do 0.5 proc. z 0.1 proc. Raty kredytów poszły średnio o kilkanaście procent do góry. Do tego doszły wyższe ceny energii – wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska przekazała, że rachunek za gaz jednej z miejskich przychodni zdrowia wzrósł o 685 procent. We wtorek prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o dodatku osłonowym, który ma pomóc niektórym gospodarstwom domowym w pokryciu części rosnących cen energii i cen żywności. Dodatek to część rządowej tarczy antyinflacyjnej. Dodatkowo rząd obniżył od 20 grudnia 2021 r. do 20 maja 2022 r. wysokości akcyzy do minimalnego poziomu dopuszczalnego w Unii Europejskiej. To nie koniec zmian podatkowych – Prawo i Sprawiedliwość uchwaliło tzw. Polski Ład – czyli autorski program. Skorzystają z niego najmniej zarabiający, rodziny z dziećmi i emeryci dzięki podwyższeniu kwoty wolnej od podatku do 30 tys. i podniesieniu drugiego progu podatkowego do 120 tys. Oni zyskają, ale ktoś straci – będą to samorządy. W samorządowe budżety wchodzi większość PITu (podatek dochodowy) od osób fizycznych. Jako że część z nich nie będzie go płacić, to do budżetów gmin, miast i miasteczek będzie wpływać mniej pieniędzy. Rząd zapowiedział rekompensaty, ale już wiadomo, że będą przyznawane na zasadzie uznaniowości bez stosowania innych kryteriów. Samorządowcy obawiają się ręcznego sterowania i „dawania pieniędzy swoim”.
Co w 2022?
Wiele niewiadomych praktycznie w każdym aspekcie. Odbudowa gospodarki i powolne przygotowania do wyborów, bo w 2023 odbędą się wybory prezydenckie, samorządowe i parlamentarne. W przyszłym roku wiele wyzwań będzie też na polu dyplomatycznym – czy polskie MSZ temu sprosta? Wszystko okaże się niebawem.
fk
