Czy kobiety mają problem z testosteronem? Influencerzy mediów społecznościowych uważają, że tak. A wraz z rozwojem telemedycyny i klinik oferujących terapie testosteronem otwieranych w całym kraju, dostęp do tego leku nigdy nie był łatwiejszy.
W Stanach Zjednoczonych recepty na testosteron wzrosły o prawie 50% między 2013 a 2023 rokiem, zgodnie z najnowszymi danymi firmy technologii medycznych IQVIA. Lekarze twierdzą, że zainteresowanie hormonem nie jest napędzane tylko przez mężczyzn, ale także przez kobiety w wieku 40 i 50 lat.
„To wygląda niemal jak epidemia” — powiedziała dr Rebecca Dunsmoor-Su, dyrektor medyczny Gennev, krajowej firmy telemedycznej dla pacjentek w okresie menopauzy, o kobietach w średnim wieku poszukujących testosteronu. „Mówi się im, że to jest cudowny lek w pigułce, którego szukały”.
Ponieważ pacjentom często przepisuje się żele, granulki lub tabletki z testosteronem za pośrednictwem ośrodków medycznych i telemedycyny, może okazać się, że jeszcze więcej kobiet przyjmujących ten hormon, niż się spodziewano, powiedziała Dunsmoor-Su.
Testosteron jest głównym męskim hormonem płciowym i odgrywa wiele ról w ludzkim ciele. U mężczyzn testosteron zwiększa masę mięśniową, popęd seksualny i obniża głos. U kobiet, u których poziom testosteronu jest również na ogół znacznie niższy, odgrywa on również rolę w libido, zdrowiu mięśni i energii.
Zwykle poziom testosteronu u mężczyzn jest około 15 razy wyższy niż u kobiet.
Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn normalne jest, że poziom testosteronu spada wraz z wiekiem — zaczynając od około 30. roku życia u mężczyzn i około 40. roku życia u kobiet. Spadek nie oznacza, że koniecznie trzeba go zastąpić, ani dla zdrowia, ani dla długowieczności.
Poziomy uważane za normalne mogą się różnić w zależności od laboratorium, a to, że poziomy są niskie, niekoniecznie oznacza, że należy rozpocząć leczenie testosteronem. Lekarze wykorzystują kombinację objawów i badań krwi, aby zdecydować, kogo leczyć.
Jeśli pacjent ma objawy „niskiego poziomu testosteronu” — w tym depresję, letarg i niski popęd seksualny — lekarze zazwyczaj mierzą poziom za pomocą badania krwi przed podjęciem decyzji o leczeniu.
Dlaczego kobiety stosują testosteron?
Dr Amy Voedisch, ginekolog-położnik w Stanford Medicine w Palo Alto w Kalifornii, zauważyła w ostatnich latach gwałtowny wzrost liczby kobiet w średnim wieku, które zgłaszają się na terapię testosteronem.
Objawy okołomenopauzalne zaczynają się, gdy kobiety osiągają wiek 40 lat, są wywoływane przez wahania hormonalne i towarzyszą im nieregularne miesiączki, mgła mózgowa, bezsenność czy wypadanie włosów. Zmiany te zwykle zaczynają się kilka lat przed menopauzą, gdy miesiączki na stałe się kończą.
Niektóre kobiety mogą zauważyć spadek popędu seksualnego, ponieważ poziom estrogenu i testosteronu, które odgrywają rolę w libido, zaczyna spadać wraz z wiekiem.
„Mówię o terapii hormonalnej menopauzy, a potem pytają — ale co z testosteronem?”
Produkty z testosteronem pojawiły się na rynku po raz pierwszy na początku XXI wieku.
Voedisch, która praktykuje od dziesięcioleci, mówi, że zjawisko to wśród kobiet zaczęło się naprawdę rozwijać dopiero w ciągu ostatnich kilku lat. Wcześniej zainteresowanie terapią testosteronem rzadko pojawiało się podczas wizyt. Teraz praktycznie każda nowa pacjentka z menopauzą, pyta o te leki. Zainteresowanie często bierze się z mediów społecznościowych, gdzie wiele osób zachwala zalety leku, w tym zwiększenie energii i popędu seksualnego u kobiet. Niewiele z tych twierdzeń jest popartych dowodami - uważa Dunsmoor-Su.
„Doda im energii, sprawi, że będą szczupłe, sprawi, że będą podniecone, tak jak im obiecano” — powiedziała, opisując powszechne twierdzenia na temat leku. „Robi wszystko — a wszystkie ich problemy wynikają po prostu z tego, że mają trochę niski poziom testosteronu”.
Dr Traci Kurtzer, specjalistka od menopauzy w Northwestern Medicine Center for Sexual Medicine and Menopause w Chicago, zgodziła się, że nacisk na testosteron zaczął się pojawiać w ostatnich latach. Jej pacjentki pytają o terapię testosteronem w przypadku wielu problemów — w celu poprawy nastroju, energii, popędu seksualnego, mgły mózgowej i masy mięśniowej. Tłumaczy więc kobietom, że terapia testosteronem jest obecnie zalecana tylko w przypadku niskiego popędu seksualnego, chociaż przyszłe badania mogą wskazać na inne korzyści.
„Jeśli tak jest, to byłoby wspaniale, ale w tym momencie nie mamy danych, które by to potwierdzały” — powiedziała Kurtzer.
Czy testosteron pomaga kobietom?
Agencja ds. Żywności i Leków nie zatwierdziła terapii testosteronem dla kobiet. Jednak lekarze mogą przepisać go na niski popęd seksualny po wykluczeniu innych przyczyn, w tym medycznych i psychologicznych, powiedziała dr Jan Shifren, dyrektor Centrum Zdrowia Kobiet w Średniej Wieku w Massachusetts General Hospital w Bostonie.
Shifren, która brała udział w badaniach klinicznych dotyczących terapii testosteronem u kobiet, powiedziała, że korzyści dla kobiet z niskim libido nie są szczególnie imponujące.
„Kobiety, które zostały losowo przydzielone do grupy otrzymującej testosteron, w porównaniu z grupą placebo, mają jedno dodatkowe satysfakcjonujące wydarzenie seksualne w ciągu czterech tygodni, w porównaniu z grupą placebo” — powiedziała.
Oprócz spadku poziomu hormonów, przyczyny niskiego libido u kobiet mogą obejmować problemy w związku, lęk lub depresję oraz schorzenia metaboliczne, takie jak wysokie ciśnienie krwi lub cukrzyca. Innym powodem jest dyskomfort spowodowany suchością pochwy w okresie menopauzy. Lekarze twierdzą, że wyczerpanie opieką i innymi obowiązkami rodzinnymi również odciskają swoje piętno.
Shifren namawia kobiety, aby przed rozpoczęciem przyjmowania testosteronu zajęły się wszystkimi innymi możliwymi przyczynami niskiego libido.
Czy terapia testosteronem jest bezpieczna?
Jeśli jest przepisywany przez lekarza i starannie monitorowany, testosteron jest stosunkowo bezpieczny dla kobiet, a skutki uboczne są rzadkie, twierdzą eksperci.
Kiedy mężczyźni rozpoczynają terapię testosteronem, zazwyczaj podaje się go w postaci żelu w dawce 50-100 mg dziennie.
Z drugiej strony kobietom zaleca się przyjmowanie zaledwie 5 mg dziennie — 10% dawki dla mężczyzn.
Większe dawki dla kobiet mogą powodować skutki uboczne, w tym trądzik, nadmierne owłosienie ciała, a nawet nieprzyjemny zapach ciała. Niektóre są trwałe.
Voedisch wspomina jedną pacjentkę, która ostatecznie przerwała terapię testosteronem po zmianie głosu. Ostrzega przed skutkami ubocznymi niewłaściwego dawkowania. „Może nie być poprawy nawet po zaprzestaniu, co jest naprawdę niefortunne”.
Jest pełna współczucia dla pacjentek, które czują się ignorowane przez lekarzy i są sfrustrowane brakiem dostępnych opcji leczenia objawów okołomenopauzalnych i menopauzalnych.
„Przez długi czas ignorowaliśmy zdrowie kobiet w tym kraju” – powiedziała Voedisch. „To zainteresowanie testosteronem wynika z frustracji i chęci lepszego samopoczucia”.
jm
