Nowe badanie wykazało, że chociaż dawanie dziecku telefonu lub tableta do zabawy może wydawać się nieszkodliwym rozwiązaniem, gdy jesteś zajęty, to jednak szybko i negatywnie potrafi wpływać na jego rozwój.
Na podstawie badań przeprowadzonych na ponad 7 tysiącach dzieci i opublikowanych w poniedziałek w czasopiśmie naukowym JAMA Pediatrics, naukowcy doszli do wniosku, że spędzanie od jednej do czterech godzin dziennie przed ekranem przez dzieci w wieku 1 roku, wiąże się z wyższym ryzykiem opóźnień rozwojowych, problemów w komunikacji, motoryce, rozwiązywaniu problemów, relacji społecznych do 2 roku życia.
„To naprawdę ważne badanie, ponieważ obejmuje bardzo dużą grupę dzieci, które monitorowano przez kilka lat” — powiedział dr Jason Nagata, profesor nadzwyczajny pediatrii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco, który nie brał udziału w badaniu.
„Badanie wypełnia ważną lukę, ponieważ identyfikuje określone opóźnienia rozwojowe (umiejętności), takie jak komunikacja i rozwiązywanie problemów związane z czasem spędzanym przed ekranem” – powiedział Nagata, zauważając, że nie było wielu wcześniejszych badań, które badałyby ten problem na przestrzeni kilu lat.
Dzieci i ich matki biorące udział w japońskim badaniu Tohoku Medical Megabank Project Birth and Three-Generation Cohort Study były rekrutowane z 50 klinik i szpitali położniczych w prefekturach Miyagi i Iwate w okresie od lipca 2013 r. do marca 2017 r.
W badaniu monitorowano, ile godzin dziennie dzieci korzystały z ekranów w wieku 1 roku życia i jak radziły sobie one w kilku domenach rozwojowych — takich jak zdolności komunikacyjne, motoryczne, osobiste i społeczne oraz umiejętności rozwiązywania problemów — w wieku 2 i 4 lat.
W wieku 2 lat dzieci, które spędzały przed ekranem do 4 godzin dziennie, były trzy razy bardziej narażone na opóźnienia rozwojowe, szczególnie dotyczące komunikacji i rozwiązywania problemów.
„Jednym z obszarów, który jest stosunkowo niedostatecznie zbadany w całej literaturze dotyczącej czasu spędzanego przed ekranem, jest badanie wpływu ekspozycji na ekran na bardzo małe dzieci, zwłaszcza gdy dotyczy to niemowląt” – powiedział dr John Hutton, profesor nadzwyczajny pediatrii ogólnej i środowiskowej w Cincinnati Centrum Medycznego Szpitala Dziecięcego, który nie brał udziału w badaniu. „To zdecydowanie problem globalny i myślę, że ustalenia powinny mieć zastosowanie również do innych krajów”.
Jak czas przed ekranem może wpłynąć na rozwój
„Dzieci uczą się mówić, jeśli są zachęcane do mówienia, a bardzo często, jeśli tylko patrzą na ekran, nie mają okazji ćwiczyć mówienia” – powiedział Hutton. „Mogą słyszeć wiele słów, ale nie ćwiczą ich wypowiadania, ani interakcji w tę i z powrotem”.
Korzystanie z technologii może ograniczać czas relacji międzyludzkich, które wpływają na umiejętności społeczne, a prawdziwi ludzie są bardziej wielowymiarowi niż postacie na ekranie, dodał Hutton. Patrzenie na twarze ludzi to moment, w którym nasze mózgi włączają się, aby dowiedzieć się, jak z nimi wchodzić w interakcje.
„Ponadto pasywne patrzenie na ekran, które nie ma elementu interaktywnego ani fizycznego, częściej prowadzi u dzieci do siedzącego trybu życia, co w następstwie ogranicza ich zdolności motoryczne” – powiedział Nagata.
Jeśli dzieci nie mają wystarczająco dużo czasu na zabawę lub wręczane są im tablety, aby uspokoić ich negatywne emocje, może to wpływać na ważne etapy rozwoju, np. umiejętność radzenia sobie z dyskomfortem.
Istnieją też inne czynniki, które mogą wpływać na rozwój dziecka, takie jak genetyka, niekorzystne doświadczenia, takie jak zaniedbanie lub znęcanie się, oraz czynniki społeczno-ekonomiczne.
W najnowszych badaniach matki dzieci, które najwięcej czasu spędzały przed ekranem, częściej były młodsze, nigdy wcześniej nie rodziły, miały niższy dochód gospodarstwa domowego, niższy poziom wykształcenia i depresję poporodową.
W badaniu zwrócono uwagę na jego ograniczenia, jego wiarygodność opierała się na relacjach rodziców, naukowcy nie mieli informacji dotyczących tego, jak wygląda czas spędzany przed ekranem i czego dotyczą oglądane treści, ani aktywności rodzica i tego, czy ogląda wspólnie z dzieckiem. Zaangażowanie rodziców może łagodzić wiele negatywnych aspektów czasu spędzanego przed ekranem – zauważa Hutton.
Lepsze sposoby zajmowania uwagi dziecka
Eksperci twierdzą, że jeśli musisz zająć malucha, aby móc załatwić ważne sprawy lub mieć trochę czasu dla siebie, warto dać mu książkę, materiały do kolorowania lub zabawki. Jeśli czasami musisz polegać na elektronice, wybierz treści edukacyjne lub czaty wideo z ukochaną osobą, aby nadal mogły wchodzić w interakcje społeczne, powiedział Nagata. Nie wszystkie treści, które mogą wydawać się edukacyjne, rzeczywiście wspierają rozwój dziecka. To, co przyspiesza naukę, to materiały, które pomagają dzieciom zastosować zdobytą wiedzę poza zwykłym zapamiętywaniem, dzięki czemu pomagają funkcjonować w prawdziwym świecie, w którym wszystko jest bardziej nieprzewidywalne i wymaga większej kreatywności i odporności.
Hutton i Nagata zalecili wybranie dłuższych filmów, ponieważ oglądanie wielu krótkich nagrań może mieć wpływ na koncentrację uwagi dzieci i zdolność rozumienia tego, co oglądają.
Warto również od początku dawać dzieciom dobry przykład i ograniczanie czasu spędzanego przed ekranem również w przypadku dorosłych, ponieważ dzieci mają tendencje do naśladowania tego, co obserwują, radzą eksperci.
Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca zwrócenie uwagi na jakość czasu spędzanego przed ekranem, a nie tylko jego ilość.
jm
