Ludzie decydują się na przejście na wegetarianizm z różnych powodów - od etycznych i religijnych po potencjalne korzyści zdrowotne i środowiskowe. Jednak wielu osobom trudno utrzymać ten rodzaj diety. Badania pokazują, że wielu wegetarian przyznaje się do spożywania niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego.
„Wiele osób, które chcą zostać wegetarianami, być może nie jest w stanie tego zrobić” – mówi dr Nabeel Yaseen z Northwestern University Feinberg School of Medicine. „Chcieliśmy wiedzieć, czy przyczyną jest genetyka” – mówi.
Yaseen i jego współpracownicy porównali DNA około 330 000 osób, korzystając z danych z brytyjskiej inicjatywy Biobankinitiative. W badaniu wzięło udział 5 324 wegetarian, którzy przez co najmniej rok nie jedli żadnego mięsa zwierzęcego ani produktów pochodzących z mięsa zwierzęcego. Naukowcy znaleźli 34 geny, które mogą odgrywać rolę w przestrzeganiu diety wegetariańskiej, w tym 3 geny, które są ściśle z tym powiązane.
„Możemy powiedzieć, że te geny mają coś wspólnego z wegetarianizmem” – mówi Yaseen. „Być może wegetarianie mają różne warianty tych genów, które umożliwiają im przestrzeganie ścisłej diety wegetariańskiej” – wyjaśnia. Wyniki badania opublikowano w PLOS ONE, recenzowanym czasopiśmie naukowym.
Odszyfrowanie roli genów nie jest łatwym zadaniem. Ludzie posiadają tysiące genów i istnieją miliony drobnych zmian w elementach budulcowych DNA, znanych jako polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP), w których można dostrzec różnice między osobnikami.
Aby zidentyfikować SNP, które są statystycznie powiązane z konkretną cechą przestrzegania diety wegetariańskiej, Yaseen i jego współpracownicy przeprowadzili badanie asocjacji obejmujące cały genom.
Autorzy twierdzą, że spośród trzech genów najsilniej związanych z wegetarianizmem dwa z nich (znane jako NPC1 i RMC1) pełnią ważne funkcje w metabolizmie lipidów – czyli tłuszczów. Badanie nie daje dokładnej odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób różnice genetyczne mogą kształtować lub wpływać na wegetarian, ale dr Yaseen ma kilka pomysłów.
„Jedna z hipotez – która ma charakter wysoce spekulacyjny – głosi, że być może w mięsie znajduje się lipid lub składniki odżywcze, których niektórzy ludzie potrzebują, a inni nie” – mówi.
Na to, co jemy, wpływa wiele czynników, od naszych preferencji smakowych, przez budżet, aż po naszą kulturę. Zatem pogląd, że na wybór pożywienia wpływa również genetyka, nie jest zaskakujący, dodaje Yaseen.
Ale to dopiero pierwszy krok. Potrzebne są dalsze badania, aby określić, które geny – i które warianty – mogą mieć największe znaczenie.
Yaseen zwraca uwagę, że obecne badanie ogranicza się do uczestników rasy białej. „Pochodzenie etniczne jest czynnikiem mylącym” – mówi. Na przykład, gdyby badaniem objęto osoby z Indii, gdzie wegetarianizm jest bardziej powszechny, można byłoby dostrzec geny lub SNP powiązane z byciem Hindusem, a nie wegetarianinem”.
Korzyści zdrowotne
Pomysł, że niektórym osobom może być łatwiej przestrzegać diety wegetariańskiej ze względu na predyspozycje genetyczne, jest interesujący, uważa Christopher Gardner, naukowiec zajmujący się żywnością na Uniwersytecie Stanforda. Zwraca także uwagę, że nie trzeba całkowicie przechodzić na wegetarianizm, aby widzieć korzyści.
Wskazuje na badania, które pokazują jak znaczący wpływ na ludzkie zdrowie i stan naszej planety ma ograniczenie ilości spożywanego co tydzień mięsa.
„Bez wątpienia istnieje ważna – i prawdopodobnie łatwiejsza do osiągnięcia – korzyść wynikająca z ograniczenia spożycia mięsa, bez konieczności całkowitej z niego rezygnacji” – mówi Gardner.
jm
