Sąd Najwyższy będzie wkrótce rozpatrywał sprawę Grants Pass vs Johnson, która będzie miała znaczące konsekwencje dla osób bezdomnych w całych Stanach Zjednoczonych. Może ona bowiem podważyć precedens prawny zabraniający karnego ścigania osób za spanie na zewnątrz na publicznych terenach miast.
Sprawa ta będzie nie tylko testem granic władzy sądowniczej, ale ma także szersze konsekwencje dla swobód obywatelskich i systemu sprawiedliwości karnej.
Sześć lat temu pozew Martin vs Boise ustalił istotną zasadę obowiązującą do dziś: osoby nie mogą być aresztowane po prostu za to, że są bezdomne.
Jednak od tamtego czasu miasto Grants Pass w stanie Oregon nałożyło surowe przepisy dotyczące spania na zewnątrz, co skutecznie uniemożliwiło bycie bezdomnym w granicach tego miasta bez ponoszenia konsekwencji prawnych.
Czego dotyczy rozprawa
Sercem tej sprawy jest miasto Grants Pass, położone w południowej części stanu Oregon, które zostało uznane za sztandarowy obraz kryzysu bezdomności w USA: liczy prawie 40 000 mieszkańców, a setki bezdomnych mieszkańców obozuje w namiotach i śpi na publicznych ławkach i stołach piknikowych, głównie w miejskim parku. Miasto nie jest w stanie zaspokoić potrzeb rosnącej populacji bezdomnych zajmujących miejsca publiczne.
Jednocześnie kodeks miejski zabrania biwakowania na terenach publicznych, co oznacza, że miasto może wystawiać mandaty bezdomnym mieszkańcom, którzy w związku z tym pozwali miasto, twierdząc, że kryminalizacja bezdomności jest równoznaczna ze złamaniem Ósmej Poprawki. Argumentowali również, że w mieście nie ma odpowiednich schronisk.
Ważna decyzja
Sąd Najwyższy zadecyduje więc, czy takie ograniczenia stanowią naruszenie praw konstytucyjnych, czy też są dopuszczalne w świetle prawa.
Jednym z głównych argumentów w sprawie Grants Pass przeciwko Johnsonowi jest interpretacja Ósmej Poprawki, która zabrania "okrutnych i nietypowych kar".
Miasto twierdzi, że kryminalizacja bezdomności nie narusza tej poprawki, ponieważ koncentruje się ona na surowości kary, a nie na charakterze przestępstwa.
Jednak przeciwnicy argumentują, że narusza to prawa konstytucyjne jednostek i może otworzyć drogę do szerszych ograniczeń wolności osobistej.
Co więcej, sprawa podkreśla złożoność rozróżnienia między działaniami dobrowolnymi a przymusowymi, szczególnie w kontekście bezdomności. Podczas gdy niektórzy twierdzą, że osoby mają dostęp do mieszkań i tylko wybierają bycie bezdomnymi, inni napotykają realne przeszkody w dostępie do odpowiedniego schronienia, takie jak ograniczenia finansowe czy obawy o bezpieczeństwo. Określenie, kto należy do kategorii bezdomnych „z konieczności”, a kto „z wyboru” stanowi istotne wyzwanie zarówno dla decydentów, jak i władz sądowych.
Wynik sprawy Grants Pass vs Johnson może mieć daleko idące konsekwencje dla bezdomnych w całym kraju. Jeśli Sąd Najwyższy utrzyma ograniczenia miasta, może to zachęcić innych do wprowadzenia podobnych rozwiązań i dalszego marginalizowania tej grupy. W przeciwnym razie orzeczenie na rzecz praw bezdomnych mogłoby potwierdzić ochronę ustanowioną wcześniej w wyniku rozprawy Martin vs Boise i utrzymać zasadę, że osoby nie powinny być karane za swój status mieszkaniowy.
To nie rozwiąże problemu
Niezależnie od decyzji sądu, rozwiązanie problemu bezdomności wymaga kompleksowego podejścia, które wykracza poza środki prawne. Choć proces sądowy odgrywa rolę w obronie praw bezdomnych, rozwiązania długoterminowe wymagają współdziałania organów rządowych i organizacji społecznych w celu rozwiązania przyczyn bezdomności.
Podsumowując, sprawa Grants Pass vs Johnson stanowi kluczowy moment w trwającej debacie nad bezdomnością i wolnościami obywatelskimi. W miarę jak Sąd Najwyższy przygotowuje się do wysłuchania ustnych argumentów, wynik tej sprawy może kształtować przyszłość polityki wobec bezdomności i precedensów prawnych w Stanach Zjednoczonych.
rj
