Zmiany klimatu powodują rozległe skutki na całym świecie, ale teraz naukowcy odkrywają, że zmieniają one samą planetę. Rotacja Ziemi zwalnia, nieznacznie wydłużając dzień.
Wraz ze wzrostem temperatury ogromne ilości lodu topnieją na Grenlandii i Antarktydzie. Ta woda roztopowa wpływa do oceanów, ponownie rozprowadzając masę bliżej równika. Kiedy planeta jest grubsza w środku, jej codzienny obrót trwa nieco dłużej.
„W pewnym sensie jest to świadectwo powagi zmian klimatycznych” – mówi Surendra Adhikari z Jet Propulsion Laboratory NASA, autorka badania opublikowanego właśnie w Proceedings of the National Academy of Sciences.
Zmiana jest niewielka, mierzona w milisekundach, czyli jednej tysięcznej sekundy. Choć może to nie być zauważalne na skalę ludzką, może mieć wpływ na systemy komputerowe kontrolujące transakcje finansowe, nawigację GPS i sieć energetyczną.
„Życie codzienne nie jest wrażliwe na poziomie jednej sekundy” – mówi Judah Levine, fizyk z Narodowego Instytutu Standardów i Technologii. „Może to dotyczyć technologii, a ludzie korzystają z niej, nie do końca zdając sobie sprawę z tej różnicy”.
Doba nie trwa dokładnie 24 godzin
Nasze zegary odmierzają dzień jako 24 godziny, ale na bardzo dynamicznej planecie, takiej jak Ziemia, dokładnie 24 godziny nie jest do końca prawdą.
„Jeśli chcesz być bardziej precyzyjny, długość dnia zmienia się w zasadzie codziennie” – mówi Adhikari. „Dziś jest może nieco dłuższy lub krótszy niż wczoraj”.
Na obrót planety nieustannie oddziałuje szeroki zakres sił. Przyciąganie Księżyca stale spowalnia obrót Ziemi o kilka milisekund na stulecie. Rotacja stałego jądra w centrum planety może również nieznacznie się wahać, powodując przyspieszenie lub spowolnienie zewnętrznej warstwy Ziemi. Nawet ruch skorupy ziemskiej, obecnie powoli odbijającej się po pokryciu lodem podczas ostatniej epoki lodowcowej, wpływa na rotację.
Teraz szybko topniejący lód na biegunach przesuwa masę planety, podnosząc poziom oceanu na równiku. Od 1993 r. poziom mórz na świecie podniósł się średnio o 4 cale, a do końca stulecia prawdopodobnie wzrośnie o 2 stopy lub więcej, w zależności od tego, w jakim stopniu ludzie ograniczą zanieczyszczenie klimatu powstające w wyniku spalania paliw kopalnych.
W rezultacie Ziemia jest teraz nieco szersza w swoim środku, co spowalnia jej obrót podobnie jak wirująca łyżwiarka figurowa. Łyżwiarze z wyciągniętymi ramionami obracają się wolniej niż ci z rękami przyciągniętymi blisko ciała. Adhikari i jego współpracownicy odkryli, że topniejący lód spowalnia rotację planety od 2000 r. o 1,33 milisekundy na stulecie. Jeśli emisje utrzymają się na wysokim poziomie, do końca stulecia wzrośnie to do 2,62 milisekundy.
Dodawanie sekund przestępnych
Chociaż taka ilość czasu nie ma większego znaczenia w życiu codziennym, może powodować problemy dla silnie połączonych sieci komputerowych, na których opiera się społeczeństwo. GPS i nawigacja kosmiczna, a także instytucje finansowe i sieci komórkowe opierają się na synchronizacji czasu. Dostosowywanie ich zegarów może być poważnym technologicznym problemem.
Od 1972 roku do czasu światowego dodano 27 sekund przestępnych, aby uwzględnić spowolnienie obrotu Ziemi. Problem pojawia się, ponieważ odmierzanie czasu jest obecnie kontrolowane przez zegary atomowe, a nie obrót Ziemi. Aby jednak czas ten był zgodny z rotacją planety, trzeba było dodać sekundy. Od tego czasu firmy technologiczne sprzeciwiają się korektom, twierdząc, że mogą one spowodować upadek sieci.
Eksperci twierdzą, że przy podejmowaniu tych decyzji należy uwzględnić zmianę klimatu. Jednak topnienie lodu ma dla planety znacznie poważniejsze konsekwencje niż czas. Miliony ludzi stoją w obliczu utraty domów w wyniku topnienia lodu polarnego i ciągłego podnoszenia się poziomu mórz.
„Jeśli mieszkasz na nisko położonym obszarze przybrzeżnym, nie przejmujesz się sekundami przestępnymi” – mówi Levine. „To najmniejsze z twoich zmartwień. Masz o wiele poważniejsze problemy, którymi musisz się zająć”.
jm
