Historia ochrony prezydentów Stanów Zjednoczonych jest zaskakująco młoda i naznaczona tragicznymi wydarzeniami, które kształtowały ewolucję jednej z najbardziej elitarnych agencji ochronnych na świecie – amerykańskiego Secret Service.
Era Lincolna i Wojna Secesyjna
Gdy w 1861 roku Abraham Lincoln zmierzał na swoją inaugurację, krążyły pogłoski o spisku na jego życie. W obliczu secesji południowych stanów, Lincoln, za radą prywatnego detektywa Allana Pinkertona, zmuszony był przemykać do Waszyngtonu w przebraniu, korzystając z nocnego pociągu. Odkrycie tego podstępu stało się później przedmiotem drwin ze strony przeciwników Lincolna.
Pinkerton, znany ze swojej przedsiębiorczości, został później zaangażowany przez generała Unii George'a McClellana do stworzenia "tajnej służby (secret service)" szpiegów dostarczających informacje o wojskach Konfederacji. Jednakże jego dane wywiadowcze okazały się niewiarygodne, co doprowadziło do jego powrotu do prywatnej firmy detektywistycznej.
Narodziny Secret Service
Ironią losu jest fakt, że choć to właśnie Lincoln podpisał ustawę powołującą do życia Secret Service - to stało się to 14 kwietnia 1865 roku, w dniu jego zabójstwa w teatrze Forda. Początkowo jednak zadaniem tej agencji było jedynie zwalczanie fałszerstw pieniędzy, co stanowiło poważny problem ówczesnych czasów. Zresztą agencja ta do dziś, obok ochrony ważnych osobistości, zajmuje się fałszerstwami pieniędzy.
Tragedia za tragedią
Mimo utworzenia tej agencji, prezydenci nadal pozostawali więc bez skutecznej ochrony. James Garfield został zamordowany w 1881 roku, a William McKinley padł ofiarą zamachu w 1901 roku. Dopiero po tych tragicznych wydarzeniach Kongres oficjalnie powierzył jej zadanie całodobowej ochrony głowy państwa obok oryginalnego zadania walki z fałszerstwami.
Theodore Roosevelt: Pierwszy chroniony prezydent
Theodore Roosevelt, który objął urząd po śmierci McKinleya, stał się pierwszym prezydentem objętym stałą ochroną. Początkowo jednak przydzielono mu jedynie dwóch agentów pełnoetatowych, co z dzisiejszej perspektywy wydaje się niewystarczające.
Rozszerzanie obowiązków
W 1917 roku grożenie prezydentowi zostało uznane za przestępstwo, a Kongres zatwierdził ochronę Secret Service dla najbliższej rodziny prezydenta. Jednak dopiero po zabójstwie Roberta F. Kennedy'ego w 1968 roku, kiedy to został zastrzelony w hotelu Ambassador w Los Angeles po wygraniu prawyborów Partii Demokratycznej w Kalifornii, ochroną objęto również kandydatów na prezydenta i wiceprezydenta.
Współczesna formacja
Dziś Secret Service, liczący blisko 8 000 osób, znacznie różni się od swojego pierwowzoru z dwoma agentami chroniącymi Roosevelta. W roku fiskalnym 2023 agencja odpowiedzialna była za bezpieczeństwo 33 różnych "osób chronionych" i zabezpieczała tysiące wydarzeń rocznie.
Agencja pozostawała częścią Departamentu Skarbu aż do 2003 roku, kiedy to w ramach masowej reorganizacji rządu po atakach terrorystycznych z 11 września 2001 roku, została przeniesiona do Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Homeland Security). Mimo to, Secret Service nadal zajmuje się zwalczaniem przestępstw finansowych, kontynuując swoją pierwotną misję.
Wyzwania współczesności
Niedawne próby zamachu na życie Donalda Trumpa - podczas wiecu w Pensylwanii i na polu golfowym na Florydzie - pokazują, że wyzwania stojące przed agencją wciąż ewoluują. Incydenty te doprowadziły już do zmian w protokołach bezpieczeństwa, takich jak wprowadzenie kuloodpornych ekranów podczas przemówień publicznych, a spodziewane są kolejne zmiany w najbliższym czasie.
Historia tej służby jest z jednej strony fascynującą opowieścią o budowaniu coraz lepszych zabezpieczeń wokół najważniejszej osoby w państwie, a jednocześnie pokazuje, że nawet najbardziej zaawansowane środki bezpieczeństwa nie gwarantują pełnej ochrony przed determinacją zamachowców. Secret Service musi nieustannie adaptować się do nowych zagrożeń, balansując między zapewnieniem bezpieczeństwa a zachowaniem otwartości demokratycznego społeczeństwa.
na podst. cnn, secretservice.gov
rj
