Przeciwnicy reformy kaucji pieniężnych przewidywali chaos. Twierdzili, że ulice zapełnią się wypuszczanymi na wolność przestępcami. Prawie rok później dane pokazują, że program sprawdza się całkiem nieźle. Inne stany pozytywnie oceniają wyniki Illinois i planują to samo.
W 2021 roku Zgromadzenie Ogólne Illinois przyjęło ustawę, na mocy której stan ten jako pierwszy w kraju zniósł kaucję pieniężną dla osób oczekujących na rozprawy. Przeciwnicy ustawy, w dużej mierze wspierani przez branżę poręczeń majątkowych, złożyli pozew, ale Sąd Najwyższy podtrzymał to prawo. Teraz, już od ponad roku, aresztowani pozostają w więzieniu, niezależnie od tego, ile posiadają pieniędzy, jeśli sędzia uzna, że stanowią zbyt duże ryzyko dla bezpieczeństwa publicznego. Jednocześnie ci, którzy według sądu nie są zagrożeniem dla społeczeństwa, niezależnie od zasobności portfela, są zwalniani bez konieczności uiszczania wysokich kaucji, czasami z gwarantującym pojawienie się na rozprawie urządzeniem GPS na nodze.
Czarne scenariusze nie sprawdziły się
Przyjęciu ustawy towarzyszyło wiele kontrowersji. Przeciwni reformie byli przedstawiciele branży poręczeń majątkowych oraz gwarantujące kaucje firmy ubezpieczeniowe, a także republikańscy politycy i ich wyborcy, którzy przewidywali chaos i wzrost przestępczości.
Dane wskazują, iż mylili się. Prawie rok później program sprawdza się całkiem nieźle. Aresztowania za nowe przestępstwa wśród osób zwolnionych bez kaucji w oczekiwaniu na proces stanowią jak dotąd około 4% w powiecie Cook, które obejmuje Chicago, gdzie dokonywana jest większość przestępstw w tym powiecie. To mniej więcej tyle samo lub mniej niż przed reformą w okresie ostatnich kilku lat. Oskarżeni, którzy zobowiązują się stawić na rozprawie, w większości to robią. Nakazy są wydawane wobec około 10% tych, którzy tego nie robią – ponownie, to mniej więcej tyle samo, co wcześniejszy odsetek wśród zwolnionych za kaucją lub bez niej.
Liczba ponownych aresztowanych lub osób niepojawiających się na rozprawach w pozostałych 101 powiatach stanu Illinois waha się od liczby podobnej do znacznie niższej niż wcześniej.
Koszty reformy
Program znoszący gotówkową kaucję wiąże się z pewnymi kosztami – na przykład gdy chodzi o czas sądowy. Sędziowie, którzy w przeszłości decydowali o zatrzymaniu lub zwolnieniu oskarżonych ze względu na ich zdolność płatniczą, obecnie spędzają więcej czasu przygotowując się do rozprawy, aby rozważyć argumenty i przedstawione dowody. To akurat w opinii ekspertów prawnych jest dobrą konsekwencją zmiany, bo decyzje wydawane są teraz na podstawie dowodów i zeznań, a nie kwoty wpłaconej przez oskarżonego.
Są też korzyści
Miliardy dolarów w kaucjach, które wcześniej pobierano od rodzin zatrzymanych, których często nie było na to stać, przeznaczane są na codzienne ich wydatki. Ciężar ubóstwa nie przekłada się już automatycznie na nieproporcjonalny okres pozbawienia wolności przed procesem. Liczba zatrzymanych przed procesem w Illinois spada, co oznacza, że mniej pieniędzy podatników wydaje się na wyżywienie i zakwaterowanie dla osób, które mogłyby bezpiecznie wyjść na wolność.
Rok to trochę za wcześnie, by mówić o pełnym sukcesie reformy, ale na pewno problemy, o których mówili przeciwnicy, nie wystąpiły. Ustawa ta obniża koszty dla podatników, minimalizuje szkody wynikające z pozbawienia wolności dla społeczności i rodziny, a wszystko to przy jednoczesnym zwiększeniu sprawiedliwości proceduralnej i konstytucyjnych praw obywateli.
Pozytywne efekty zmiany są na tyle widoczne, że kilka stanów wzorując się na Illinois planuje podobne posunięcia w niedalekiej przyszłości.
rj
